مصلی امام خمینی کرج
مصلای امام خمینی کرج (یا مصلای بزرگ کرج) یک مجموعه مذهبی و فرهنگی در شهر کرج، مرکز استان البرز است که بهعنوان محل برگزاری نماز جمعه و مراسم مذهبی، سیاسی و فرهنگی این کلانشهر شناخته میشود. این مجموعه در بلوار شهرداری، نزدیک بلوار امامزاده حسن واقع شده و با استفاده از معماری ایرانی-اسلامی و سازههای نوین فضایی طراحی شده است.[۱]
ساخت مصلا از دهه ۱۳۶۰ آغاز شد، اما به دلیل محدودیتهای بودجهای و مدیریتی بیش از سه دهه بهعنوان یکی از قدیمیترین پروژههای نیمهساخت استان البرز باقی ماند.[۲] در سال ۱۳۹۷، با تخصیص اعتبار ۲۱۰ میلیارد ریال (۲۱ میلیارد تومان)، عملیات ساخت شتاب گرفت و مصلا به تدریج به مرحله بهرهبرداری نزدیک شد.[۳] شبستان جدید با مساحت تقریبی ۸۰۰۰ مترمربع در سال ۱۴۰۳ با اقامه اولین نماز جمعه افتتاح شد.[۴][۵] مجموعه کامل مصلا در زمینی به مساحت حدود ۲ هکتار (۲۰۰۰۰ مترمربع) احداث میشود که شامل شبستانهای متعدد، حیاطهای مرکزی و شرقی، مقبره شهدای گمنام و امکانات جانبی است.
امام جمعه این مصلا آیتالله سید محمدمهدی حسینی همدانی، نماینده ولی فقیه در استان البرز است که از سال ۱۳۹۲ این مسئولیت را بر عهده دارد.[۶] علاوه بر کاربری اصلی مذهبی، این مصلا در زمستان بخشی از فضای خود را به گرمخانهای برای بیخانمانها اختصاص میدهد، و میزهای خدمت اداری، بهداشتی و آموزشی نیز در آن برای خدمترسانی به مردم دایر است.
تاریخچه
زمینه و دلایل ساخت
در دهه ۱۳۶۰، با رشد سریع جمعیت کرج پس از انقلاب اسلامی و افزایش شرکتکنندگان در نماز جمعه، نیاز به مصلایی متناسب با جایگاه این شهر بهعنوان یکی از شهرهای بزرگ کشور احساس شد. قبل از ساخت مصلای فعلی، نماز جمعه در مکانهای موقت یا مساجد محدودتری برگزار میشد که ظرفیت پذیرش جمعیت رو به رشد را نداشت.
آغاز ساخت و تأخیرهای طولانی
ساخت مصلای کرج از دهه ۱۳۶۰ آغاز شد، اما این پروژه بیش از سه دهه بهعنوان یکی از قدیمیترین پروژههای نیمهساخت استان البرز باقی ماند.[۲] در سال ۱۳۹۲، مسئول ستاد نماز جمعه کرج اعلام کرد که مصلای کرج قدیمیترین پروژه نیمهساز استان است.[۲] علت اصلی این تأخیر طولانی، کمبود منابع مالی بوده است.[۳] شهردار کرج در سال ۱۴۰۲ تأکید کرد که پروژه توسعه ساختمان مرکزی مصلی با هدف تأمین نیازهای فرهنگی، مذهبی و اجتماعی جمعیت کلانشهر کرج در حال انجام است.[۷]
مراحل ساخت و پیشرفت پروژه
در طول دهههای گذشته، بخشهای مختلف این مصلی به تدریج ساخته شده است:[۲]
سال ۱۳۹۰: در ۳ خرداد، پس از یک سال و نیم تلاش، مقبره شهدای گمنام به اتمام رسید.[۲]
سال ۱۳۹۱: خاکبرداری حیاط مرکزی به پایان رسید و در اسفند همان سال، سازه بتنی کف مصلا تکمیل شد.[۲] همچنین کار عمرانی گلدستهها و بخشی از نمای ایوانها به اتمام رسید.
سال ۱۳۹۲: کارهای عمرانی شبستان غربی آغاز شد.[۲] حجتالاسلام محسن کازرونی، امام جمعه پیشین کرج، در این سال از تلاش جدی برای تکمیل و تجهیز مصلای کرج خبر داد و تاکید کرد که این مصلی با بهترین معماری و تجهیز به سالنهای همایش به بنایی ماندگار تبدیل خواهد شد.[۱]
سال ۱۳۹۷: بالغ بر ۲۱۰ میلیارد ریال (۲۱ میلیارد تومان) اعتبار به مصلی کرج اختصاص یافت که بیسابقهترین بودجه تخصیصیافته به این پروژه در طول تاریخ آن محسوب شد.[۳]
سال ۱۳۹۹: پروژه در ۳ تیرماه خاتمه پیمان شد و کار از طریق مناقصه عمومی ادامه یافت.[۸]
سال ۱۴۰۲: با تخصیص اعتبارات بیسابقه، عملیات تکمیل شبستان مرکزی شتاب گرفت و اسکلت ساختمان به اتمام رسید.[۷]
سال ۱۴۰۳: شبستان جدید مصلا با مساحت تقریبی ۸۰۰۰ مترمربع در بهمنماه با اقامه اولین نماز جمعه به بهرهبرداری رسید.[۴][۵]
موقعیت جغرافیایی
مصلای امام خمینی کرج در بلوار شهرداری، نزدیک بلوار امامزاده حسن واقع شده است.[۹] این مصلی با مترو کرج در دسترس است.[۱۰]
معماری و مشخصات
طراحی و سبک معماری
مصلای کرج با معماری ایرانی-اسلامی طراحی شده است که در آن از عناصر سنتی معماری ایرانی همچون ایوانها، حیاط مرکزی و گلدستهها استفاده شده است.[۱] ویژگی برجسته معماری این بنا، استفاده از سازه فضایی (فضاکار) مدرن برای پوشش شبستانها است که امکان ایجاد فضاهای بزرگ بدون ستون را فراهم میکند. سقف شبستان اصلی توسط شرکت فضاسازه نقش جهان طراحی و اجرا شده است و از انواع سازههای فضایی استفاده میکند که ضمن سبکسازی، استحکام و مقاومت بالایی در برابر زلزله و بلایای طبیعی دارند.
مساحت و ظرفیت
مجموعه مصلای کرج در زمینی به مساحت تقریبی ۲ هکتار (۲۰۰۰۰ مترمربع) قرار دارد. مساحت شبستان مرکزی جدید حدود ۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰ مترمربع است[۴] که شامل استراکچر، سیستمهای گرمایشی، روشنایی، راههای دسترسی، پلیکربنات و تجهیزات صوتی میشود. ظرفیت دقیق نمازگزاران این شبستان در منابع رسمی مشخص نشده است، اما با توجه به مساحت آن و مقایسه با مصلای فردیس (با مساحت ۱۰ هزار متر و ظرفیت ۶۰۰۰ نفر)، میتوان ظرفیت تقریبی ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ نفر برای شبستان اصلی برآورد کرد.
بخشهای مختلف مجموعه
مصلای کرج شامل بخشهای متعددی است که به تدریج ساخته شدهاند:[۲]
شبستان غربی: یکی از اولین بخشهای ساختهشده که کارهای عمرانی آن در سال ۱۳۹۲ آغاز شد
شبستان مرکزی جدید: بزرگترین فضای مصلا با مساحت ۸۰۰۰ مترمربع که دارای سازه فضایی مدرن و بدون ستون است و در سال ۱۴۰۳ به بهرهبرداری رسید[۴]
حیاط مرکزی: فضای روباز میانی مصلا که خاکبرداری آن در سال ۱۳۹۱ به پایان رسید
حیاط شرقی: فضای دیگری که گلدستههای آن نیز تکمیل شده است
مقبره شهدای گمنام: که در ۳ خرداد ۱۳۹۰ پس از یک سال و نیم تلاش به اتمام رسید[۲]
ایوانها: عناصر معماری سنتی که نمای آنها تکمیل شده است
گلدستهها: عناصر تزئینی و نمادین در حیاطهای مرکزی و شرقی
ویژگیهای سازهای و فنی
یکی از ویژگیهای برجسته مصلای کرج استفاده از سازه فضایی فرم تخت در سقف شبستان اصلی است. این نوع سازه مزایای متعددی دارد:
فضای بدون ستون: امکان دید کامل نمازگزاران به محراب و منبر
استحکام بالا: مقاومت مناسب در برابر زلزله و بارهای جانبی
سبکسازی: کاهش وزن کلی سازه و در نتیجه کاهش بار وارد بر فونداسیون
زیبایی بصری: ظاهر مدرن و منظم سقف که با المانهای سنتی ترکیب شده است
صرفهجویی در زمان و هزینه: تسریع در فرایند ساخت و کاهش هزینههای اجرایی
سازه بتنی کف مصلا در اسفند ۱۳۹۱ تکمیل شد[۲] و کار عمرانی اسکلت اصلی و سقفسازی در سالهای ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به پایان رسید.
وضعیت تکمیل و بهرهبرداری
تا پایان سال ۱۴۰۳، پروژه مصلای کرج دارای حدود ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی است. بخشهای تکمیلشده شامل:
شبستان مرکزی با سقف فضایی (افتتاح شده در بهمن ۱۴۰۳)[۴]
سازه بتنی کف و فونداسیون
محوطهسازی و دیوارهای پیرامونی
بخشی از تاسیسات الکتریکی و مکانیکی
بخشهای در دست اقدام:
طبقه زیرزمین و فضاهای خدماتی
تکمیل تاسیسات
تزئینات داخلی و نماسازی خارجی
امام جمعه
آیتالله سید محمدمهدی حسینی همدانی (متولد ۲۰ اسفند ۱۳۴۲) امام جمعه کرج و نماینده ولی فقیه در استان البرز است.[۶] وی در مهرماه ۱۳۹۲ توسط آیتالله خامنهای بهعنوان اولین نماینده ولی فقیه در استان البرز و امام جمعه شهر کرج انتخاب شد.[۶]
کاربری و فعالیتها
نماز جمعه
هر هفته نماز جمعه کرج به امامت آیتالله حسینی همدانی در این مصلی برگزار میشود.[۱۱][۱۲]
مراسم مذهبی
مصلای کرج میزبان مراسم مذهبی مختلفی از جمله دهه آخر صفر، ماه محرم، و اربعین حسینی است.[۱۳][۷]
خدمات اجتماعی
یکی از شبستانهای مصلای کرج با مساحت ۶۰۰ مترمربع در فصل زمستان به گرمخانه تبدیل میشود و از ساعت ۲۰ تا ۸ صبح روز بعد به پذیرایی از بیخانمانها اختصاص مییابد. این گرمخانه ظرفیت میزبانی از ۷۰ نفر را دارد.[۱۴][۱۵]
همچنین میزهای خدمت اداری، بهداشتی و آموزشی در مصلا برای خدمترسانی به مردم دایر است.[۱۶]
توسعه و بودجه
شهرداری کرج مسئولیت توسعه ساختمان مرکزی مصلای امام خمینی را با هدف تأمین نیازهای فرهنگی، مذهبی و اجتماعی جمعیت کلانشهر کرج بر عهده دارد.[۱۷] در سال ۱۳۹۷، بالغ بر ۲۱۰ میلیارد ریال (۲۱ میلیارد تومان) اعتبار به مصلی کرج اختصاص یافت.[۳]
مصلیهای وابسته
مصلای فردیس
مصلای امام خمینی فردیس که در شهر فردیس واقع است، مرحله اول آن در سال ۱۳۸۴ به بهرهبرداری رسید.[۱۸] شبستان این مصلی با مساحت ۱۰ هزار مترمربع و ظرفیت میزبانی از ۵ هزار نفر در طبقه همکف و ۲ هزار نفر در طبقات بالا در سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری رسید.[۱۹]
مصلای مهرشهر
در محله مهرشهر کرج نیز مصلی جداگانهای وجود دارد که شامل مسجد جامع مصلی مهرشهر و مسجد الائمه میباشد.[۲۰][۲۱]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «مصلای کرج با بهترین معماری به بنایی ماندگار تبدیل می شود». خبرگزاری مهر. ۵ فوریه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ «مصلای کرج قدیمی ترین پروژه نیمه ساخت استان البرز است». خبرگزاری مهر. ۲۲ مارس ۲۰۱۲. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ «۲۱۰ میلیارد ریال اعتبار به مصلی کرج اختصاص یافت». جماران. ۲۳ مه ۲۰۱۸. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ «افتتاح شبستان جدید مصلای کرج با هدف توسعه خدمات به نمازگزاران». خبرگزاری دانشجو. ۲۷ فوریه ۲۰۲۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «اولین نماز جمعه در شبستان جدید مصلی امام خمینی کرج برپا شد». اقتصاد آنلاین. ۲۸ فوریه ۲۰۲۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «سید محمدمهدی حسینی همدانی». ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد. ۱۱ مارس ۲۰۱۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ «آمادهسازی شبستان مصلی بزرگ کرج برای پذیرایی از عزاداران اربعین حسینی». کرج امروز. ۱۰ آگوست ۲۰۲۴. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «اعتبارات تخصیص یافته به مصلی کرج در سال جاری بیسابقه است». آرمان. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلی آیت الله خامنه ای کرج». نشان. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «روزی که امام جمعه شهر با قطار به مصلی کرج رفت». آپارات. ۲۶ دسامبر ۲۰۲۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «صفحه برنامه خطبه های نماز جمعه (البرز)». تلهوبیون. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلی کرج». اینستاگرام. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مراسم دهه اخر صفر - مصلی امام خمینی کرج». تلهوبیون. ۱ سپتامبر ۲۰۲۴. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «پذیرایی شبانه از بیخانمانها در مصلی کرج». شهر خبر. ۶ فوریه ۲۰۲۲. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلای کرج سر پناه بی خانمان ها». ساقی آذربایجان. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «میزهای خدمت مصلای کرج». ایتا. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلی کرج». کرج امروز. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مرحله اول مصلای امام خمینی (ره) فردیس کرج به بهره برداری رسید». ایرنا. ۲۷ مه ۲۰۰۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «شبستان مصلای بزرگ امام خمینی(ره) فردیس به بهرهبرداری رسید». تسنیم. ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلی مهرشهر در قالب مجموعه فرهنگی بنا می شود». خبرگزاری مهر. ۳۰ نوامبر ۲۰۱۱. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «مصلی و مسجد الئمه مهر شهر». بهترینو. دریافتشده در ۳۰ دسامبر ۲۰۲۵.