در حال ویرایش اشتهارد

{{جعبه شهر ایران
|نام‌رسمی= اشتهارد
|عرض‌جغرافیایی =۳۵٫۷۲۰۸
|طول‌جغرافیایی =۵۰٫۳۷۲۲
|تصویر=Eshtehard,_iran,_2023,_06.jpg
|اندازه‌تصویر= 250
|استان= البرز
|شهرستان= اشتهارد
|بخش= مرکزی
|نام‌های‌دیگر=اشته
|نام‌های‌قدیمی=
|سال‌شهرشدن= [[۱۳۳۱]] ({{سن|۱۳۳۱|۰۱|۰۱|از تاریخ=خورشیدی}})<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.irancities.ir/showcity.aspx?Code=261&Code2=16 اشتهارد<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
| جمعیت          =۲۹٬۹۹۳ نفر (۱۳۹۵)
| رشد جمعیت      =۳۰٪+ (۵سال)
|تراکم‌جمعیت=
|زبان= [[زبان تاتی ایران|تاتی]]<ref name=ToolAutoGenRef1/> [[فارسی]]
|مذهب= شیعه
|مساحت=
|ارتفاع=۱۱۷۵ متر
|میانگین‌دما=
|میانگین‌بارش‌سالانه=
|شمارروزهای‌یخبندان=
|شهردار= مهدی مهدوی نیا https://samanealborz.ir/?p=393056
|ره‌آورد=
|پیش‌شماره=۰۲۶۳۷۷
| کد آماری       =۱۵۸۴
| پلاک اتومبیل   = {{IRN}}
|وبگاه= [http://www.eshtehard.ir/ سایت شهرداری اشتهارد]
|پانویس=
}}
'''اشتهارد'''  ( به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی]]: ایشتاهارد) (به [[زبان تاتی ایران|تاتی]]: اشتاردَه) مرکز [[شهرستان اشتهارد]] [[استان البرز]] و از شهرهای باستانی [[ایران]] است که در ۵۰٫۳۷۲۲ طول شرقی و ۳۵٫۷۲۰۸ عرض شمالی قرار دارد. با شهر [[تهران]] حدود ۱۲۲ کیلومتر و با شهر کرج حدود ۸۸ کیلومتر فاصله دارد.<ref>http://www.irancities.ir/showcity.aspx?code=261&code2=16</ref> این شهر در یک منطقه با [[آب و هوای نیمه خشک]] واقع شده‌است. مساحت آن متجاوز از ۸۰۰ کیلومتر مربع و در مسیر جاده تهران به استان‌های غربی ایران واقع است. از طرف شمال به ارتفاعات [[حلقه‌دره]] و محدوده [[شهرستان نظرآباد]] و از طرف جنوب به ارتفاعات «قزل‌باش» و محدودهٔ شهر [[ملارد]] و از طرف شرق به [[رودخانه شور (اشتهارد)|رودخانهٔ شور]] و محدوده [[شهرستان کرج]]  ([[ماهدشت]]) و از طرف غرب به محدوده شهر [[بوئین زهرا]] محدود می‌شود. شهرداری این شهر در سال ۱۳۳۱ تأسیس شده‌است.


از مکان‌های تاریخی و دیدنی آن می‌توان به:تکیه صیادیه، حمام صیادیه، امام زاده‌ام کبری ام صغری و امام زاده زید و رحمان و امام زاده سلیمان اشاره کرد

از غذاهای محلی آن نیز می‌توان به دَمییَک و آوینَ رِشته اشاره کرد و این شهر دارای یک سوغاتی به نام لولویَک می‌باشد.

کرج دارای آب و هوای معتدل و خشک می‌باشد<ref name="vihez">{{یادکرد وب | عنوان=کرج | وبگاه=پردیس امیر کبیر البرز | تاریخ=2017-06-12 | سال=2017 | پیوند=http://paka.te.cfu.ac.ir/fa/7251 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2017-06-12 | archive-date=17 ژوئن 2017 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170617003735/http://paka.te.cfu.ac.ir/fa/7251 }}</ref> و شهرستان اشتهارد نیز در استان البرز واقع است و آب و هوای این استان تحت تأثیر سلسله کوه‌های البرز، دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های تقریباً گرم است. جنوب استان به دلیل مجاورت با دشت، آب و هوای بسیار خشک دارد و این ویژگی خاص این منطقه به‌شمار می‌رود که از یک سو به [[البرز|رشته کوه‌های البرز]] می‌رسد و از سوی دیگر به حاشیه یکی از خشک‌ترین بیابان‌های ایران منتهی می‌شود.<ref name="qf4s2">{{یادکرد وب | عنوان=البرز را بیشتر بشناسیم | وبگاه=روستانت | پیوند=http://roostanet.ir/index.aspx?pageid=2346&siteid=3 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2017-06-12 | archive-date=6 مارس 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160306195534/http://roostanet.ir/index.aspx?pageid=2346&siteid=3 }}</ref> دارا بودن بزرگترین [[شهرک صنعتی]] ایران در منطقه اشتهارد<ref name="qrny0">{{یادکرد وب | نام خانوادگی=سازمان صنعت | نام=معدن و تجارت استان البرز | عنوان=سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز:: نقشه استان | وبگاه=سازمان صنعت، معدن و تجارت استان البرز | تاریخ=2017-06-12 | سال=2017 | پیوند=http://alb.mimt.gov.ir/services/general_content/thumbnail/190939/standalone/1/template/view_template/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.html?t=%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2017-06-12 | archive-date=۲۸ ژوئیه ۲۰۲۱ | archive-url=https://web.archive.org/web/20210728010522/https://alb.mimt.gov.ir/services/general_content/thumbnail/190939/standalone/1/template/view_template/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.html?t=%D9%85%D8%AD%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C | url-status=dead }}</ref> و وجود مجتمع‌های صنعتی لیا، آراسنج، [[دانسفهان]] و چندین کارخانجات بزرگ مختلف دیگر در سطح شهرستان و نیز همجواری شهرک صنعتی بزرگ اشتهارد با شهر بوئین زهرا رونق خاصی به صنعت و اشتغال زایی منطقه بخشیده‌است.<ref name="y1jfr">{{یادکرد وب | وبگاه=شهرداری شهر بوئین زهرا | پیوند=http://bzshahrdari.ir/info.aspx?id=24 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2017-06-12 | عنوان=نسخه آرشیو شده | archive-date=5 مارس 2017 | archive-url=https://web.archive.org/web/20170305031113/http://bzshahrdari.ir/info.aspx?id=24 }}</ref>

[[تات‌های ایران|تات‌ها]] ساکنان شهر اشتهارد و روستاهای پیرامون آن هستند که به [[زبان تاتی ایران|زبان تاتی]] سخن می‌گویند.<ref>{{یادکرد وب |نشانی=http://www.ptewiki.com/wiki/index.php5?title=%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AF |عنوان=رزم آرا، فرهنگ جغرافیای ایران، استان مرکزی، جلد اول ص 13. |بازبینی=۹ مه ۲۰۱۷ |archive-date=۲۶ مارس ۲۰۱۶ |archive-url=https://web.archive.org/web/20160326033618/http://ptewiki.com/wiki/index.php5?title=%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AF |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.worldcat.org/title/grammar-of-southern-tati-dialects/oclc/103871 کتاب «دستور زبان گویش‌های تاتی جنوبی»، پروفسور احسان یارشاطر، لاهه - پاریس ١٩٦٩]</ref>

اشتهارد دارای یک دانشگاه به نام [[دانشگاه پیام نور]] واحد اشتهارد است که در سال ۱۳۸۵ تأسیس شد و در رشته‌های مهندسی صنایع، [[حقوق]]، [[حسابداری]]، [[روانشناسی]]، کامپیوتر و … دانشجو می‌پذیرد.<ref>http://www.irancities.ir/showcity.aspx?Code=261&Code2=16</ref>

'''گویش اشتهاردی''' از گویش‌های تاتی جنوبی ایران است که قدمت بسیار دیرینه دارد و ویژگی‌های کهن زبانی را در خود حفظ کرده‌است. یکی از ویژگی‌های این گویش ساخت ارگتیو است که در افعال متعدّی در زمان گذشته و حال به صورت نظام کُنایی مطلق و ناقص ظاهر می‌گردد. در این گویش واژه‌ها از حیث تذکیر و تأنیث از هم متمایزند. این تمایز را می‌توان در اسمها، فعلها، صفت‌ها، ضمایر و حتّی اسم‌های اشیا و پدیده‌ها نیز دید. در این گویش علاوه بر مطابقه فعل با نهاد، مطابقه فعل با مفعول هم از لحاظ شخص، شمار و جنسیّت دیده می‌شود.<ref>ساختار دستوری واژگان در گویش اشتهاردی نوشته محمد حسین شاه بیگ</ref>

== تاریخچه ==
در [[فرهنگ جغرافیایی ایران]] که در دهه ۲۰ شمسی تالیف شده است درباره اشتهارد اینگونه آمده است که نشان دهنده وضعیت این شهر در آن دوره است:اشتهارد قصبه بزرگی است از بخش کرج ، شهرستان تهران در ۷۸ کیلومتری جنوب باختر کرج سر راه کرج به بوئین زهرا.-در جلگه و با آب و هوای معتدل.-دارای ۶۲۶۷ سکنه شیعه مذهب و فارسی زبان و دارای یک زبان مخصوص به خود که ریشه آن فارسی است.-دارای آب از ۲۱ رشته قنات که یکی از آنها شیرین و بقیه آن شور است.محصول عمده آن غلات ، چغندر قند و پنبه جالیز است.شغل مردم زراعت است.-صنایع دستی آن کرباسی و پارچه نخی بافی است.-دبستان ۶ کلاسه و پاسگاه ژاندارمری و محضر رسمی دارد.-کارخانه تصفیه پنبه و آسیاب موتوری دارد.-تیمسار سپهبد شاه‌بختی و آقای دهقان استاد دانشگاه اهل این قصبه هستند.مزارع مشروح زیر جزء این قصبه هستند که در زمستان خالی از جمعیت و در بهار و تابستان موقتا برای برداشت محصول دارای چند نفر سکنه است:مهدی‌آباد-شهر‌آباد-قلج‌آباد-انجمن-مروت‌آباد-خورشید‌آباد-مشکین‌آباد-حسین‌آباد-فردآباد-عبدل‌آباد-کیوشک‌آباد-خرم‌آباد-فتح‌آباد-سلطان‌آباد-علی‌‌آباد مزرعه-چشمه رضاقلی-چشمه حاجی‌محمد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران، استان مرکزی، جلد ١، صفحه ۱۳ و ۱۴|جلدها=}}</ref>

== نام گذاری ==
اشتهارد به معنی '''سرزمین مقدس و پاک''' است.
دربارهٔ نام اشتهارد نظریات زیادی وجود دارد ولی بیشتر نظر بر این است که واژه اشتهارد از دو بخش اشته و ارد تشکیل شده که در زبان [[تاتی]] [[اشتهاردی]]، اشته به معنی ایستادن و ایستگاه و سرزمین است و ارد در زبان اشتهاردی به معنی مقدس است و در نتیجه به معنای سرزمین مقدس می‌شود. نظر دیگری بر این است که نام اشتهارد در اصل «اشترده» بوده که صورتی است از واژه «استرده» و «سترده» به معنی صاف و هموار و بی درخت.
مردم اشتهارد بیشتر نام شهرشان را «اشتارده» تلفظ می‌کنند که معنی آن برای عموم مردم نا شناخته می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.irancities.ir/showcity.aspx?code=261&code2=16 |عنوان = شهرها|ناشر =مرجع شهرهای ایران اشتارد|تاریخ بازدید = ۱۸ ژانویه ۲۰۱5|تاریخ = 4 تیر 1394}}</ref>

== جمعیت ==
بر پایه [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران|سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۵)|سال ۱۳۹۵]] جمعیت این شهر ۲۹٬۹۹۳ نفر (در ۹٬۳۵۷ خانوار) بوده‌است مردمانش به زبان [[ترکی آذربایجانی|ترکی]] و [[تاتی]] سخن میگویند.<ref>{{سرشماری ۱۳۹۵|۳۰}}</ref>

{{جمعیت تاریخی|۱۳۴۵|۵۱۴۹|۱۳۵۵|۵۰۷۴|۱۳۶۵|۸۰۹۵|۱۳۷۰|۹۱۴۴|۱۳۷۵|۱۰۲۸۴|۱۳۸۵|۱۶۹۸۸|۱۳۹۰|۲۳۰۱۰|۱۳۹۵|۲۹۹۹۳|align=center}}

== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
{{شهرستان اشتهارد}}
{{استان البرز}}
{{ویکی‌سفر}}
[[رده:شهرستان اشتهارد]]
[[رده:شهرها و روستاهای تات‌زبان]]
[[رده:شهرهای استان البرز]]
[[رده:شهرهای شهرستان اشتهارد]]
[[رده:مناطق مسکونی در شهرستان اشتهارد]]