نمایش مبدأ برای مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی

{{Infobox company|name=مؤسسۀ تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی|logo=Logo-razi Black.png|logo_size=250px|type=[[بنیاد پژوهشی|مؤسسۀ تحقیقاتی]]|genre=|fate=|predecessor=|successor=|foundation=۱۳۰۳|founder=[[مصطفی‌قلی بیات]]|defunct=|location_city=[[کرج]]|location_country=ایران|location=|locations=|area_served=|key_people=|products=[[دارو]]، [[سرم (مایع)|سرم]]، [[واکسن]]، [[حلال (شیمی)|حلال]]، [[آنتی‌ژن]]، [[پلاسمای خون|پلاسما]] و [[مدل جانوری|جانوران آزمایشگاهی]]|production=|services=|revenue=|operating_income=|net_income=|aum=|assets=|equity=|owner=|num_employees=۲۰۰۰ نفر|parent=[[سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی]]|divisions=|subsid=|homepage={{url|http://www.rvsri.ac.ir/}}|footnotes=|intl=|مادر=}}'''مؤسسۀ تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی'''، تأسیس‌شده توسط [[مصطفی‌قلی بیات]] در سال ۱۳۰۳، یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین مؤسسه‌های فعال در زمینهٔ پژوهش و تولید [[سرم (مایع)|سرم]] و [[واکسن]] در ایران و خاورمیانه است که بیشتر در زمینۀ [[دامپزشکی]] فعال می‌باشد. این مؤسسه که در منطقه [[حصارک بالا]] از [[استان البرز]] ایران قرار دارد، سالانه بیش از ۳٫۵ میلیارد دز انواع [[ماده زیست پایه|فراورده‌های زیستی]] تولید می‌کند. این مؤسسه اکنون زیرمجموعۀ [[سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی]] است.

== تاریخچه ==
[[پرونده:RzaiPremiers.jpg|بندانگشتی|251x251پیکسل|چهار استوانه موسسه رازی از راست به چپ: [[سید حسین میرشمسی|میرشمسی]]، غلامرضا مقامی، لویی دلپی و عزیز رفیعی]]
این مؤسسه در مسیر جاده قدیم [[قزوین]] که اکنون به [[خیابان شهید بهشتی (کرج)|خیابان شهید بهشتی کرج]] تغییرنام یافته قرار دارد. این مسیر خود قسمتی از [[جاده ابریشم]] است که بین شهرهای [[قزوین]] و [[ری]] واقع شده‌است. مؤسسه مزبور در [[ایران قاجاری|دوران قاجار]] به‌عنوان مرکز درمان اسبان، اسواران، پیک‌ها و دام‌ها مورد استفاده داشته‌است. پس از [[جنگ جهانی اول]] ایران دچار قحطی و بیماری‌های واگیردار گسترده‌ای در مردم و احشام گردید که درمان این بیماری‌ها سبب تأسیس [[انستیتو پاستور ایران|مؤسسه پاستور ایران]] در سال ۱۲۹۸، و سپس در سال ۱۳۰۳ تأسیس "مؤسسۀ دفع آفات حیوانی و سرم‌سازی ایران" توسط  [[مصطفی‌قلی بیات]] گردید، که سپس به دستور [[رضاشاه]] به "بنگاه سرم‌سازی رازی" و پس از چندی به "مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی" تغییرنام یافت.

فعالیت اولیۀ مرکز روی [[طاعون گاوی]] متمرکز بود اما سپس به تولید انواع واکسن‌ها و سرم‌های دارای کاربرد پزشکی و دامپزشکی گسترش یافت. درپی [[جنگ جهانی دوم]]، مؤسسه چندسالی به اشغال نیروهای [[ارتش سرخ]] درآمد و ایشان چند باب بنای با کاربرد نظامی در مؤسسه ساختند.

این موسسه پس از گذشت چند سال از تأسیس، علاوه بر اشباع تولید واکسن توانست رتبه یک، را در منطقه غربی آسیا از آن خود کند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=یک قرن از واکسن‌سازی ایران می‌گذرد/ رتبه ۱۰ جهانی در ساخت واکسن|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1474879/یک-قرن-از-واکسن-سازی-ایران-می-گذرد-رتبه-۱۰-جهانی-در-ساخت-واکسن|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2021-01-10|بازبینی=2021-02-09|کد زبان=fa}}</ref>

== امتیازات علمی ==
* دلیل نامگذاری این مؤسسه به یادبود [[زکریای رازی|حکیم محمد بن زکریای رازی]] است.
* بسیاری از دانشمندان دامپزشکی ایرانی در این مؤسسه فعالیت داشته‌اند.
* نشریه علمی پژوهشی آرشیو رازی متعلق به این مجموعه است.
* پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی‌ارشد رشته های ویروس شناسی پزشکی و میکروب شناسی پزشکی از سال 1373

=== آزمایشگاه‌های ملی و رفرانس ===
این مؤسسه دارای لابراتوارهای تشخیص و تحقیق با مرجعیت ملی یا جهانی زیر می‌باشد:
* آزمایشگاه ملی [[تب برفکی]]
* آزمایشگاه ملی تحقیقات پاستورلا
* آزمایشگاه ملی تحقیقات تیلریوز
* آزمایشگاه ملی سل دامی
* آزمایشگاه ملی تحقیقات کنه
* آزمایشگاه رفرانس جانوران سمی
* آزمایشگاه رفرانس مایکو پلاسما
* آزمایشگاه رفرانس سموم جانوری
* آزمایشگاه رفرانس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان
* آزمایشگاه رفرانس آبله دامی

=== افراد سرشناس ===
* [[مصطفی‌قلی بیات]]، معاون وزارت فلاحت، فوائد عامه و تجارت؛ به‌عنوان مؤسس مؤسسه
* [[عبدالله حامدی]]، نخستین رئیس مؤسسه
* [[سید حسین میرشمسی]]، چهره ماندگار علمی ایران، مؤسس بخش واکسن‌های ویروسی انسانی
* [[عباس شفیعی (واکسن‌شناس)|عباس شفیعی]]، چهره ماندگار دامپزشکی ایران

=== کتابخانه مؤسسه رازی ===
مؤسسه دارای یک کتابخانه مرکزی با زیربنای اعیانی ۱۵۰۰ [[متر مربع]] می‌باشد که از سال ۱۳۰۹ ه. ش. آغاز به کار نموده‌است. بیشتر منابع موجود راجع به علوم دامپزشکی و پزشکی می‌باشند. تعداد منابع به صورت زیر است:
* کتاب‌های خارجی: عمدتاً به زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]، [[زبان فرانسوی|فرانسوی]]، [[زبان عربی|عربی]] و [[زبان ترکی استانبولی|ترکی استانبولی]] ۷۶۳۰ جلد
* کتاب‌های فارسی: ۳۹۳۶ جلد
* نشریات خارجی: ۴۰۹ سلسله
* نشریات فارسی: ۲۷۸ سلسله
* پایان‌نامه‌های خارجی: ۱۱ مصحف
* پایان‌نامه‌های فارسی: ۳۴۹ مصحف
* سی‌دی: ۴۶۷ لوحه
* طرح‌های پژوهشی: ۴۰۶ عنوان
* کتاب‌های الکترونیکی: ۲۳۲۶ عنوان
* مقالات خارجی مؤسسه رازی: ۶۸۸ مقاله
* مقالات فارسی مؤسسه رازی: ۴۷۰ مقاله

== ساختار مدیریتی ==
این مؤسسه توسط یک رئیس و هیئت امنایی متشکل از نمایندگانی از [[وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران]]، [[سازمان دامپزشکی کشور]] و غیره که بر آن نظارت دارند، اداره می‌شود. از چهار معاونت تشکیل شده‌است:
* معاونت تحقیقات و فناوری
* معاونت تحقیق و تولید
* معاونت برنامه‌ریزی و پشتیبانی
* معاونت تضمین کیفیت

=== تغییرات سازمانی ===
این مؤسسه در زمان تأسیس تحت نظارت وزارت فلاحت و فوائد عامه (وزارت کشاورزی وقت) در آمد.

در تاریخ ۱۰ دی ۱۳۷۹ با ادغام [[وزارت کشاورزی]] و [[وزارت جهاد سازندگی]]، تحت نظارت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج [[وزارت جهاد کشاورزی]] در آمد. به علاوه، به واسطه گستردگی فعالیت‌هایش، امروزه هیئت‌امنایی متشکل از نمایندگانی از [[وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران]]، سازمان دامپزشکی کشور و غیره بر آن نظارت دارند.

=== رؤسای مؤسسه از ابتدا تاکنون<ref name="test">[http://www.rvsri.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=ALBUM&CategoryID=281b5def-9f51-4f5f-8fd9-ab1f183300ca&WebPartID=b1528311-fd10-496f-a90b-c567264642f1&ID=db5ac999-e48c-4e5b-8ba5-480e4e2abefc رؤسای مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305093031/http://rvsri.ac.ir/portal/home/showpage.aspx?categoryid=281b5def-9f51-4f5f-8fd9-ab1f183300ca&id=db5ac999-e48c-4e5b-8ba5-480e4e2abefc&object=album&webpartid=b1528311-fd10-496f-a90b-c567264642f1|date=۵ مارس ۲۰۱۶}}، از وبسایت رسمی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی.</ref> ===
{| class="wikitable"
|-
! نام !! سال شروع ریاست !! سال پایان ریاست
|-
| [[عبدالله حامدی]]|| ۱۳۰۳ || ۱۳۰۵
|-
| مرتضی کاوه || ۱۳۰۵ || ۱۳۰۷
|-
| لویی دلپی || ۱۳۱۰ || ۱۳۲۹
|-
| عزیز رفیعی || ۱۳۲۹ || ۱۳۴۳
|-
| مرتضی کاوه|| ۱۳۴۴ || ۱۳۵۶
|-
| حمزه رامیار || ۱۳۵۶ || ۱۳۵۸
|-
| عبدالعزیز اردلان || ۱۳۵۸ || ۱۳۵۸
|-
| منوچهر بهارصفت || ۱۳۵۸ || ۱۳۵۹
|-
| مهدی اکبرزاده || ۱۳۵۹ || ۱۳۶۱
|-
|  هادی هدایتی  || ۱۳۶۱ || ۱۳۶۳
|-
| منوچهر بهارصفت|| ۱۳۶۳ || ۱۳۶۷
|-
| سید جواد قطب‌شریف || ۱۳۶۷ || ۱۳۶۸
|-
| محمد حسامی قاجار || ۱۳۶۸ || ۱۳۶۹
|-
| حسن روستایی || ۱۳۶۹ || ۱۳۷۱
|-
| علی‌اکبر محمدی || ۱۳۷۱ || ۱۳۷۹
|-
| محمدعلی اخویزادگان || ۱۳۷۹|| ۱۳۸۳
|-
| [[حمید کهرام]] || ۱۳۸۳|| ۱۳۸۴
|-
| عبدالحسین دلیمی || ۱۳۸۴ || ۱۳۹۰
|-
| هادی فامیل قدکچی || ۱۳۹۰ || ۱۳۹۲
|-
| [[حمید کهرام]]|| ۱۳۹۲ || ۱۳۹۶
|-
| مسعود هاشم زاده|| ۱۳۹۶ || ۱۳۹۶
|-
| علی اسحاقی|| ۱۳۹۶ || -
|}

=== شعبه‌ها ===
با این که مرکزیت مؤسسه در [[کرج]] قرار گرفته، دارای شعب در شهرستان‌های زیر می‌باشد:
* [[اراک]] (منطقۀ مرکزی کشور)
* [[اهواز]] (منطقۀ جنوب‌غرب کشور)
* [[شیراز]] (منطقۀ جنوب کشور)
* [[کرمان]] (منطقۀ جنوب‌شرق کشور)
* [[مرند]] (منطقۀ شمال‌غرب کشور)
* [[مشهد]] (منطقۀ شمال‌شرق کشور)

=== ارتباطات خارجی ===
مؤسسۀ مزبور جهت تبادل تجربیات، اخذ مجوزها و صادرات با سازمان‌ها و ادارات بین‌المللی همکاری دارد. مهم‌ترین این سازمان‌ها عبارتند از:
* [[سازمان بهداشت جهانی]] [[WHO]]
* سازمان دامپزشکی جهانی OIE
* [[سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد]] [[فائو]]
* پس از [[انقلاب اسلامی ایران]] و اعمال [[تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران]]، مراودات با [[کشورهای توسعه‌یافته]] کمتر و با [[کشورهای اسلامی]] بیشتر شده‌است.

== تولیدات ==
به‌طور کلی تولیدات مؤسسه رامی توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
* واکسن‌های ویروسی انسانی
* واکسن‌های باکتریایی انسانی
* واکسن‌های ویروسی دامی
* واکسن‌های باکتریایی دامی
* سرم‌ها انسانی
* سرم‌های دامی
* واکسن‌های طیور
* واکسن‌های آبزیان
* تشخیص بیماری‌ها
* تحقیقات و نشریات علمی

=== فراورده‌ها ===
از مهم‌ترین فراورده‌های مؤسسه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* سرم‌های [[دیفتری]] و کزاز
* سرم‌های درمانی ضد [[زهر]]: انواع [[عقرب]] و [[مار]]
* انواع [[پادگن]]‌ها شامل: آنتی ژن رزبنگال، آنتی ژن رایت، آنتی ژن پولوروم
* انواع فراورده‌های خونی دامپزشکی شامل سرم خرگوش، پلاسمای [[خرگوش]]، همولیزین، کمپلمان [[خرگوش]]، کمپلمان [[خوکچه هندی]]، خون دفیبرینه گوسفندی
* انواع حلال‌های مصرف پزشکی شامل سرم فیزیولوژی، آب قابل تزریق
* جانوران آزمایشگاهی [[موش]]،[[رت]]، [[هامستر]]، [[خوکچه هندی]]، [[خرگوش]]

== منابع ==
* [https://web.archive.org/web/20140324130503/http://www.rvsri.ac.ir/Portal/Home/ معرفی موسسه] - وبگاه رسمی مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی{{پانویس}}
== پیوند به بیرون ==
* [https://www.rvsri.ac.ir/portal/home/ وبگاه رسمی]
* [http://www.archrazi.com/ مجله علمی پژوهشی آرشیو رازی] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140407052216/http://archrazi.com/ |date=7 آوریل 2014 }}* [http://www.mrazi.ac.ir/ مؤسسه رازی شعبه شمال شرق کشور]

[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۹۲۴ (میلادی) در ایران]]
[[رده:دانشگاه‌های استان البرز]]
[[رده:سازمان‌های بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۲۴ (میلادی)]]
[[رده:سازمان‌های بهداشتی و پزشکی در ایران]]
[[رده:شرکت‌های داروسازی]]
[[رده:شرکت‌های داروسازی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۲۴ (میلادی)]]
[[رده:شرکت‌های زیست‌فناوری]]
[[رده:مراکز پژوهشی]]
[[رده:مراکز پژوهشی بنیان‌گذاری‌شده در ۱۹۲۴ (میلادی)]]
[[رده:مراکز پژوهشی در ایران]]
[[رده:موسسات تحقیقات داروسازی]]
[[رده:واکسیناسیون]]
[[رده:مؤسسه‌های پژوهشی کشاورزی در ایران]]
[[رده:تولیدکنندگان واکسن کووید ۱۹]]