در حال ویرایش شهرستان کرج

{{جعبه شهرستان ایران
|نام‌رسمی= شهرستان کرج
|تصویر={{Photomontage
| photo1a =Karaj Chalus road near Asara 1 - panoramio.jpg {{!}}
| photo1b = Jangalbani street, mehrshahr, Karaj - 5.jpg {{!}}
| photo2a =Winter (164560999).jpeg {{!}}
| photo2b =Tulips Festival Held in Iran's Karaj-24.jpg {{!}}
| photo3a =Chalus Road, Alborz Province, Iran (42356976744).jpg {{!}}
| photo3b =Finnish houses in Dizin Summer.jpg {{!}}
| photo4a =Beheshti street (Karaj).jpg {{!}}
|photo4b=Karaj Taleghani.jpg{{!}}
| spacing = ۲
| size = 300
| foot_montage = جهت عقربه‌های ساعت از بالا:{{سخ}} [[مهرشهر]] - [[جاده چالوس]] - [[رودخانه کرج]] - [[سد امیرکبیر]] - [[خیابان شهید بهشتی (کرج)|خیابان بهشتی کرج]] - بلوار طالقانی کرج - کلبه‌های [[پیست اسکی دیزین]] - [[بوستان چمران]]
|}}
|فتوکلاژ=بله
|اندازه‌تصویر=
|برچسب‌تصویر=
|نقشه=Alborz Karaj.svg
|استان= البرز
|مرکز=[[کرج]]
|نام‌های‌قدیمی=
|سال شهر شدن=
|جمعیت = ۱٬۹۵۶٬۲۶۷ (سرشماری ۱۳۹۵)<ref name="آمار">[http://www.amar.org.ir/Portals/2/pdf/jamiat_shahrestan_keshvar3.pdf پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران-آمار سال ۱۳۹۵]</ref>
|رشدجمعیت=
|تراکم‌جمعیت=
|مساحت=
|میانگین‌دما=
|میانگین‌بارش‌سالانه=
|شمارروزهای‌یخبندان=
|فرماندار=یحیی رمضانی (سرپرست) <ref>https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/04/26/2926868</ref>
|پیش‌شماره=
|وبگاه=[https://karaj.alborz.ir karaj.alborz.ir]
|شهرها=[[کمال‌شهر]] / [[محمدشهر]] / [[گرمدره]]
|بخش‌ها= [[بخش مرکزی شهرستان کرج|بخش مرکزی]]، [[بخش آسارا]]
|دهستان‌ها=۶
}}
'''شهرستان کَرَج''' یکی از شهرستان‌های [[استان البرز]] است. این شهرستان در شرق [[استان البرز]] قرار دارد.
این شهرستان پرجمعیت‌ترین شهرستان [[استان البرز]] و چهارمین شهرستان پرجمعیت ایران است. مرکز این شهرستان، شهر [[کرج]] است.

== تقسیمات کشوری ==
=== تاریخچه ===
محدوده اولیه این شهرستان برابر با [[استان البرز]] کنونی بود تا اینکه [[شهرستان ساوجبلاغ]] در سال ۱۳۶۸ از کرج جدا شد، البته قلمرو اولیه [[شهرستان ساوجبلاغ]] علاوه بر قلمرو کنونی شامل دو شهرستان [[شهرستان نظرآباد|نظرآباد]] و [[شهرستان طالقان|طالقان]] نیز می‌شد، زمانی که [[استان البرز]] تأسیس شد، [[شهرستان اشتهارد|اشتهارد]] و [[شهرستان فردیس|فردیس]] نیز بخشی از شهرستان بودند، اما [[شهرستان اشتهارد]] در سال ۱۳۹۱ و [[شهرستان فردیس]] در خرداد سال ۱۳۹۲ از این شهرستان جدا شدند.

=== تقسیمات کنونی ===
این شهرستان شامل دو بخش است به نامهای [[بخش مرکزی شهرستان کرج|بخش مرکزی]] و [[بخش آسارا]].
* [[بخش مرکزی شهرستان کرج|بخش مرکزی]] شامل سه دهستان و پنج شهر می‌باشد که عبارتند از:
** شهرها: [[کرج]]، [[ماهدشت]]، [[کمال‌شهر]]، [[محمدشهر]] و [[گرمدره]].
**[[دهستان گرمدره|دهستان گرم‌دره]]
** [[دهستان محمدآباد (کرج)|دهستان محمدآباد]]
** [[دهستان کمال‌آباد]]
* [[بخش آسارا]] شامل سه دهستان و یک شهر می‌باشد که عبارتند از:
** شهر: [[آسارا]]
**[[دهستان آدران]]
** [[دهستان آسارا]]
** [[دهستان نسا]]

== مردم‌شناسی ==
;نظرسنجی سال ۱۳۸۹
طی پژوهشی که شرکت پژوهشگران خبرهٔ پارس به سفارش شورای فرهنگ عمومی در سال ۸۹ انجام داد و براساس یک بررسی میدانی و یک جامعهٔ آماری از میان ساکنان ۲۸۸ شهر و حدود ۱٬۴۰۰ روستای سراسر کشور، درصد اقوامی که در این نظر سنجی نمونه‌گیری شد در کرج به قرار زیر بود:<ref>فهرست نویسی پیش از انتشار کتابخانهٔ ملی جمهوری اسلامی ایران * شماره کتابشناسی ملّی:۲۸۹۰۶۹۰ *عنوان و نام پدیدآورنده:طرح بررسی و سنجش شاخص‌های فرهنگ عمومی کشور (شاخص‌های غیرثبتی)</ref>
{{اقوام کرج}}

=== زبان ===
زبان‌های رایج در شهرستان کرج:
# زبان فارسی: این زبان گویش اصلی شهر کرج و رایج‌ترین زبان بین اقوام مختلف کرج می‌باشد.
# [[گویش کرجی]]: گویش کرجی گویشی از خانواده گویش‌های فارسی-مازندرانی می‌باشد این گویش توسط بومیان [[شهرستان فردیس]]، [[شهرستان ساوجبلاغ]] و [[کرج]] گویش می‌شود، گویش کرجی زبان بومی نواحی نواحی مرکزی و جنوبی [[شهرستان کرج]] می‌باشد. این گویش در محلات مختلف کرج همچون حصار، سرجوب، وسیه، بیلقان، مصباح، سرحد آباد، کلاک، سیاکلان، آتشگاه، دوروان گوهردشت، ده کرج و غیره گویش می‌شود. در شهرستان ساوجبلاغ این گویش توسط بومیان [[هشتگرد]] و آبادی‌هایی همچون سیرود، اسپی داران (سپیدداران)، اسکول دره، کله رود (گلین رود)، عالم زمین، ولیان، آغشت، برغان، بانو صحرا، خوروین، ورده (هندوکوچیک)، سیواندره، سیبستان، آجین دوجین، کوشک زر، آردهه، فشند، ینگی امام، شنده، سنج، بریانچال، سرهه، طالیان و غیره گویش می‌شود.<ref>{{پک|رضا آقازاده |۱۳۸۹|ک=گویش کرجی|ص=۸۸}}</ref>
# گویش قصرانی: گویش قصرانی گویشی از [[زبان مازندرانی]] می‌باشد که در شمال شهرستان کرج نواحی همچون [[شهرستانک (کرج)|شهرستانک]]، [[لانیز]]، [[شلنک]] و [[همه جا]] گویش می‌شود.<ref>{{پک|حبیب برجیان |۱۳۹۲|ک=گویشهای تبروید در البرز مرکزی: همگرایی زبانی بین طبری و فارسی|ص=۴۳۰}}</ref>
# [[گویش ولاترویی]]: گویش ولاترویی گویشی از [[زبان مازندرانی]] می‌باشد که در محدوده [[ولایت‌رود]] تا گچسر صحبت می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = برجیان | نام = حبیب | ویراستار = محبوبه محمدی | عنوان = متون طبری، بررسی فعل در گویش ولاترو | سال = ۱۳۸۸ | ناشر = آینهٔ میراث = ۲۶۱}}</ref>

== آب و هوا ==
* جدول آب و هوای شهرستان کرج<ref name = "gn449514">[{{Geonameslink|gnid=449514|name=karaj}} Karaj] sa [{{Geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]; post updated 2014-09-06; database download sa 2016-08-15</ref>
<ref name = "koppen">{{cite journal |last= Peel|first= M C|last2= Finlayson|first2= B L|date= |title= Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification| url = http://www.hydrol-earth-syst-sci.net/11/1633/2007/hess-11-1633-2007.html |journal= Hydrology and Earth System Sciences|publisher= |volume= 11|issue= |pages= 1633-1644|doi= 10.5194/hess-11-1633-2007|access-date=30 Enero 2016}}</ref>
<ref name = "nasa">{{Cite web|url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|title= NASA Earth Observations Data Set Index|access-date= 30 Enero 2016|publisher= NASA|archive-date= ۶ اوت ۲۰۱۳|archive-url= https://web.archive.org/web/20130806035941/http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/dataset_index.php|url-status= dead}}</ref>
<ref name = "nasarain">{{Cite web|url= http://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M&year=2014|title= NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)|access-date= 30 Enero 2016|publisher= NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission|archive-date= ۱۹ آوریل ۲۰۱۹|archive-url= https://web.archive.org/web/20190419091014/https://neo.sci.gsfc.nasa.gov/view.php?datasetId=TRMM_3B43M&year=2014|url-status= dead}}</ref>

{|
|-
|{{climate chart
|  شهرستان کرج
| -13| -4| 44
| -11| 1| 48
| -6| 11| 52
| -1| 17| 48
| 5| 26| 25
| 12| 34| 7
| 15| 37| 6
| 15| 37| 3
| 13| 32| 4
| 4| 23| 26
| -4| 11| 45
| -10| 1| 40
|float=left
|clear=left
|source = <ref name = "nasa"/>
}}
|}

== منابع ==
{{پانویس}}

{{ایران-خرد}}
{{شهرستان کرج}}
{{استان البرز}}
{{شهرستان فرمانداری ویژه}}

[[رده:شهرستان کرج]]
[[رده:شهرستان‌های استان البرز|کرج]]
[[رده:شهرستان‌های دارای فرمانداری ویژه|کرج]]