نمایش مبدأ برای حسین فهمیده

{{Infobox military person
| name          = حسین فهمیده
| image         = Mohammad Hossein Fahmideh.JPG
| image_size    =
| alt           =
| caption       = تصویری از فهمیده در [[موزه شهدا]]ی [[تهران]]
| native_name   = محمّدحسین فهمیده
| native_name_lang = fa
| birth_name    =
| nickname      =
| birth_date    = {{تاریخ تولد|۱۳۴۶|۲|۱۶|گاه‌شمار=خورشیدی}}
| birth_place   = قم، ایران
| death_date    = {{تاریخ مرگ و سن|۱۳۵۹|۸|۸|۱۳۴۶|۲|۱۶|گاه‌شمار=خورشیدی}}
| death_place   = خرمشهر، 
| placeofburial = بهشت زهرا، تهران،
| placeofburial_label =
| placeofburial_coordinates = <!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} -->
| allegiance    = 
| branch        = [[بسیجی]]
| serviceyears  =
| rank          =
| servicenumber = <!-- Do not use data from primary sources such as service records -->
| battles       = [[جنگ ایران و عراق]]
* [[اشغال خرمشهر]]
| awards        = نشان فتح
}}
'''محمّدحسین فهمیده''' (۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۶ – ۸ آبان ۱۳۵۹) نوجوان ایرانی که در روزهای آغازین دفاع مقدس  در ۱۳ سالگی در حین عملیات شهادت طلبانه شهید شد.

== زندگی ==
محمّدحسین فهمیده در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۴۶<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روایت شهادت محمد حسین فهمیده|نشانی=https://www.iribnews.ir/fa/news/4031846/روایت-شهادت-محمد-حسین-فهمیده|وبگاه=خبرگزاری صدا و سیما|تاریخ=1402-08-08|بازبینی=2024-06-14|کد زبان=fa|نام=|نام خانوادگی=|کوشش=https://www.isna.ir/news/1401080805118/روایت-شهادت-محمد-حسین-فهمیده}}</ref> در [[قم]] زاده شد. در سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶ در قم سکونت داشت و پس از آن به همراه خانواده به [[کرج]] مهاجرت کرد.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=زندگینامه: محمد حسین فهمیده (۱۳۴۶–۱۳۵۹)|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/200137/زندگینامه-محمد-حسین-فهمیده-۱۳۴۶-۱۳۵۹|وبگاه=همشهری آنلاین|تاریخ=2013-02-04|بازبینی=2024-06-14|کد زبان=fa}}</ref>

پخش اعلامیه‌های امام خمینی در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ در سن حدود ده تا یازده سالگی؛ دیدار با امام خمینی در بازگشت به [[ایران]]، شرکت در تظاهرات انقلاب اسلامی در زمستان ۱۳۵۷ و شرکت در درگیری‌های خوزستان از جمله اقدامات او هستند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دربارهٔ محمدحسین فهمیده|نشانی=https://www.irna.ir/news/84091203/درباره-محمدحسین-فهمیده|وبگاه=ایرنا|تاریخ=2020-10-29|بازبینی=2024-06-14|کد زبان=fa|نام خانوادگی=}}</ref> فهمیده در پی درگیری‌های کردستان خود را به آن ناحیه رساند اما به خاطر سن کم، توسط کمیته انقلاب به کرج بازگردانده شد و از خانواده او تعهد گرفته شد که دیگر از کرج خارج نشود.<ref name=":0"/>

=== در جنگ ایران و عراق ===
فهمیده با آغاز تجاوز عراق به ایران، خود را به [[تهران]] رساند تا به مناطق جنگی برود. با اصرارهای او، وی به همراه گروهی از دانشجویان افسری به منطقه خرمشهر منتقل شد. قرار بود تا وی کمتر از یک هفته در منطقه بماند اما در همین مدت مجروح و به بیمارستان منتقل شد. او با وجود جراحت و مخالفت‌های فرماندهان، مجدد به خط مقدم بازگشت و توانست با اقداماتی، لیاقت خود را برای ماندن به فرماندهان ثابت کند. او بیشتر زمان حضورش در جنگ را در کنار محمدرضا شمس گذراند.<ref name=":0"/> وی در غروب سی و یکم شهریور ۱۳۵۹ از نخستین روزهای اعلام تجاوز نظامی ارتش عراق همراه با محمدرضا شمس در جبهه نبرد حضور رسمی یافت.<ref name=":1">{{یادکرد وب|عنوان=رادیو خبر شهادت حسین فهمیده را چگونه اعلام کرد؟ / جشن تولد پسری که رهبر روح‌الله بود! + فیلم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/02/17/2890568/رادیو-خبر-شهادت-حسین-فهمیده-را-چگونه-اعلام-کرد-جشن-تولد-پسری-که-رهبر-روح-الله-بود-فیلم|وبگاه=خبرگزاری تسنیم|بازبینی=2024-06-14|کد زبان=fa}}</ref>

== شهادت ==
در ۸ آبان ماه ۱۳۵۹ در منطقه کوت شیخ در نزدیکی رودخانه خرمشهر<ref name=":1"/> ۵ دستگاه تانک عراقی به طرف رزمندگان ایران هجوم آورده و در صدد محاصره آن‌ها بودند. محمدحسین درحالی که تعدادی نارنجک به کمرش بسته بود، به سمت یکی از تانک‌ها در حرکت شد و در بین راه، یک گلوله به پایش برخورد کرد؛ اما خودش را به زیر یکی از تانک‌ها پرت کرده و منفجر نمود.<ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=ببینید {{!}} تحریف جنجالی تاریخ روی آنتن صداوسیما با چاشنی وصیتنامه شهید فهمیده|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1831610/ببینید-تحریف-جنجالی-تاریخ-روی-آنتن-صداوسیما-با-چاشنی-وصیتنامه|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2023-11-01|بازبینی=2024-06-14|کد زبان=fa}}</ref> عراقی‌ها گمان کردند که آن منطقه مین گذاری شده و عقب‌نشینی می‌کنند.<ref name=":1"/> به گفته برخی منابع دیگر، عراقی‌ها به این تصور که نیروهای کمکی به منطقه رسیده‌اند، منطقه را ترک کردند.<ref name=":2"/>

به‌دنبال شهادت محمدحسین فهمیده، صدای جمهوری اسلامی ایران با قطع برنامه‌های خود اعلام می‌کند که نوجوانی سیزده‌ساله با فداکاری زیر تانک عراقی رفته، آن را منفجر کرده و خود نیز شهید شده است.<ref name=":0"/> پس از اعلام خبر، رادیو اعلام کرد که کسانی که از هویت این نوجوان خبر دارند، با شماره تلفن اعلام شده، تماس بگیرند. از این طریق خانواده او نیز از رویداد صورت گرفته، با خبر شدند.<ref name=":1"/> امام خمینی در پیامی که به مناسبت دومین سالگرد انقلاب اسلامی بیان کرد، از وی تجلیل کرد. بقایای پیکر او، به تهران بازگردانده و در قطعه ۲۴ بهشت زهرا دفن شد.<ref name=":0" />

== پاسداشت ==
=== داستان فهمیده در کتب درسی ===
در کتب درسی مورد استفاده در آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، ماجرای شهادت حسین فهمیده، به عنوان یکی از داستان‌های درسی قرار گرفته بود.<ref name=":6">{{یادکرد وب|تاریخ=۹ مهر ۱۳۹۵|وبگاه=mashreghnews.ir|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/637257/روایت-۹-روزه-از-ماجرای-حذف-شهید-فهمیده-از-کتاب-ششم-ورود-شهیده|عنوان=روایت ۹ روزه از ماجرای حذف «شهید فهمیده» از کتاب ششم/ ورود «شهیده سهام خیام» به کتب دانش‌آموزان/ ماجرای تماس‌های حدادعادل و فانی}}</ref> در سال‌های اخیر جمعی از کنشگران رسانه‌ای، تلاش زیادی برای حذف داستان محمدحسین فهمیده از کتاب‌های دوران دبستان داشته‌اند.<ref name=":5">{{یادکرد خبر|عنوان=حسن جنگجو و کودک سربازان؛ قربانیان جنگ یا قهرمانان ملی|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-41252249|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2024-06-14|زبان=fa}}</ref> حذف درس مرتبط با محمدحسین فهمیده از کتب آموزشی دوره دبستان، تبدیل به یکی از جنجالی‌ترین موضوعات مرتبط با سند ۲۰۳۰ شد. این تلاش بدین صورت تحلیل می شد که این اتفاق، اقدامی در راستای مبارزه با  بسیج دانش آموزی و با هدف حذف فرهنگ شهادت طلبی صورت گرفته است. <ref name=":6"/>

=== پس از کشته شدن ===
روز شهادت فهمیده، هشتم آبان به عنوان «روز بسیج دانش‌آموزی» نامگذاری شد و سازمانی به همین نام زیر نظر بسیج مستضعفین تشکیل‌شد. روز ۱۳ آبان هم به افتخار او روز دانش‌آموز نامیده شد. این سازمان با همکاری وزارت آموزش و پرورش ایران در بسیاری از مدارس اقدام به تشکیل واحدهای مقاومت بسیج نمود. اشیای بازمانده از محمدحسین فهمیده در موزه شهدا [[تهران]] نگهداری می‌شود. خانهٔ پدری او در کرج به [[موزه شهدای دانش‌آموز]] تبدیل شده است؛ همچنین پیشتر تصویر وی به صورت نقش‌آب بر روی اسکناس دو هزار ریالی چاپ شده بود.<ref name=":0"/>

=== نشان فتح ===
در اولین مراسم (همزمان با سالروز شکست حصر آبادان) اعطای نشان فتح، توسط رهبر جمهوری اسلامی ایران، نشان فتح درجه یک به حسین فهمیده اعطا و به یکی از افراد خانواده او تحویل داده شد. <ref>{{یادکرد وب|تاریخ=۱۳۹۲-۱۰-۳۰|وبگاه=farsnews.ir|نشانی=https://farsnews.ir/news/13921029000489/از-اقدس-تا-فتح-مدال‌هایی-که-بر-سینه-سرداران-ایرانی-نشسته-است|عنوان=از «اقدس» تا «فتح»؛ مدال‌هایی که بر سینه سرداران ایرانی نشسته است}}</ref>

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

{{ترتیب‌پیش‌فرض:فهمیده، محمدحسین}}
[[رده:اهالی قم]]
[[رده:اهالی کرج]]
[[رده:شهیدان ۱۳۵۹]]
[[رده:شهیدان]]
[[رده:شهیدان شهر کرج]]
[[رده:شهیدان مجرد]]
[[رده:شهیدان دانش‌آموز]]
[[رده:زادگان ۱۳۴۶]]
[[رده:شهیدان متولد ۱۳۴۶]]