ولیان: تفاوت میان نسخهها
صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات روستا | نام = ولیان | نام محلی = وِلْیون | تصویر = | توضیح تصویر = | کشور = ایران | استان = استان البرز | شهرستان = شهرستان ساوجبلاغ | بخش = بخش چندار | دهستان = دهستان چندار | جمعیت = حدود ۳۰۰۰ نفر (تابستان) | سال سرشماری = برآورد ۱۴...» ایجاد کرد |
|||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
روستای ولیان در مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.<ref name="rasekhoon">{{یادکرد وب|نشانی=http://forum.rasekhoon.net/thread/390029/page1|عنوان=معرفی روستای ولیان|وبگاه=راسخون|تاریخ=۱۳۹۰-۰۱-۱۷|تاریخ بازبینی=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> این روستا در ۱۵ کیلومتری شمال شهر [[کوهسار (البرز)|کوهسار]] و در محدوده [[دهستان چندار]] واقع شده است.<ref name="shishdong">{{یادکرد وب|نشانی=https://shishdong.com/locations/Velyan|عنوان=محله ولیان کردان|وبگاه=شیشدنگ|تاریخ=۱۴۰۳-۰۸-۱۰|تاریخ بازبینی=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> از شمال به | روستای ولیان در مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.<ref name="rasekhoon">{{یادکرد وب|نشانی=http://forum.rasekhoon.net/thread/390029/page1|عنوان=معرفی روستای ولیان|وبگاه=راسخون|تاریخ=۱۳۹۰-۰۱-۱۷|تاریخ بازبینی=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> این روستا در ۱۵ کیلومتری شمال شهر [[کوهسار (البرز)|کوهسار]] و در محدوده [[دهستان چندار]] واقع شده است.<ref name="shishdong">{{یادکرد وب|نشانی=https://shishdong.com/locations/Velyan|عنوان=محله ولیان کردان|وبگاه=شیشدنگ|تاریخ=۱۴۰۳-۰۸-۱۰|تاریخ بازبینی=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> از شمال به کوه میانبند و روستای [[اسکوی دره]]، از جنوب غربی به [[دوزعنبر]] و [[آجین دوجین]]، از شرق به [[گلین رود]] و از غرب به [[تورهده]] محدود میشود.<ref name="mrbilit" /> ارتفاع روستا ۱۸۳۰ متر از سطح دریا بوده و آب و هوای مطبوع چهارفصل دارد.<ref name="mhkarami" /> | ||
فاصله ولیان تا [[کرج]] حدود ۳۰ کیلومتر و تا [[تهران]] حدود ۸۷ کیلومتر است.<ref name="tishineh-karaj">{{یادکرد وب|نشانی=https://tishineh.com/tourdistance/12-4065-11-140|عنوان=فاصله روستای ولیان تا کرج|وبگاه=تیشینه|تاریخ بازدید=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref><ref name="tishineh-tehran">{{یادکرد وب|نشانی=https://tishineh.com/tourdistance/11-236-12-4065|عنوان=فاصله تهران تا روستای ولیان|وبگاه=تیشینه|تاریخ بازدید=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> | فاصله ولیان تا [[کرج]] حدود ۳۰ کیلومتر و تا [[تهران]] حدود ۸۷ کیلومتر است.<ref name="tishineh-karaj">{{یادکرد وب|نشانی=https://tishineh.com/tourdistance/12-4065-11-140|عنوان=فاصله روستای ولیان تا کرج|وبگاه=تیشینه|تاریخ بازدید=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref><ref name="tishineh-tehran">{{یادکرد وب|نشانی=https://tishineh.com/tourdistance/11-236-12-4065|عنوان=فاصله تهران تا روستای ولیان|وبگاه=تیشینه|تاریخ بازدید=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
==آثار طبیعی و گردشگری== | ==آثار طبیعی و گردشگری== | ||
* [[رودخانه ولیان]] (سوئک ولیان) در قلب روستا جریان دارد و منابع اصلی آن چشمههای اطراف کوههای البرز است.<ref name="savojbolagh" /> چشمههای مشهور مانند چشمه والبین، زر و درویشچشمه با آب سرد و زلال، علاوه بر تأمین آب شرب و کشاورزی، جاذبهای برای مسافران هستند.<ref name="intoday" /> | |||
* [[آبشارهای سهگانه ولیان]] از مشهورترین جاذبههای طبیعی منطقه هستند<ref name="tochalclub">{{یادکرد وب|نشانی=https://tochalclub.com/product/abshar-valyan|عنوان=آبشارهای سهگانه ولیان|وبگاه=باشگاه توچال|تاریخ=۱۴۰۴-۰۲-۲۴|تاریخ بازبینی=۱۴۰۴-۰۹-۰۴}}</ref> که در فصول بهار و تابستان بر اثر بارش و ذوب برف پرآب شده و مسیر دسترسی آنها برای کوهنوردان و گردشگران بسیار پرطرفدار است. | |||
* بند ولیان برای کنترل آب رودخانه و آبیاری باغها ساخته شده و فضای مناسبی برای استراحت گردشگران نیز فراهم آورده است.<ref name="melkyaran" /> | |||
در اطراف روستا | در اطراف روستا درختان گردو، توت، سیب، گیلاس و خاصتر از همه درخت توت کهنسالی که در حیاط مسجد جامع با قدمتی بیش از هزار سال وجود دارد و ارزش طبیعی-فرهنگی زیادی دارد، دیده میشود.<ref name="melkyaran" /> | ||
تپههای باستانی | * تپههای باستانی [[تپه کلاغدره|کلاغدره]] و [[تپه دره بنه|دره بنه]] از جمله میراث تاریخی منطقهاند که نشاندهنده سکونت دیرینه انسانها در این منطقه هستند.<ref name="wikipedia-tepe" /> | ||
ولیان نقطه آغاز چندین مسیر طبیعتگردی و کوهنوردی به دامنههای البرز مرکزی است و چشماندازهای خاص از کوه، باغ و رودخانه و مراتع حاشیهای را برای گردشگران فراهم میکند.<ref name="mhkarami" /> | ولیان نقطه آغاز چندین مسیر طبیعتگردی و کوهنوردی به دامنههای البرز مرکزی است و چشماندازهای خاص از کوه، باغ و رودخانه و مراتع حاشیهای را برای گردشگران فراهم میکند.<ref name="mhkarami" /> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==مسجد جامع ولیان== | ==مسجد جامع ولیان== | ||
[[مسجد جامع روستای ولیان]] یکی از قدیمیترین بناهای این منطقه است که بیش از هزار سال قدمت دارد.<ref name="mhkarami" /> مسجد در مرکز روستا واقع شده، محل گردهمایی اهالی و اجرای نماز جماعت و مناسبتهای مذهبی بوده و معماری ساده و روستایی دارد. وجود درخت توت کهنسال در حیاط مسجد جامع، این مکان را به یکی از نمادهای طبیعی و معنوی ولیان بدل کرده است.<ref name="melkyaran" /> | |||
این مسجد همچنان یکی از نمادهای فرهنگی و هویتی روستا بوده و نقش مهمی در انسجام اجتماعی ایفا میکند. | این مسجد همچنان یکی از نمادهای فرهنگی و هویتی روستا بوده و نقش مهمی در انسجام اجتماعی ایفا میکند. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۴ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۱۵
ولیان (به زبان محلی: وِلْیون) یکی از روستاهای تاریخی و ییلاقی در بخش چندار، شهرستان ساوجبلاغ، استان البرز، ایران است که با قدمتی سههزارساله[۱][۲][۳]، طبیعتی بکر، چشمههای آب سرد فراوان و رودخانه جاری، به یکی از مقاصد گردشگری محبوب در نزدیکی کرج و تهران تبدیل شده است.[۴]
ریشهشناسی نام
نام ولیان یا والیان از واژه فارسی والی (به معنای بزرگ، وزیر، حاکم) گرفته شده است.[۵][۶] برخی منابع بیان میکنند که ساکنان اولیه این روستا از والیها یا بزرگان منطقه بودهاند، به همین دلیل ابتدا به نام والیان و با گذشت زمان به ولیان تغییر یافته است. نام خانوادگی اکثر ساکنان این روستا والیزاده است که این مسئله نیز نشانهای از ریشه و اصالت این نامگذاری محسوب میشود.[۱][۵]
موقعیت جغرافیایی
روستای ولیان در مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد.[۷] این روستا در ۱۵ کیلومتری شمال شهر کوهسار و در محدوده دهستان چندار واقع شده است.[۸] از شمال به کوه میانبند و روستای اسکوی دره، از جنوب غربی به دوزعنبر و آجین دوجین، از شرق به گلین رود و از غرب به تورهده محدود میشود.[۳] ارتفاع روستا ۱۸۳۰ متر از سطح دریا بوده و آب و هوای مطبوع چهارفصل دارد.[۲]
فاصله ولیان تا کرج حدود ۳۰ کیلومتر و تا تهران حدود ۸۷ کیلومتر است.[۹][۱۰]
تاریخچه
بر اساس بررسیهای میدانی و شواهد موجود، قدمت ولیان به حدود سه هزار سال میرسد.[۱][۳] تپههای باستانی کلاغدره و دره بنه از جمله آثار ملی ثبت شده و گواه تمدنهای گذشته منطقه هستند.[۱۱] قبرستانهای باستانی اطراف روستا نیز شواهد مهمی از سکونت انسانها در طول تاریخ دارند.[۵]
در طول قرون اخیر، روستا مرکز کشاورزی و دامداری بوده و با رشد شهرنشینی و نزدیکی به کرج و تهران، به مقصد گردشگری تبدیل گشته است.[۶]
جمعیت
مطابق سرشماری سال ۱۳۷۵ جمعیت روستا ۱۰۴۹ نفر و در سال ۱۳۸۶ بیش از ۱۵۰۰ نفر بوده است.[۱] در تابستان جمعیت به بیش از ۸۰۰ خانوار و حدود ۳۰۰۰ نفر میرسد.[۳]
ساختار و محلات
روستا دارای چهار محله اصلی است: جیرمحله، میانمحله، چالمحله، جرمحله.[۱]
زبان و فرهنگ
اهالی ولیان فارسیزبان و به لهجه فارسی دری پهلوی یا تاتی صحبت میکنند.[۱۲][۱۳] مذهب مردم شیعه جعفری است.[۱]
اقتصاد
محورهای اقتصادی عبارتند از کشاورزی، باغداری، دامداری و گردشگری.[۶] محصولات: گندم، جو، توت خشک، گردو، سیب، آلبالو، زردآلو، خرمالو.[۳] توت خشک ولیان شهرت کشوری دارد.[۶]
معماری
خانههای روستای ولیان منعکسکننده معماری سنتی روستاهای البرز مرکزی هستند. معماری سنتی در این روستا با استفاده از مصالح بومی و سازگاری کامل با شرایط آبوهوایی، از گذشته حفظ شده است.[۱] دیوارهای ضخیم (عمدتاً سنگ لاشه، خشت و گل)، سقفهای مسطح، پنجرههای چوبی کوچک و ایوانهای عریض، مشخصه خانههای قدیمی هستند که با هدف ایجاد عایق حرارتی مناسب و مقابله با زمستانهای سرد کوهستان ساخته شدهاند.[۷] برخی خانهها دارای حیاط مرکزی و باغچه بوده و ساخت پلهای متناسب با شیب زمین در بخشهایی از روستا رایج است.[۸] در دهههای اخیر، به موازات رشد گردشگری، ساخت ویلاهای مدرن و بازسازی خانههای سنتی نیز رونق یافته است.[۸]
آثار طبیعی و گردشگری
- رودخانه ولیان (سوئک ولیان) در قلب روستا جریان دارد و منابع اصلی آن چشمههای اطراف کوههای البرز است.[۱] چشمههای مشهور مانند چشمه والبین، زر و درویشچشمه با آب سرد و زلال، علاوه بر تأمین آب شرب و کشاورزی، جاذبهای برای مسافران هستند.[۵]
- آبشارهای سهگانه ولیان از مشهورترین جاذبههای طبیعی منطقه هستند[۱۴] که در فصول بهار و تابستان بر اثر بارش و ذوب برف پرآب شده و مسیر دسترسی آنها برای کوهنوردان و گردشگران بسیار پرطرفدار است.
- بند ولیان برای کنترل آب رودخانه و آبیاری باغها ساخته شده و فضای مناسبی برای استراحت گردشگران نیز فراهم آورده است.[۶]
در اطراف روستا درختان گردو، توت، سیب، گیلاس و خاصتر از همه درخت توت کهنسالی که در حیاط مسجد جامع با قدمتی بیش از هزار سال وجود دارد و ارزش طبیعی-فرهنگی زیادی دارد، دیده میشود.[۶]
- تپههای باستانی کلاغدره و دره بنه از جمله میراث تاریخی منطقهاند که نشاندهنده سکونت دیرینه انسانها در این منطقه هستند.[۱۱]
ولیان نقطه آغاز چندین مسیر طبیعتگردی و کوهنوردی به دامنههای البرز مرکزی است و چشماندازهای خاص از کوه، باغ و رودخانه و مراتع حاشیهای را برای گردشگران فراهم میکند.[۲]
مسجد جامع ولیان
مسجد جامع روستای ولیان یکی از قدیمیترین بناهای این منطقه است که بیش از هزار سال قدمت دارد.[۲] مسجد در مرکز روستا واقع شده، محل گردهمایی اهالی و اجرای نماز جماعت و مناسبتهای مذهبی بوده و معماری ساده و روستایی دارد. وجود درخت توت کهنسال در حیاط مسجد جامع، این مکان را به یکی از نمادهای طبیعی و معنوی ولیان بدل کرده است.[۶]
این مسجد همچنان یکی از نمادهای فرهنگی و هویتی روستا بوده و نقش مهمی در انسجام اجتماعی ایفا میکند.
دسترسی
برای رسیدن به ولیان مسیر «تهران-کرج-آزادراه کرج-قزوین-کردان-کوهسار-ولیان» رایجترین گزینه است.[۹] اجاره ویلا و اقامتگاه گردشگری به آسانی در این روستا قابل انجام است.[۱۵]
وضعیت کنونی و چشمانداز
امروز روستای ولیان با حفظ معماری سنتی، طبیعت بکر و استقبال از گردشگران شهری، آمیختگی توسعه و میراث را تجربه میکند و آیندهای روشن و پایدار در صورت رعایت ملاحظات زیستمحیطی و فرهنگی برای آن پیشبینی میشود.[۶]
جستارهای وابسته
- بخش چندار
- شهرستان ساوجبلاغ
- استان البرز
- کوهسار (البرز)
- کرج
- دهستان چندار
- رشتهکوه البرز
- روستاهای ایران
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ «روستای ولیان». فرمانداری ساوجبلاغ. ۱۴۰۱-۰۶-۱۹. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ «آبشار ولیان». سفرنامه. ۱۴۰۱-۰۱-۱۰. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «روستای ولیان». مِستر بلیط. ۱۴۰۳-۰۴-۰۶. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «معرفی روستای ولیان کردان، آدرس دقیق ولیان». ویلاژست. ۱۴۰۴-۰۶-۲۰. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ «روستای ولیان ساوجبلاغ؛ موقعیت، آب و هوا، جاذبهها». اینتودی. ۱۴۰۱-۰۱-۱۲. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ ۶٫۷ «روستای ولیان کردان کجاست؟». ملکیاران. ۱۴۰۴-۰۶-۱۹. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «معرفی روستای ولیان». راسخون. ۱۳۹۰-۰۱-۱۷. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ «محله ولیان کردان». شیشدنگ. ۱۴۰۳-۰۸-۱۰. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «فاصله روستای ولیان تا کرج». تیشینه. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «فاصله تهران تا روستای ولیان». تیشینه. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ «تپه ولیان (۲)». ویکیپدیای فارسی. ۱۳۹۰-۰۲-۲۹. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «زبان تاتی ایران». آرمانشهر ایرانیان. ۱۳۸۸-۰۴-۳۰. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «دیدنیها و شنیدنیهای روستای ولیان». ۱۳۸۹-۰۷-۰۹. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «آبشارهای سهگانه ولیان». باشگاه توچال. ۱۴۰۴-۰۲-۲۴. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.
- ↑ «اجاره ویلا در کوهسار - ولیان». جاجیگا. ۱۴۰۳-۰۴-۰۷. دریافتشده در ۱۴۰۴-۰۹-۰۴.