زندان شهید کچوئی

زندان شهید کچوئی یا ندامتگاه فردیس، یکی از زندان‌های استان البرز است که در حسین‌آباد فردیس در حاشیه شهر کرج و در مجاورت خط راه‌آهن قرار دارد. این ندامتگاه بیشتر برای نگهداری محکومان جرایم مالی و مهریه اختصاص دارد، اما در سال‌های اخیر زندانیان سیاسی و فعالان مدنی نیز به آن منتقل شده‌اند. نام‌گذاری این زندان به یاد محمد کچوئی، نخستین رئیس زندان اوین پس از انقلاب اسلامی صورت گرفته است که در سال ۱۳۶۰ توسط سازمان مجاهدین خلق ترور شد.

تاریخچه

پیشینه نام‌گذاری

محمد کچوئی (زاده مرداد ۱۳۲۹ در حاجی‌آباد قم – درگذشت ۸ تیر ۱۳۶۰ در تهران) از اعضای حزب مؤتلفه اسلامی و نخستین رئیس زندان اوین پس از پیروزی انقلاب بود. او پس از اتمام کلاس ششم ابتدایی، در یک کارگاه صحافی در بازار مشغول به کار شد و از طریق محمد بخارایی جذب حزب مؤتلفه اسلامی گردید.

کچوئی در سال ۱۳۵۱ به اتهام فعالیت سیاسی دستگیر و پس از یک سال آزاد شد. در سال ۱۳۵۳ مجدداً دستگیر و به حبس ابد محکوم گردید و در سال ۱۳۵۶ با فشار کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد عفو شد. پس از انقلاب، به ریاست زندان اوین منصوب شد. کچوئی در دوره حضورش در زندان اوین تلاش بسیاری کرد تا زندانیان را که عمدتا عضو سازمان مجاهدین خلق بودند نسبت به ماهیت واقعی آن سازمان آگاه کند

کچوئی در ۸ تیر ۱۳۶۰، یک روز پس از انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی، کاظم افجه‌ای از نفوذی‌های سازمان مجاهدین خلق در محوطه زندان اوین به شهادت رسید.

ایجاد ندامتگاه

ندامتگاه شهید کچوئی در دهه ۱۳۸۰ در محدوده فردیس (منطقه‌ای در جنوب کرج) احداث شد. این ندامتگاه زیر نظر سازمان زندان‌های ایران فعالیت می‌کند و یکی از چهار مرکز زندان‌داری اصلی استان البرز است.

موقعیت جغرافیایی

ندامتگاه فردیس در شهرک حسین‌آباد در بخش جنوبی شهر کرج و در فاصله نزدیک به خط راه‌آهن واقع است. این زندان در مجاورت مناطق مسکونی قرار گرفته و همین موضوع باعث ایجاد مشکلات ترافیکی و اجتماعی برای ساکنان منطقه شده است.

آدرس و راه‌های دسترسی

آدرس: کرج، فردیس، حسین‌آباد، جنب راه‌آهن

شماره تلفن: ۰۲۶-۳۶۶۶۹۰۶۷

ساختار و بندها

بر اساس گزارش‌های زندانیان، ندامتگاه فردیس دارای ۴ اندرزگاه (بند) اصلی است:

هر اندرزگاه ظرفیت حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر دارد و جمعیت کل ندامتگاه حدود ۱۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود.

بند زنان

بند زنان (نسوان) این ندامتگاه حدود ۲۵۰ زندانی زن را در خود جای می‌دهد. هر بند سالنی دراز است که حدود ۵۴ زندانی در دو ردیف تخت‌های فلزی سه‌طبقه در آن جای می‌گیرند. این بند دارای یک درمانگاه، کتابخانه، کارگاه، آشپزخانه و حیاطی ۲۰۰ مترمربعی است که زندانیان از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب به آن دسترسی دارند.

گروه‌های زندانیان

محکومان جرایم مالی

بیشترین جمعیت ندامتگاه کچوئی را بدهکاران، محکومان کلاهبرداری و دعاوی مهریه تشکیل می‌دهند.

محکومان امنیتی

در سال‌های اخیر گروهی از محکومان جرایم امنیتی نیز در این زندان، دوران محکومیت خود را سپری کرده اند:

فعالان فرقه‌های ضاله

در آبان ۱۴۰۴ چندین فعال فرقه بهائیت ساکن کرج پس از محکومیت در دادگاه، برای اجرای احکام حبس به این ندامتگاه منتقل شدند.

ملاقات و ارتباط با خانواده

خانواده‌های درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزند، خواهر و برادر) می‌توانند به صورت هفتگی با زندانیان ملاقات داشته باشند. برای ملاقات حضوری باید از طریق * سامانه ثبت نام ملاقات آنلاین اقدام شود. هم‌چنین زندانیان می‌توانند از طریق تلفن‌هایی که در داخل زندان در نظر گرفته شده است، یک روز در میان با خانواده خود تماس بگیرد.

رویدادهای مهم

فرار از زندان (۱۳۹۸)

در ۸ مرداد ۱۳۹۸ (۳۰ ژوئیه ۲۰۱۹)، چهار زندانی مرد که به جرایم مالی محکوم بودند، از این ندامتگاه فرار کردند. این حادثه در رسانه‌ها به «فرار هالیوودی» یا «فرار دالتون‌ها» معروف شد.

حسن جهانشاهلو، دادستان فردیس، اعلام کرد که این زندانیان با شکافتن دیوار از محیط کارگاهی بنیاد تعاون زندانیان فرار کرده‌اند و فرار از داخل خود زندان صورت نگرفته است. سه نفر از فراریان طی ۲۴ ساعت دستگیر شدند و یکی موفق به فرار شد.

وعده تغییر کاربری (۱۳۹۶)

در سال ۱۳۹۶، محمدجواد کولیوند، نماینده وقت مردم کرج در مجلس شورای اسلامی، وعده داد که این زندان تغییر کاربری خواهد داد اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

پروژه‌های عمرانی

به‌دلیل مشکلات ترافیکی ناشی از موقعیت ندامتگاه در بافت شهری، شهرداری فردیس پروژه احداث تقاطع غیرهمسطح در بلوار شهید کچویی را در دستور کار قرار داده است. این پروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۴۵۰ میلیارد تومان در حال اجراست و پیش‌بینی می‌شود تا ۱۸ ماه آینده افتتاح شود.

مرکز آموزشی شهید کچوئی

مرکز آموزشی شهید کچوئی (پادگان آموزشی سرباز زندان) تنها مرکز آموزش سربازان وظیفه سازمان زندان‌های ایران است که در همین منطقه قرار دارد و نباید با خود ندامتگاه اشتباه گرفته شود. این مرکز محل گذراندن دوره آموزشی مشمولانی است که برای خدمت در زندان‌های کشور اعزام می‌شوند.

جستارهای وابسته

• زندان قزل‌حصار
• زندان رجایی‌شهر

پیوند به بیرون

سامانه سخا – سازمان زندان‌های کشور