مجید گلدار

مجید گلدار (زاده حدود الگو:تاریخ شمسی – درگذشته الگو:تاریخ شمسی) بنیان‌گذار و مبتکر بستنی سنتی گله در روستای برغان شهرستان ساوجبلاغ استان البرز بود. او با ابتکار خود در تولید بستنی به شیوه سنتی، موجب ثبت ملی این میراث ناملموس فرهنگی شد و نام روستای برغان را در سطح ملی و بین‌المللی مطرح کرد.

زندگی و فعالیت

آغاز کار

مجید گلدار در روستای برغان استان البرز متولد شد. او از دوران نوجوانی به تولید بستنی علاقه‌مند بود و حدود ۵۰ سال پیش (دهه ۱۳۴۰) با استفاده از برف و شیره (شهد قند) بستنی تولید می‌کرد و آن را به قیمت یک قران و دوزار به فروش می‌رساند.

او همیشه رویای تولید بستنی به شیوه سنتی را با هدف رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال، جلوگیری از مهاجرت جوانان و رشد گردشگری در روستای برغان در سر می‌پروراند.

بستنی‌فروشی گل و بلبل

گلدار بستنی‌فروشی خود را با نام گل و بلبل در بازار روستای برغان راه‌اندازی کرد. این بستنی‌فروشی تنها شعبه رسمی تولید بستنی گله برغان بود و به عنوان مقصد گردشگری برای علاقه‌مندان از سراسر ایران و حتی خارج از کشور مطرح شد.

علی‌رغم پیشنهادهای متعدد برای افتتاح شعبه در برج میلاد، مراکز تجاری تهران، اصفهان، مشهد و کیش، گلدار همواره به روستای برغان وفادار ماند و معتقد بود که با رونق صنعت گردشگری می‌تواند موجب اشتغال‌زایی برای اهالی زادگاه خود شود.

بستنی گله

مواد اولیه

بستنی گله برغان از مواد طبیعی و محلی تهیه می‌شود که شامل موارد زیر است:

• شیر تازه و چرخ‌نشده: از گاو و گوسفند محلی که به مدت نیم ساعت جوشانده می‌شود

• خامه و سرشیر: برای غنی‌تر شدن بافت بستنی

• شکر: برای شیرینی

• ثعلب: برای ایجاد قوام و بافت کشدار

• گلاب ناب ایرانی: برای عطر و طعم خاص

• زعفران ناب ایرانی: برای رنگ و عطر

• هل: به عنوان چاشنی

مجید گلدار تأکید می‌کرد که فرمولاسیون خاصی برای این بستنی وجود دارد که محفوظ نگه داشته می‌شود. یکی از اصول مهم، عدم ورود حتی یک قطره آب به مواد اولیه است.

روش تهیه سنتی

فرآیند تولید بستنی گله کاملاً دستی و بدون استفاده از ماشین‌آلات صنعتی است:

1. جوشاندن شیر: شیر تازه دام را به مدت نیم ساعت می‌جوشانند تا پاستوریزه شود.

2. سرد کردن و مخلوط کردن: پس از سرد شدن کامل شیر، آن را درون ظرف آهنی گالوانیزه ریخته و با شکر، هل، گلاب و سایر مواد مخلوط می‌کنند.

3. قرار دادن در ظرف چوبی: ظرف فلزی حاوی مخلوط شیر را داخل ظرف چوبی قرار می‌دهند که با آب خیس شده و باد کرده است. فضای بین دو ظرف را با یخ پر می‌کنند.

4. هم زدن مداوم: با استفاده از پارویی از جنس چوب گردو، مخلوط را به مدت ۴ ساعت بدون وقفه هم می‌زنند. این فرآیند مهم‌ترین مرحله در تهیه بستنی است و باید بدون خستگی ادامه یابد.

5. افزودن نمک: در طول فرآیند، نمک به یخ اطراف ظرف اضافه می‌شود تا دمای یخ کاهش یابد.

6. سفت شدن: پس از ۴ ساعت هم زدن مداوم، بستنی سفت و آماده سرو می‌شود.

در هر دوره تولید، حدود ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم بستنی تولید می‌شود.

ثبت ملی

دانش سنتی فرآوری بستنی گله برغان با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد آن شامل تنظیم دقیق برودت، میزان و زمان افزودن مواد اولیه و مدت زمان همزدن، در ششمین همایش میراث ناملموس ایران در تاریخ ۴ بهمن ۱۳۹۲ به شماره ۷۷۴ در فهرست میراث ناملموس ملی ایران به ثبت رسید.

این ثبت ملی موجب افزایش چشمگیر گردشگران به روستای برغان شد و به توسعه پایدار اقتصادی و گردشگری منطقه کمک کرد.

اهمیت و میراث

مجید گلدار معتقد بود که بستنی گل و بلبل نه تنها یک خوراکی است، بلکه نماد فرهنگ ناب ایرانی همراه با آداب و رسوم پیشینیان است که باید حفظ شود. او این کار را از صنایع دستی برغان می‌دانست و بر حفظ آن به عنوان وظیفه‌ای ملی تأکید داشت.

راز خوشمزگی و شهرت جهانی بستنی گله برغان را می‌توان در عشق و علاقه گلدار به کار خود و تعهد او نسبت به روش‌های سنتی جستجو کرد.

درگذشت

مجید گلدار در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ درگذشت. پس از درگذشت او، فرزندش مهدی گلدار ادامه‌دهنده کار او شد و بستنی‌فروشی گل و بلبل همچنان با همان ساز و کار سنتی به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

تأثیر بر گردشگری

بستنی گله برغان به یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم روستای برغان و استان البرز تبدیل شد. گردشگران از سراسر ایران و حتی از کشورهای خارجی برای تجربه طعم این بستنی سنتی به برغان سفر می‌کنند. این موضوع موجب رونق اقتصادی روستا و ایجاد اشتغال برای اهالی محلی شده است.

جستارهای وابسته

• روستای برغان
• آلوی برغان
• استان البرز
• شهرستان ساوجبلاغ
• میراث ناملموس ملی ایران
• بستنی سنتی ایرانی
• حسینیه اعظم برغان

پیوند به بیرون

• بستنی گل و بلبل برغان در اینستاگرام
• برغان، روستایی دیدنی و تاریخی در دامنه‌های البرز در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی