فرودگاه آزادی نظرآباد

فرودگاه آزادی فرودگاه خصوصی آموزشی-تفریحی در شهرستان نظرآباد استان البرز ایران است که به عنوان نخستین مجموعه پروازی بخش خصوصی در کشور و خاورمیانه شناخته می‌شود. این فرودگاه در جنوب غربی شهرستان نظرآباد و در نزدیکی روستای صالحیه واقع شده است.

تاریخچه

تأسیس و نام‌گذاری

فرودگاه آزادی توسط سازمان صنایع هوایی ایران در سال ۱۳۷۶ با هدف اشاعه فرهنگ هوانوردی و در کنار ماموریت طراحی و تولید وسایل پرنده تأسیس شد. این مجتمع، اولین مرکز هوانوردی در کشور بود که ضمن انجام امور تحقیقات هوانوردی، دارای قابلیت تولید، تعمیر و انجام عملیات پروازی را یکجا در یک محل فراهم آورد.

نام این فرودگاه به یاد خلبان شهید حبیب‌الله آزادی انتخاب شده است که از استادان خلبان مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی بود و در شهریور سال ۱۳۷۷ هنگام انجام تست پروازی هواپیمای آوا (تست اسپین)، دچار سانحه شد و به شهادت رسید. فرودگاه آزادی که قبلاً متعلق به صنایع هوایی ایران بود، پس از این واقعه به نام این خلبان شهید نام‌گذاری شد.

دوران فعالیت

فرودگاه آزادی از سال ۱۳۹۱ به طور رسمی فعالیت خود را به عنوان نخستین فرودگاه خصوصی کشور آغاز کرد. کارشناسان بر این باورند که پدیده هوانوردی عمومی در ایران به طور جدی از این فرودگاه آغاز شده است. در سال ۱۳۹۱، نخستین نمایش هوایی عمومی با عنوان «اوج ایرانیان» با حضور ۱۵۰ فروند هواپیمای فوق سبک در این فرودگاه برگزار شد.

در سال ۱۳۹۴، سیدحمید طهایی استاندار وقت البرز از این فرودگاه به عنوان اولین فرودگاه خصوصی فوق سبک کشور با ۵۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری، وسعت ۱۰۰ هکتار و ۱۰۰ فروند هواپیمای فوق سبک یاد کرد. وی همچنین اشاره کرد که این فرودگاه تنها فرودگاه در خاورمیانه با چنین کارآیی محسوب می‌شود.

حمله اسرائیل و خسارات

در جریان حملات ۱۴۰۴ اسرائیل به ایران به ایران در خرداد ۱۴۰۴، فرودگاه آزادی مورد حمله موشکی و هوایی رژیم صهیونیستی قرار گرفت. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، سوله‌های فرودگاه، آشیانه‌ها، هواپیماهای فوق سبک، تجهیزات آموزشی و دفاتر اداری دچار خسارات جدی شدند.

آرمان بیات، کارشناس صنعت هوانوردی و رئیس پیشین ستاد هوانوردی فرودگاهی کشور، از تخریب بیش از ۳۸ وسیله پرنده فوق سبک و حداقل ۴ پیش‌نمونه از هواپیماهای آوا ۲۰۲ و ۳۰۳ و یک فروند گلایدر خبر داد. برخی برآوردها میزان خسارت را حدود ۱۵ میلیون دلار اعلام کردند.

قدرت‌الله شمیرانی، فرماندار نظرآباد، اعلام کرد که این فرودگاه یک فرودگاه خصوصی با فعالیت آموزشی، تفریحی و کشاورزی است و از درجه اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار نبود، اما هدف دشمن وارد کردن خسارت به بخش خصوصی و مردم بود.

موقعیت جغرافیایی

فرودگاه آزادی با کد ICAO به نام OIIA در موقعیت جغرافیایی ۳۵°۵۷′۰۷″ شمالی و ۵۰°۲۷′۰۲″ شرقی، در ۱۲ کیلومتری جنوب غربی شهرستان آبیک استان قزوین و در منطقه‌ای به نام صالحیه (قارپوزآباد) قرار دارد. این فرودگاه در فاصله ۲۶ مایلی در جهت ۱۲۹ درجه از فرودگاه قزوین، در جهت ۳۰۰ درجه از VOR فرودگاه پیام و در جهت ۲۹۱ درجه از VOR فرودگاه مهرآباد واقع شده است.

فرودگاه آزادی در حدود ۳ کیلومتری جنوب شهر آبیک و در مرز استان البرز با استان قزوین واقع شده و در نزدیکی تالاب صالحیه قرار دارد. این فرودگاه در حدود ۹۰ کیلومتری غرب تهران واقع است.

مشخصات فنی

باند و زیرساخت‌ها

فرودگاه آزادی دارای یک باند آسفالته با جهت شرقی-غربی و شماره مغناطیسی ۲۸-۱۰ است. بر اساس اطلاعات فرودگاهی، باند این فرودگاه به طول ۱۳۸۴ متر (۴۵۴۱ فوت) و عرض ۲۲.۹ متر (۷۵ فوت) با سطح آسفالت می‌باشد. برخی منابع طول باند را ۱۴۶۳ متر و عرض را ۲۳ متر ذکر کرده‌اند.

مساحت

مساحت فرودگاه آزادی بر اساس منابع مختلف بین ۷۵ تا ۱۰۰ هکتار ذکر شده است. فرودگاه با وسعت ۸۸ هکتار در برخی اسناد معرفی شده است.

فرکانس و تجهیزات

فرودگاه دارای برج مراقبت (TWR) با فرکانس ۱۳۰.۱۷۵ مگاهرتز است. همچنین فرودگاه مجهز به ایستگاه هواشناسی و سیستم‌های ایمنی زمینی می‌باشد.

امکانات و تجهیزات

فرودگاه آزادی دارای امکاناتی شامل باند و برج مراقبت پرواز، آشیانه آماده‌سازی هواپیما، پارکینگ هواپیما، کارگاه‌های ساخت و مونتاژ، آشیانه تولید، آشیانه نگهداری هواپیما، ترمینال و جایگاه بازدیدکنندگان، ایستگاه مجهز هواشناسی و سایت ایمنی زمینی است.

این فرودگاه بیش از ۶۰ تا ۱۰۰ فروند هواپیمای فوق سبک دارد. قبل از حمله اسرائیل، فرودگاه دارای تعداد قابل توجهی هواپیمای سبک و فوق سبک از انواع مختلف بود.

فعالیت‌ها

آموزش خلبانی

فرودگاه آزادی یکی از مهم‌ترین مراکز آموزش خلبانی هواپیماهای فوق سبک (UL) در ایران است. دوره آموزش خلبانی UL در این فرودگاه شامل ۶۰ ساعت کلاس تئوری (برخی منابع ۹۰ ساعت ذکر کرده‌اند) و حداقل ۵۰ ساعت پرواز با هواپیما است. برای شرکت‌کنندگان در دوره‌های آموزشی، گواهینامه بین‌المللی از طرف سازمان هواپیمایی کشوری صادر می‌شود.

دوره آموزشی معمولاً حدود ۳ ماه طول می‌کشد. مباحث تئوری شامل هواشناسی، آیرودینامیک، قوانین و مقررات و شناخت موتور است. پس از سپری کردن ۱۰ ساعت از دوره، اولین پرواز مستقل (Solo) قابل انجام است.

پروازهای تفریحی

فرودگاه آزادی خدمات پروازهای تفریحی با انواع هواپیماهای فوق سبک، پاراگلایدر، پاراموتور و هلیکوپترهای تفریحی فوق سبک را به علاقه‌مندان ارائه می‌دهد.

فعالیت‌های دیگر

فرودگاه آزادی تنها فرودگاه خصوصی است که در بخش‌های تحقیقاتی، صنعتی، آموزشی و تفریحی فعالیت دارد. خرید و فروش، مونتاژ، تعمیر و نگهداری هواپیماهای فوق سبک و سبک از دیگر فعالیت‌های این فرودگاه است. فرودگاه همچنین محل برگزاری نمایشگاه‌ها و نمایش‌های هوایی تخصصی هوافضا بوده است.

اهمیت و جایگاه

اهمیت ملی

فرودگاه آزادی به عنوان نخستین فرودگاه خصوصی ایران و خاورمیانه شناخته می‌شود و نقش پیشگام در توسعه هوانوردی عمومی کشور داشته است. این فرودگاه قطب اول هواپیمای فوق سبک ایران و مرکز خرید و فروش این نوع هواپیماها محسوب می‌شود.

اهمیت گردشگری

فرودگاه آزادی یکی از مناطق نمونه گردشگری استان البرز است. در سال ۱۳۹۱، این فرودگاه به عنوان منطقه نمونه گردشگری شناخته شد و پروژه توسعه آن با سرمایه‌گذاری ۳۵ تا ۴۰ میلیارد تومان آغاز شد.

وضعیت کنونی

پس از حملات اسرائیل در خرداد ۱۴۰۴، فرودگاه آزادی دچار خسارات گسترده شد و از چرخه خدمات خارج گردید. در آبان ۱۴۰۴، مجتبی عبداللهی استاندار البرز از برنامه‌ریزی برای بازسازی این فرودگاه و راه‌اندازی شهرک فناوری هوا و فضا در این مجموعه خبر داد.

بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، علاوه بر بازسازی زیرساخت‌های فعلی، ایجاد شهرک فناوری هوافضا، طرح توسعه فرودگاه و ایجاد پارک هواپیماهای از رده خارج نیز در دستور کار قرار دارد. مقامات دولتی اعلام کرده‌اند که متعهد به جبران خسارات وارده هستند.

آینده و چشم‌انداز

با اجرای برنامه‌های بازسازی، فرودگاه آزادی علاوه بر بازگرداندن قابلیت‌های آموزشی و تفریحی، می‌تواند نقش مهمی در ارتقای توان فناورانه استان البرز و توسعه گردشگری هوایی ایفا کند. ایجاد شهرک فناوری هوافضا می‌تواند زمینه توسعه فناوری‌های نوین در حوزه هوانوردی را فراهم آورد.

جستارهای وابسته

• شهرستان نظرآباد
• استان البرز
• روستای صالحیه (نظرآباد)
• تالاب صالحیه
• سازمان هواپیمایی کشوری
• سازمان صنایع هوایی ایران
• حملات ۱۴۰۴ اسرائیل به ایران
• هوانوردی عمومی

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی فرودگاه آزادی