شهرک دهکده فردیس: تفاوت میان نسخهها
صفحهای تازه حاوی «{{الگوی جعبه اطلاعات شهرک | نام = شهرک دهکده فردیس | نامهای دیگر = دهکده ییلاقی خانه کرج، شهرک خانه | تصویر = | عنوان تصویر = | کشور = {{پرچم|ایران}} | استان = استان البرز | شهرستان = شهرستان فردیس | شهر = فردیس | منطقه = منطقه ۱ فردیس | مساحت = ۱۰۰ ...» ایجاد کرد |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
}} | }} | ||
'''شهرک دهکده فردیس''' (نامهای دیگر: '''دهکده ییلاقی خانه کرج''' یا '''شهرک خانه''') یکی از نخستین و معتبرترین | '''شهرک دهکده فردیس''' (نامهای دیگر: '''دهکده ییلاقی خانه کرج''' یا '''شهرک خانه''') یکی از نخستین و معتبرترین باغشهرهای مدرن ایران و خاورمیانه است که در سالهای ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ خورشیدی در [[شهر فردیس]]، [[استان البرز]] احداث شد.<ref name="sohamelk">{{یادکرد وب|نشانی=https://sohamelk.com/Blog/Post/10/دهکده-فردیس-(خانه-فریس)|عنوان=دهکده فردیس (خانه فریس)|تاریخ=۲۰۱۶-۱۲-۲۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> این مجموعه با طراحی معمار برجسته [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]] و با مشارکت شرکتهای ساختمانی «تسا» و «فیلده» ساخته شد و در زمان خود بهدلیل معماری منحصربهفرد، خیابانبندی منظم، فضای سبز گسترده و ویلاهای لوکس، بهعنوان مدرنترین و لاکچریترین شهرک مسکونی خاورمیانه شناخته میشد.<ref name="wiki-fardis">{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/فردیس|عنوان=فردیس - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
شهرک دهکده فردیس از همان آغاز محل سکونت چهرههای سرشناس فرهنگی، هنری و اجتماعی ایران مانند [[احمد شاملو]]، [[گوگوش]]، [[فردین (بازیگر)|فردین]]، [[ابی (خواننده)|ابی]] و [[معین کرمانشاهی]] بود.<ref name="khabaronline">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1463204/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود|ناشر=خبرآنلاین|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> در سالهای اخیر نیز این شهرک همچنان جایگاه خود را بهعنوان یکی از محلههای خاص، آرام و ممتاز [[استان البرز]] حفظ کرده و چهرههایی چون [[هومن برقنورد]]، [[عرفان رادان]] و [[بهرام رادان]] از ساکنان فعلی آن هستند.<ref name="hamshahri">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/570506/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی میشود|ناشر=همشهری آنلاین|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | شهرک دهکده فردیس از همان آغاز محل سکونت چهرههای سرشناس فرهنگی، هنری و اجتماعی ایران مانند [[احمد شاملو]]، [[گوگوش]]، [[فردین (بازیگر)|فردین]]، [[ابی (خواننده)|ابی]] و [[معین کرمانشاهی]] بود.<ref name="khabaronline">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/1463204/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود|ناشر=خبرآنلاین|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> در سالهای اخیر نیز این شهرک همچنان جایگاه خود را بهعنوان یکی از محلههای خاص، آرام و ممتاز [[استان البرز]] حفظ کرده و چهرههایی چون [[هومن برقنورد]]، [[عرفان رادان]] و [[بهرام رادان]] از ساکنان فعلی آن هستند.<ref name="hamshahri">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.hamshahrionline.ir/news/570506/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی میشود|ناشر=همشهری آنلاین|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
=== پیدایش و هدف از احداث === | === پیدایش و هدف از احداث === | ||
شهرک دهکده فردیس (خانه کرج) در اواسط دهه پنجاه شمسی، در زمانی که | شهرک دهکده فردیس (خانه کرج) در اواسط دهه پنجاه شمسی، در زمانی که تهران با سرعت سرسامآوری رو به گسترش بود و آلودگی و شلوغی نفس شهر را تنگ میکرد، با هدف فراهم آوردن پناهگاهی آرام و دلنشین برای ساکنین پایتخت طراحی و اجرا شد.<ref name="shishdong">{{یادکرد وب|نشانی=https://shishdong.com/blog/detail/FerdisVillageE011|عنوان=دهکده فردیس - گوهری پنهان در دل هیاهوی شهری|تاریخ=۲۰۲۴-۱۲-۱۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
هدف اصلی از احداث دهکده ییلاقی فردیس آن بود که در نزدیکی | هدف اصلی از احداث دهکده ییلاقی فردیس آن بود که در نزدیکی تهران و در محیطی آرام، سرسبز و دلپذیر برای آندسته از ساکنین پایتخت که از تراکم و ازدحام و کار سنگین در این شهر خسته بودند، محلی فراهم گردد تا بتوانند برای گذراندن تعطیلات آخر هفته و تابستان یا سکونت دائم در فاصله نزدیکی از کار خود ([[تهران]]) و در یکی از شهرکهای اقماری پایتخت که خصوصیات ییلاقی نیز داشته باشد، زندگی کنند.<ref name="sohamelk"/> | ||
=== طراحی و ساخت === | === طراحی و ساخت === | ||
مقدمات نقشهکشی و طراحی دهکده فردیس در سال ۱۳۴۸ آغاز شد و در سال ۱۳۵۱ شروع به ساخت بنا برای سکونتگاه گردید.<ref name="tabnak">{{یادکرد وب|نشانی=https://ostanha.tabnak.ir/fa/news/921734/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود|ناشر=تابناک البرز|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> این دهکده ییلاقی در سالهای ۱۳۵۳-۱۳۵۴ توسط | مقدمات نقشهکشی و طراحی دهکده فردیس در سال ۱۳۴۸ آغاز شد و در سال ۱۳۵۱ شروع به ساخت بنا برای سکونتگاه گردید.<ref name="tabnak">{{یادکرد وب|نشانی=https://ostanha.tabnak.ir/fa/news/921734/دهکده-مسکونی-فردیس-ثبت-ملی-می-شود|عنوان=دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود|ناشر=تابناک البرز|تاریخ=۲۰۲۰-۱۲-۰۵|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> این دهکده ییلاقی در سالهای ۱۳۵۳-۱۳۵۴ توسط موسسه مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و نظارت گردید و شرکتهای ساختمانی ایرانی تسا و فیلده مسئولیت اجرای عملیات ساختمانی آن را عهدهدار بودند.<ref name="sohamelk"/> | ||
عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار و شهرساز برجسته ایرانی و بنیانگذار موسسه مهندسین مشاور فرمانفرمائیان، طراحی این دهکده را بر عهده داشت. او با الهام از باغشهرهای اروپایی و با توجه به ویژگیهای طبیعی و فرهنگی ایران، طرحی منحصربهفرد را برای دهکده فردیس ارائه داد.<ref name="haftshahraria">{{یادکرد وب|نشانی=https://haftshahraria.com/articles/معرفی-عبدالعزیز-فرمانفرمایان-معماری/|عنوان=معرفی عبدالعزیز فرمانفرمایان و آثار معماری وی|تاریخ=۲۰۲۵-۱۰-۱۱|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | |||
هیئت مدیره شرکت خانه آقایان مهندس عبدالمجید اعلم (رئیس هیئت مدیره)، مهندس عباس بلورفروشان (عضو هیئت مدیره) و مهندس خسرو معاونی (عضو هیئت مدیره و مدیرعامل) بهعنوان کارفرما معرفی شده بودند.<ref name="sohamelk"/> | هیئت مدیره شرکت خانه آقایان مهندس عبدالمجید اعلم (رئیس هیئت مدیره)، مهندس عباس بلورفروشان (عضو هیئت مدیره) و مهندس خسرو معاونی (عضو هیئت مدیره و مدیرعامل) بهعنوان کارفرما معرفی شده بودند.<ref name="sohamelk"/> | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
این دهکده ییلاقی طبق پروانههای رسمی زیر احداث گردید: | این دهکده ییلاقی طبق پروانههای رسمی زیر احداث گردید: | ||
# | # پروانه شهرسازی و ویلاسازی شماره ۲۶۹۰/ش مورخ ۱/۸/۱۳۵۳ از وزارت کشور | ||
# | # پروانه بهرهبرداری از چاههای آب کشاورزی به شمارههای ۱۳۰۱/۲۸۷ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳ و ۲۵۰/۱۵۱۸۵/۷۲۸۸ مورخ ۲/۴/۱۳۴۸ از سازمان آب منطقهای تهران | ||
# | # پروانه درختکاری و باغسازی به شماره ۱۳۴۱ مورخ ۲۰/۶/۱۳۵۳ | ||
# | # قرارداد برق به شمارههای ۲۶۰۴ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳، ۳۶۰۵ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳ و ۳۷۸۵ مورخ ۸/۵/۱۳۵۳<ref name="sohamelk"/> | ||
این دهکده در ۱۲ کیلومتری جنوب [[استان البرز]] (در آن زمان بخشی از | این دهکده در ۱۲ کیلومتری جنوب [[استان البرز]] (در آن زمان بخشی از استان تهران) بهصورت باغشهر احداث گردید. | ||
=== ثبت ملی === | === ثبت ملی === | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
== موقعیت جغرافیایی و حدود == | == موقعیت جغرافیایی و حدود == | ||
شهرک دهکده فردیس در شرق [[شهرک ناز]]، شمال فرامرزیه و جنوب حافظیه در شهر [[فردیس]] واقع است.<ref name="neshan">{{یادکرد وب|نشانی=https://neshan.org/maps/places/29cae85a507bc1123eedb75cb1b92e95|عنوان=خانه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد) شهرک دهکده - فردیس - نشان|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> این شهرک در جنوب شهر [[کرج]] و به فاصله کمتر از نیم ساعت از | شهرک دهکده فردیس در شرق [[شهرک ناز]]، شمال فرامرزیه و جنوب حافظیه در شهر [[فردیس]] واقع است.<ref name="neshan">{{یادکرد وب|نشانی=https://neshan.org/maps/places/29cae85a507bc1123eedb75cb1b92e95|عنوان=خانه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد) شهرک دهکده - فردیس - نشان|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> این شهرک در جنوب شهر [[کرج]] و به فاصله کمتر از نیم ساعت از تهران قرار دارد.<ref name="khanehco">{{یادکرد وب|نشانی=https://khanehco.com/fa/project/13473/شهرک-مسکونی-خانه-کرج-(دهکده-فردیس)|عنوان=شهرک مسکونی خانه کرج (دهکده فردیس)|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
شهرک دهکده یک شهرک مسکونی ویلایی است که مانند لکهای سبز، خود را از مناطق مجاور متمایز میکند. شهرکی بزرگ و محصور، با یک ورودی در شمال آن که دارای ایست نگهبانی است و ورود افراد و وسایل نقلیه را کنترل میکند.<ref name="karajrasa">{{یادکرد وب|نشانی=https://karajrasa.ir/gallery/تصاویری-از-شهرک-دهکده-فردیس/|عنوان=تصاویری از شهرک دهکده فردیس|تاریخ=۲۰۲۰-۰۱-۱۹|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | شهرک دهکده یک شهرک مسکونی ویلایی است که مانند لکهای سبز، خود را از مناطق مجاور متمایز میکند. شهرکی بزرگ و محصور، با یک ورودی در شمال آن که دارای ایست نگهبانی است و ورود افراد و وسایل نقلیه را کنترل میکند.<ref name="karajrasa">{{یادکرد وب|نشانی=https://karajrasa.ir/gallery/تصاویری-از-شهرک-دهکده-فردیس/|عنوان=تصاویری از شهرک دهکده فردیس|تاریخ=۲۰۲۰-۰۱-۱۹|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
=== ساختار خیابانبندی === | === ساختار خیابانبندی === | ||
دهکده دارای یک خیابان اصلی شمالی-جنوبی و | دهکده دارای یک خیابان اصلی شمالی-جنوبی و ۹ خیابان بنبست شرقی-غربی و یک درب ورود و خروج است.<ref name="sohamelk"/> ساختار شهرک بر مبنای یک خیابان شمالی-جنوبی است که از در ورودی تا انتها ادامه مییابد و فرعیهای شرقی-غربی از آن منشعب میشود.<ref name="karajrasa"/> | ||
=== خیابانها === | === خیابانها === | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
خیابانهای اصلی شهرک عبارتاند از: | خیابانهای اصلی شهرک عبارتاند از: | ||
* | * خیابان دهکده: خیابان اصلی شهرک | ||
* | * خیابان لادن فرعی | ||
* | * خیابان یاسمن غربی و شرقی | ||
* | * خیابان نسترن غربی و شرقی<ref name="aoapedia">{{یادکرد وب|نشانی=https://aoapedia.ir/ایـوانِ-دهکَده-اثر-نیما-میرزا-محمد/|عنوان=اِیـوانِ دِهکَده، اثر نیما میرزا محمدی|تاریخ=۲۰۲۴-۰۶-۲۹|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
== فضای سبز و منظر طبیعی == | == فضای سبز و منظر طبیعی == | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
=== مساحت فضای سبز === | === مساحت فضای سبز === | ||
از مساحت کل شهرک (۱۰۰ هکتار)، | از مساحت کل شهرک (۱۰۰ هکتار)، ۴۰ درصد فضای سبز است که شامل:<ref name="tabnak"/> | ||
* | * ۱۶ هزار اصله درخت چنار تنومند ۵۰ ساله | ||
* | * ۲۰ هزار اصله درختان میوههای مختلف | ||
* | * دهها اصله درختچههای زینتی شمشاد و سرو محیط پیرامونی ویلاها | ||
=== ویژگیهای منظر طبیعی === | === ویژگیهای منظر طبیعی === | ||
سهچهارم سطح شهرک با درختان | سهچهارم سطح شهرک با درختان چنار، سرو، کاج، اقاقیا و سایر درختان غیرمثمر ولی زیبا همچنین انبوهی از درختان زینتی با داشتن شناسنامه و درختچه و گلهای زینتی و چمن پوشانیده شده که این حجم فضای سبز باعث لطافت و زیبایی محیط و آب و هوای مطبوع گردیده است.<ref name="sohamelk"/> | ||
در دو طرف همه خیابانهای شهرک به فاصله کم از هم، چنار کاشته شده است و این چنارهای چند ده متری پرسپکتیو زیبایی را ایجاد کردهاند که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.<ref name="karajrasa"/> | در دو طرف همه خیابانهای شهرک به فاصله کم از هم، چنار کاشته شده است و این چنارهای چند ده متری پرسپکتیو زیبایی را ایجاد کردهاند که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.<ref name="karajrasa"/> | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
=== طراحی محوطه === | === طراحی محوطه === | ||
احداث دیوار بهطور کلی در دهکده ممنوع بوده و کلیه قطعات آن با حصارهای توری فلزی و درختچههای | احداث دیوار بهطور کلی در دهکده ممنوع بوده و کلیه قطعات آن با حصارهای توری فلزی و درختچههای ترون، شمشاد و سرو از یکدیگر جدا شدهاند. منازل ویلایی دو طرف راه با سقفهای شیبدار از پشت شمشادها رخنمایی میکنند. اینجا خبری از دیوار نیست و شمشادها جای آن را پر کردهاند.<ref name="karajrasa"/> | ||
== معماری و ویلاها == | == معماری و ویلاها == | ||
شهرک دهکده فردیس شامل | شهرک دهکده فردیس شامل ۸۱۴ واحد ویلایی است.<ref name="khanehco"/> وجود ویلاهایی با معماری و طراحیهای زیبا و مناظر طبیعی در زمینهای متراژ بالا (معمولاً از ۷۵۰ تا ۱۲۵۰ متر مربع و بیشتر) از ویژگیهای دهکده فردیس محسوب میشود.<ref name="hamshahri"/> | ||
=== سبک معماری === | === سبک معماری === | ||
معماری دهکده فردیس تلفیقی هوشمندانه از اصول | معماری دهکده فردیس تلفیقی هوشمندانه از اصول مدرنیسم با روح معماری بومی ایران است. عبدالعزیز فرمانفرمائیان توجه خاصی به سبک معماران نامدار جهانی مانند فرانک لوید رایت، لوکوربوزیه، آموزههای باوهاوس و سبک بینالملل نشان میداد.<ref name="aoapedia2">{{یادکرد وب|نشانی=https://aoapedia.ir/portfolio-items/عبدالعزیز-فرمانفرمائیان/|عنوان=عبدالعزیز فرمانفرمائیان|تاریخ=۲۰۲۳-۱۰-۲۰|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
== جمعیت و ساکنان == | == جمعیت و ساکنان == | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
=== جمعیت === | === جمعیت === | ||
شهرک دهکده فردیس بیش از | شهرک دهکده فردیس بیش از ۶ هزار نفر جمعیت دارد.<ref name="hamshahri"/> بهطور متوسط بیش از ۷۵ درصد از شهروندان سکونت دائم و کمتر از ۲۵ درصد بهصورت هفتگی، ماهانه یا فصلی در این مکان اقامت دارند و بیشتر ساکنان آن بازنشستگان هستند.<ref name="khabaronline"/> | ||
=== شخصیتهای مشهور ساکن === | === شخصیتهای مشهور ساکن === | ||
| خط ۱۳۸: | خط ۱۳۸: | ||
=== امنیت و نگهبانی === | === امنیت و نگهبانی === | ||
شهرک دهکده دارای سیستم امنیتی پیشرفته با | شهرک دهکده دارای سیستم امنیتی پیشرفته با نگهبانان ۲۴ ساعته و گیت ورودی با کنترل دسترسی است. ورود افراد و وسایل نقلیه به دقت کنترل میشود و تنها ساکنین و میهمانان با هماهنگی قبلی اجازه ورود دارند.<ref name="neshan"/> نگهبانان دوچرخهسوار بهطور مداوم در شهرک گشت میزنند تا امنیت و آرامش ساکنان تضمین شود.<ref name="karajrasa"/> | ||
=== امکانات خدماتی === | === امکانات خدماتی === | ||
| خط ۱۵۱: | خط ۱۵۱: | ||
* پاسگاه نگهبانی | * پاسگاه نگهبانی | ||
نوع پوشش گیاهی و طراحی محوطههای سبز با بهکارگیری سرانههای مناسب در این شهرک شامل | نوع پوشش گیاهی و طراحی محوطههای سبز با بهکارگیری سرانههای مناسب در این شهرک شامل فضاهای خدماتی، ورزشی، آموزشی و تجاری باعث جذب مخاطبین و رضایت آنها شده است.<ref name="khanehco"/> | ||
=== کافهها و رستورانها === | === کافهها و رستورانها === | ||
| خط ۱۵۷: | خط ۱۵۷: | ||
شهرک دهکده فردیس دارای کافهها و رستورانهای متعددی است که فضایی دلنشین برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم میکنند: | شهرک دهکده فردیس دارای کافهها و رستورانهای متعددی است که فضایی دلنشین برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم میکنند: | ||
* | * کافه رستوران دلمون: واقع در شهرک دهکده فردیس، نبش خیابان یاسمن غربی<ref name="instagram-delmon">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.instagram.com/delmon_cafe/|عنوان=کافه رستوران دلمون - Instagram|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
* | * پاشا کافه: واقع در شهرک دهکده، بلوار بهاران غربی، خیابان دهکده، خیابان یاسمن غربی<ref name="behtarino">{{یادکرد وب|نشانی=https://behtarino.com/r/کافه-رستوران/کرج/شهرک-دهکده|عنوان=10 بهترین کافه رستوران در شهرک دهکده کرج|تاریخ=۲۰۲۲-۰۵-۲۲|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
* | * کافه رستوران اسپیلانتس: واقع در فردیس کانال غربی دهکده شمالی جنب کارواش دهکده<ref name="behtarino"/> | ||
== مراکز فرهنگی و تاریخی == | == مراکز فرهنگی و تاریخی == | ||
| خط ۱۶۷: | خط ۱۶۷: | ||
=== خانه موزه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد) === | === خانه موزه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد) === | ||
[[خانه موزه احمد شاملو]] که با نام بنیاد الف بامداد نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین مراکز فرهنگی شهرک دهکده فردیس است. این خانه آخرین خانهای است که [[احمد شاملو]]، شاعر، نویسنده و روزنامهنگار معاصر ایران در آن زندگی کرد و در سال ۱۳۷۹ در همین خانه درگذشت.<ref name="luxvila"/> | |||
خانه احمد شاملو شامل اسناد، آثار و اشیای بهجامانده از شاعر فقید ایرانی است. این خانه از جاهای دیدنی [[کرج]] و [[فردیس]] به شمار میرود و در | خانه احمد شاملو شامل اسناد، آثار و اشیای بهجامانده از شاعر فقید ایرانی است. این خانه از جاهای دیدنی [[کرج]] و [[فردیس]] به شمار میرود و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.<ref name="khabaronline"/> امروزه این خانه تحت عنوان بنیاد الف بامداد فعالیت میکند.<ref name="mrbilit">{{یادکرد وب|نشانی=https://mrbilit.com/mag/shamluo-house/|عنوان=خانه موزه شاملو کجاست؟ معرفی + راههای دسترسی|تاریخ=۲۰۲۴-۰۷-۱۳|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۱-۰۳}}</ref> | ||
'''آدرس''': شهرک دهکده، بلوار بهاران غربی، خیابان دهکده، خیابان نسترن شرقی، پلاک ۵۵۵<ref name="karajrasa"/> | '''آدرس''': شهرک دهکده، بلوار بهاران غربی، خیابان دهکده، خیابان نسترن شرقی، پلاک ۵۵۵<ref name="karajrasa"/> | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
=== خانه معین کرمانشاهی === | === خانه معین کرمانشاهی === | ||
[[خانه معین کرمانشاهی]]، از شاعران دوره معاصر، نیز در این دهکده قرار دارد که تحت مراقبت میراث فرهنگی قرار گرفته اما هنوز به ثبت ملی نرسیده است.<ref name="hamshahri"/> | |||
== امکانات ورزشی و تفریحی == | == امکانات ورزشی و تفریحی == | ||
| خط ۲۲۸: | خط ۲۲۸: | ||
* [[استان البرز]] | * [[استان البرز]] | ||
* [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]] | * [[عبدالعزیز فرمانفرمائیان]] | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۰۳
شهرک دهکده فردیس (نامهای دیگر: دهکده ییلاقی خانه کرج یا شهرک خانه) یکی از نخستین و معتبرترین باغشهرهای مدرن ایران و خاورمیانه است که در سالهای ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ خورشیدی در شهر فردیس، استان البرز احداث شد.[۱] این مجموعه با طراحی معمار برجسته عبدالعزیز فرمانفرمائیان و با مشارکت شرکتهای ساختمانی «تسا» و «فیلده» ساخته شد و در زمان خود بهدلیل معماری منحصربهفرد، خیابانبندی منظم، فضای سبز گسترده و ویلاهای لوکس، بهعنوان مدرنترین و لاکچریترین شهرک مسکونی خاورمیانه شناخته میشد.[۲]
شهرک دهکده فردیس از همان آغاز محل سکونت چهرههای سرشناس فرهنگی، هنری و اجتماعی ایران مانند احمد شاملو، گوگوش، فردین، ابی و معین کرمانشاهی بود.[۳] در سالهای اخیر نیز این شهرک همچنان جایگاه خود را بهعنوان یکی از محلههای خاص، آرام و ممتاز استان البرز حفظ کرده و چهرههایی چون هومن برقنورد، عرفان رادان و بهرام رادان از ساکنان فعلی آن هستند.[۴]
تاریخچه
پیدایش و هدف از احداث
شهرک دهکده فردیس (خانه کرج) در اواسط دهه پنجاه شمسی، در زمانی که تهران با سرعت سرسامآوری رو به گسترش بود و آلودگی و شلوغی نفس شهر را تنگ میکرد، با هدف فراهم آوردن پناهگاهی آرام و دلنشین برای ساکنین پایتخت طراحی و اجرا شد.[۵]
هدف اصلی از احداث دهکده ییلاقی فردیس آن بود که در نزدیکی تهران و در محیطی آرام، سرسبز و دلپذیر برای آندسته از ساکنین پایتخت که از تراکم و ازدحام و کار سنگین در این شهر خسته بودند، محلی فراهم گردد تا بتوانند برای گذراندن تعطیلات آخر هفته و تابستان یا سکونت دائم در فاصله نزدیکی از کار خود (تهران) و در یکی از شهرکهای اقماری پایتخت که خصوصیات ییلاقی نیز داشته باشد، زندگی کنند.[۱]
طراحی و ساخت
مقدمات نقشهکشی و طراحی دهکده فردیس در سال ۱۳۴۸ آغاز شد و در سال ۱۳۵۱ شروع به ساخت بنا برای سکونتگاه گردید.[۶] این دهکده ییلاقی در سالهای ۱۳۵۳-۱۳۵۴ توسط موسسه مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان طراحی و نظارت گردید و شرکتهای ساختمانی ایرانی تسا و فیلده مسئولیت اجرای عملیات ساختمانی آن را عهدهدار بودند.[۱]
عبدالعزیز فرمانفرمائیان، معمار و شهرساز برجسته ایرانی و بنیانگذار موسسه مهندسین مشاور فرمانفرمائیان، طراحی این دهکده را بر عهده داشت. او با الهام از باغشهرهای اروپایی و با توجه به ویژگیهای طبیعی و فرهنگی ایران، طرحی منحصربهفرد را برای دهکده فردیس ارائه داد.[۷]
هیئت مدیره شرکت خانه آقایان مهندس عبدالمجید اعلم (رئیس هیئت مدیره)، مهندس عباس بلورفروشان (عضو هیئت مدیره) و مهندس خسرو معاونی (عضو هیئت مدیره و مدیرعامل) بهعنوان کارفرما معرفی شده بودند.[۱]
مجوزها و پروانههای رسمی
این دهکده ییلاقی طبق پروانههای رسمی زیر احداث گردید:
- پروانه شهرسازی و ویلاسازی شماره ۲۶۹۰/ش مورخ ۱/۸/۱۳۵۳ از وزارت کشور
- پروانه بهرهبرداری از چاههای آب کشاورزی به شمارههای ۱۳۰۱/۲۸۷ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳ و ۲۵۰/۱۵۱۸۵/۷۲۸۸ مورخ ۲/۴/۱۳۴۸ از سازمان آب منطقهای تهران
- پروانه درختکاری و باغسازی به شماره ۱۳۴۱ مورخ ۲۰/۶/۱۳۵۳
- قرارداد برق به شمارههای ۲۶۰۴ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳، ۳۶۰۵ مورخ ۱۹/۳/۱۳۵۳ و ۳۷۸۵ مورخ ۸/۵/۱۳۵۳[۱]
این دهکده در ۱۲ کیلومتری جنوب استان البرز (در آن زمان بخشی از استان تهران) بهصورت باغشهر احداث گردید.
ثبت ملی
در سال ۱۳۹۹، مقدمات ثبت ملی دهکده مسکونی تاریخی فردیس فراهم شد و این مجموعه بهعنوان یکی از آثار مهم معماری معاصر ایران در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت.[۳]
موقعیت جغرافیایی و حدود
شهرک دهکده فردیس در شرق شهرک ناز، شمال فرامرزیه و جنوب حافظیه در شهر فردیس واقع است.[۸] این شهرک در جنوب شهر کرج و به فاصله کمتر از نیم ساعت از تهران قرار دارد.[۹]
شهرک دهکده یک شهرک مسکونی ویلایی است که مانند لکهای سبز، خود را از مناطق مجاور متمایز میکند. شهرکی بزرگ و محصور، با یک ورودی در شمال آن که دارای ایست نگهبانی است و ورود افراد و وسایل نقلیه را کنترل میکند.[۱۰]
مساحت و ساختار شهری
مساحت کل
این مجموعه باغشهری وسعت آن حدود یکصد هکتار (۱۰۰ هکتار یا ۹۰۰٬۰۰۰ متر مربع) است.[۶]
ساختار خیابانبندی
دهکده دارای یک خیابان اصلی شمالی-جنوبی و ۹ خیابان بنبست شرقی-غربی و یک درب ورود و خروج است.[۱] ساختار شهرک بر مبنای یک خیابان شمالی-جنوبی است که از در ورودی تا انتها ادامه مییابد و فرعیهای شرقی-غربی از آن منشعب میشود.[۱۰]
خیابانها
خیابانهای اصلی شهرک عبارتاند از:
- خیابان دهکده: خیابان اصلی شهرک
- خیابان لادن فرعی
- خیابان یاسمن غربی و شرقی
- خیابان نسترن غربی و شرقی[۱۱]
فضای سبز و منظر طبیعی
مساحت فضای سبز
از مساحت کل شهرک (۱۰۰ هکتار)، ۴۰ درصد فضای سبز است که شامل:[۶]
- ۱۶ هزار اصله درخت چنار تنومند ۵۰ ساله
- ۲۰ هزار اصله درختان میوههای مختلف
- دهها اصله درختچههای زینتی شمشاد و سرو محیط پیرامونی ویلاها
ویژگیهای منظر طبیعی
سهچهارم سطح شهرک با درختان چنار، سرو، کاج، اقاقیا و سایر درختان غیرمثمر ولی زیبا همچنین انبوهی از درختان زینتی با داشتن شناسنامه و درختچه و گلهای زینتی و چمن پوشانیده شده که این حجم فضای سبز باعث لطافت و زیبایی محیط و آب و هوای مطبوع گردیده است.[۱]
در دو طرف همه خیابانهای شهرک به فاصله کم از هم، چنار کاشته شده است و این چنارهای چند ده متری پرسپکتیو زیبایی را ایجاد کردهاند که چشم هر بینندهای را به خود جلب میکند.[۱۰]
طراحی محوطه
احداث دیوار بهطور کلی در دهکده ممنوع بوده و کلیه قطعات آن با حصارهای توری فلزی و درختچههای ترون، شمشاد و سرو از یکدیگر جدا شدهاند. منازل ویلایی دو طرف راه با سقفهای شیبدار از پشت شمشادها رخنمایی میکنند. اینجا خبری از دیوار نیست و شمشادها جای آن را پر کردهاند.[۱۰]
معماری و ویلاها
شهرک دهکده فردیس شامل ۸۱۴ واحد ویلایی است.[۹] وجود ویلاهایی با معماری و طراحیهای زیبا و مناظر طبیعی در زمینهای متراژ بالا (معمولاً از ۷۵۰ تا ۱۲۵۰ متر مربع و بیشتر) از ویژگیهای دهکده فردیس محسوب میشود.[۴]
سبک معماری
معماری دهکده فردیس تلفیقی هوشمندانه از اصول مدرنیسم با روح معماری بومی ایران است. عبدالعزیز فرمانفرمائیان توجه خاصی به سبک معماران نامدار جهانی مانند فرانک لوید رایت، لوکوربوزیه، آموزههای باوهاوس و سبک بینالملل نشان میداد.[۱۲]
جمعیت و ساکنان
جمعیت
شهرک دهکده فردیس بیش از ۶ هزار نفر جمعیت دارد.[۴] بهطور متوسط بیش از ۷۵ درصد از شهروندان سکونت دائم و کمتر از ۲۵ درصد بهصورت هفتگی، ماهانه یا فصلی در این مکان اقامت دارند و بیشتر ساکنان آن بازنشستگان هستند.[۳]
شخصیتهای مشهور ساکن
دهکده فردیس از همان آغاز محل سکونت چهرههای سرشناس فرهنگی و هنری ایران بوده است:
ساکنان تاریخی
- احمد شاملو (۱۳۰۴-۱۳۷۹): شاعر، نویسنده و مترجم برجسته ایران[۱۳]
- گوگوش: خواننده ایرانی[۲]
- فردین: بازیگر سینما[۲]
- ابی: خواننده پاپ ایرانی[۲]
- معین کرمانشاهی: شاعر دوره معاصر[۳]
ساکنان فعلی
- هومن برقنورد: بازیگر و کارگردان[۲]
- عرفان رادان: بازیگر سینما و تلویزیون[۲]
- بهرام رادان: بازیگر سینما[۲]
امکانات و خدمات شهری
امنیت و نگهبانی
شهرک دهکده دارای سیستم امنیتی پیشرفته با نگهبانان ۲۴ ساعته و گیت ورودی با کنترل دسترسی است. ورود افراد و وسایل نقلیه به دقت کنترل میشود و تنها ساکنین و میهمانان با هماهنگی قبلی اجازه ورود دارند.[۸] نگهبانان دوچرخهسوار بهطور مداوم در شهرک گشت میزنند تا امنیت و آرامش ساکنان تضمین شود.[۱۰]
امکانات خدماتی
در طرحهای مصوب اولیه دهکده ییلاقی خانه کرج و در زمان بازدید خریداران، امکانات و تسهیلات آتی که توسط مسئولین به خریداران ارائه میگردید عبارت بود از:[۱]
- شبکه راههای مواصلاتی و خیابانهای داخلی دهکده
- رستوران و مجموعه استخرهای عمومی
- مغازههای پیرامونی میدان اصلی
- چاههای آب و تاسیسات و شبکه آبرسانی کشاورزی
- قلمستان (مدرسه)
- پاسگاه نگهبانی
نوع پوشش گیاهی و طراحی محوطههای سبز با بهکارگیری سرانههای مناسب در این شهرک شامل فضاهای خدماتی، ورزشی، آموزشی و تجاری باعث جذب مخاطبین و رضایت آنها شده است.[۹]
کافهها و رستورانها
شهرک دهکده فردیس دارای کافهها و رستورانهای متعددی است که فضایی دلنشین برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم میکنند:
- کافه رستوران دلمون: واقع در شهرک دهکده فردیس، نبش خیابان یاسمن غربی[۱۴]
- پاشا کافه: واقع در شهرک دهکده، بلوار بهاران غربی، خیابان دهکده، خیابان یاسمن غربی[۱۵]
- کافه رستوران اسپیلانتس: واقع در فردیس کانال غربی دهکده شمالی جنب کارواش دهکده[۱۵]
مراکز فرهنگی و تاریخی
خانه موزه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد)
خانه موزه احمد شاملو که با نام بنیاد الف بامداد نیز شناخته میشود، یکی از مهمترین مراکز فرهنگی شهرک دهکده فردیس است. این خانه آخرین خانهای است که احمد شاملو، شاعر، نویسنده و روزنامهنگار معاصر ایران در آن زندگی کرد و در سال ۱۳۷۹ در همین خانه درگذشت.[۱۳]
خانه احمد شاملو شامل اسناد، آثار و اشیای بهجامانده از شاعر فقید ایرانی است. این خانه از جاهای دیدنی کرج و فردیس به شمار میرود و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۳] امروزه این خانه تحت عنوان بنیاد الف بامداد فعالیت میکند.[۱۶]
آدرس: شهرک دهکده، بلوار بهاران غربی، خیابان دهکده، خیابان نسترن شرقی، پلاک ۵۵۵[۱۰]
ساعات بازدید: شنبه و یکشنبه، ساعت ۹ تا ۱۶[۱۳]
خانه معین کرمانشاهی
خانه معین کرمانشاهی، از شاعران دوره معاصر، نیز در این دهکده قرار دارد که تحت مراقبت میراث فرهنگی قرار گرفته اما هنوز به ثبت ملی نرسیده است.[۴]
امکانات ورزشی و تفریحی
در طرحهای اولیه شهرک، امکانات ورزشی و تفریحی شامل:
- استخر چهارفصل: استخری با ابعاد استاندارد و با قابلیت استفاده در چهار فصل[۱۷]
- رستوران و مجموعه استخرهای عمومی: در طرح اولیه پیشبینی شده بود[۱]
- فضاهای ورزشی: زمینهای ورزشی مختلف[۹]
علاوه بر این، مجتمعهای مسکونی جدید در مجاورت شهرک دهکده دارای امکانات ورزشی و رفاهی پیشرفتهای شامل:
- دو سالن ورزشی
- سالن اجتماعات
- استخر
- سونا
- جکوزی
- پارکینگ در طبقه منفی[۱۸]
ویژگیها و مزایا
آرامش و امنیت
زندگی به دور از شلوغیهای شهر، در درون دیوارههای شهرک، با تلاش همیشگی نگهبانان دوچرخهسوار، با آرامش، سکوت و امنیت دنبال میشود.[۱۰] شهرک دهکده با قدمتی بیش از نیم قرن، باغشهری زیبا و سرسبز است که در میان انبوهی از درختان سر به فلک کشیده و گلهای رنگارنگ، آرامشی بینظیر را به ساکنان و بازدیدکنندگان خود هدیه میدهد.[۵]
دسترسی آسان
شهرک در جنوب شهر کرج و به فاصله کمتر از نیم ساعت از تهران واقع شده است.[۹]
اصالت و قدمت
شهرک دهکده فردیس کرج در سال ۱۳۵۳ الی ۱۳۵۴ تشکیل شده است. این مسئله از قدمت درختان شهرک که موجب منحصربهفرد شدن فضای آن شده است نیز پیدا هست. شهرکی با اصالت، با گیت نگهبانی ۲۴ ساعته و امنیت مثالزدنی.[۱۹]
وضعیت کنونی
شهرک دهکده فردیس با گذشت سالها، هنوز هم بهعنوان یکی از موفقترین نمونههای باغشهر در ایران شناخته میشود و با فضای سبز دلنشین و آرامش بینظیر خود، پذیرای ساکنان و بازدیدکنندگان است.[۵] این شهرک همچنان بهعنوان یکی از محلههای خاص، آرام و ممتاز استان البرز جایگاه خود را حفظ کرده است.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ ۱٫۷ ۱٫۸ «دهکده فردیس (خانه فریس)». ۲۰۱۶-۱۲-۲۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ «فردیس - ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ «دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود». خبرآنلاین. ۲۰۲۰-۱۲-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ «دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی میشود». همشهری آنلاین. ۲۰۲۰-۱۲-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ «دهکده فردیس - گوهری پنهان در دل هیاهوی شهری». ۲۰۲۴-۱۲-۱۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «دهکده مسکونی فردیس ثبت ملی می شود». تابناک البرز. ۲۰۲۰-۱۲-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «معرفی عبدالعزیز فرمانفرمایان و آثار معماری وی». ۲۰۲۵-۱۰-۱۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «خانه احمد شاملو (بنیاد الف بامداد) شهرک دهکده - فردیس - نشان». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ «شهرک مسکونی خانه کرج (دهکده فردیس)». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ ۱۰٫۴ ۱۰٫۵ ۱۰٫۶ «تصاویری از شهرک دهکده فردیس». ۲۰۲۰-۰۱-۱۹. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «اِیـوانِ دِهکَده، اثر نیما میرزا محمدی». ۲۰۲۴-۰۶-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «عبدالعزیز فرمانفرمائیان». ۲۰۲۳-۱۰-۲۰. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ «خانه احمد شاملو کجاست با عکس و آدرس». ۲۰۲۳-۱۰-۰۷. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «کافه رستوران دلمون - Instagram». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «10 بهترین کافه رستوران در شهرک دهکده کرج». ۲۰۲۲-۰۵-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «خانه موزه شاملو کجاست؟ معرفی + راههای دسترسی». ۲۰۲۴-۰۷-۱۳. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «شهرک ویلایی دهکده فردیس کرج با مساحت 750 متر». ۲۰۰۰-۰۶-۳۰. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «مجتمع فول امکانات جنب دهکده فردیس». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.
- ↑ «باغ ویلا مدرن 1250 متری دهکده فردیس». دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۰۳.