همایون ارشادی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی البرز
دیداریویکی‌متن
صفحه‌ای تازه حاوی « '''همایون ارشادی''' (۵ فروردین ۱۳۲۶ اصفهان – ۲۰ آبان ۱۴۰۴ کرج) بازیگر برجسته سینما، تلویزیون و تئاتر ایران بود که با ایفای نقش در فیلم «طعم گیلاس» به کارگردانی عباس کیارستمی به شهرت جهانی دست یافت و برنده نخل طلای جشنواره کن شد.<ref>{{یادکرد وب...» ایجاد کرد
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
'''همایون ارشادی''' (۵ فروردین ۱۳۲۶ [[اصفهان]] – ۲۰ آبان ۱۴۰۴ [[کرج]]) بازیگر برجسته، سینما، تلویزیون و تئاتر ایران بود که با ایفای نقش اصلی در فیلم «[[طعم گیلاس]]» به کارگردانی [[عباس کیارستمی]] به شهرت جهانی دست یافت و برنده '''نخل طلای جشنواره کن''' شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c9wv2pq5wweo|عنوان=همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران، درگذشت|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref> او که ابتدا در رشته معماری تحصیل کرده بود، بعدها به یکی از چهره‌های ماندگار و بین‌المللی سینمای ایران تبدیل شد و در بیش از ۶۵ فیلم سینمایی، ۲۰ سریال تلویزیونی و چندین اثر مستند و کوتاه ایفای نقش کرد. ارشادی که سال‌های پایانی عمرش را در [[کرج]] (استان [[البرز]]) گذراند، پیکرش در [[قطعه هنرمندان بهشت سکینه کرج]] به خاک سپرده شد و نمادی از پیوند هنرمندان با این منطقه شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/85993235|عنوان=همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده می‌شود|ناشر=ایرنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>


'''همایون ارشادی''' (۵ فروردین ۱۳۲۶ [[اصفهان]] – ۲۰ آبان ۱۴۰۴ [[کرج]]) بازیگر برجسته سینما، تلویزیون و تئاتر ایران بود که با ایفای نقش در فیلم «طعم گیلاس» به کارگردانی عباس کیارستمی به شهرت جهانی دست یافت و برنده نخل طلای جشنواره کن شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> او که ابتدا معماری خوانده بود، بعدها به یکی از چهره‌های ماندگار و بین‌المللی سینمای ایران تبدیل شد و در بیش از ۶۵ فیلم سینمایی و ۲۰ سریال تلویزیونی ایفای نقش کرد. پیکر ارشادی در قطعه هنرمندان بهشت سکینه [[کرج]] آرام گرفت.
{{Infobox person
| name              = همایون ارشادی
| image            = [[File:Homayoun Ershadi 2015.jpg|200px]] <!-- alt="پرتره همایون ارشادی در سال ۱۳۹۴، بازیگر برجسته سینمای ایران" -->
| alt              = پرتره همایون ارشادی در سال ۱۳۹۴، بازیگر برجسته سینمای ایران
| birth_date        = {{birth date|1947|3|25|df=yes}}
| birth_place      = [[اصفهان]]
| death_date        = {{death date and age|2025|11|11|1947|3|25|df=yes}}
| death_place      = [[کرج]]
| resting_place    = [[بهشت سکینه کرج]]
| occupation        = بازیگر، معمار
| spouse            = سوسن کریمی
| children          = ۲
| years_active      = ۱۳۷۳–۱۴۰۴
| notable_works    = [[طعم گیلاس]]، [[درخت گلابی]]، [[بادبادک‌باز]]
| awards            = [[نخل طلا]] (۱۹۹۷)، جایزه بلونلیج ونیز (۲۰۱۹)
}}


== زندگی شخصی ==
== زندگی شخصی ==
=== تولد و کودکی ===
=== تولد و کودکی ===
 
همایون ارشادی در ۵ فروردین ۱۳۲۶ (۲۵ مارس ۱۹۴۷) در شهر [[اصفهان]] در خانواده‌ای فرهنگی و بازاندیش متولد شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/1112868|عنوان=پنج نکته مهم و خاص زندگی همایون ارشادی|ناشر=عصر ایران|تاریخ=۲۰۱۹}}</ref> دوران کودکی‌اش را در کوچه‌های تاریخی اصفهان گذراند، اما خانواده‌اش به [[آبادان]] مهاجرت کردند. آبادان در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰، به عنوان شهری چندفرهنگی با تأثیر مدرنیته نفتی، بر شکل‌گیری شخصیت هنری او نقش بسزایی داشت. ارشادی تا پایان دبیرستان در آبادان تحصیل کرد و از نمرات درخشانش برای ادامه تحصیل در خارج استفاده کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rooziato.com/1404739044/homayoun-ershadi-biography/|عنوان=همایون ارشادی در ۷۸ سالگی درگذشت؛ بیوگرافی بازیگر فیلم|ناشر=روزیاتو|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
همایون ارشادی در ۵ فروردین ۱۳۲۶ (۲۶ مارس ۱۹۴۷) در شهر [[اصفهان]] متولد شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی بازیگر فیلم تا ثریا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> او در خانواده‌ای با گرایش فرهنگی و ذهنی باز رشد کرد. دوران کودکی خود را در کوچه‌پس‌کوچه‌های تاریخی اصفهان گذراند، اما خانواده‌اش به [[آبادان]] نقل مکان کردند. آبادان در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ تلاقی‌گاه مدرنیته و سنت و دارای فضای چندفرهنگی بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://asriran.com|عنوان=پنج نکته مهم و خاص زندگی همایون ارشادی|تاریخ=۱۳۹۹}}</ref> همایون تا پایان دوران دبیرستان در آبادان تحصیل کرد.


=== آشنایی با سینما در دوران کودکی ===
=== آشنایی با سینما در دوران کودکی ===
 
ارشادی از کودکی شیفته سینما شد. شرکت نفت آبادان سینمایی مجهز داشت که هر جمعه صبح فیلم‌های خارجی پخش می‌کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «جمعه صبح‌ها هر هفته برای دیدن فیلم‌ها به سینما می‌رفتیم. بدین ترتیب از کودکی با سینما آشنا بودم و این تجربیات اولیه، پایه علاقه‌ام به هنر شد.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.rouydad24.ir/fa/news/435526|عنوان=همایون ارشادی کیست؟|ناشر=رویداد۲۴|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref> این فضای چندفرهنگی آبادان، با ترکیب سنت ایرانی و فرهنگ غربی، بر نگاه هنری او تأثیر گذاشت.
ارشادی از کودکی با سینما آشنا شد. شرکت نفت آبادان در آن سال‌ها سینمایی داشت که از مجهزترین سینماهای ایران به شمار می‌رفت. او در مصاحبه‌ای گفت: «جمعه صبح‌ها هر هفته برای دیدن فیلم‌ها به سینما می‌رفتیم. بدین ترتیب از کودکی با سینما آشنا بودم».<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rouydad24.ir|عنوان=همایون ارشادی کیست؟|تاریخ=۱۴۰۴}}</ref>


=== تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا ===
=== تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا ===
 
پس از دیپلم با نمرات عالی در ۱۳۴۴ (۱۹۶۵)، ارشادی برای تحصیل در رشته معماری به ایتالیا رفت و در دانشگاه [[Ca' Foscari ونیز]] مشغول به تحصیل شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://namnak.com/همایون-ارشادی.p63470|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش|ناشر=نمناک|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref> او ۱۱ سال در اروپا ماند و این دوره، با تمرکز بر فرم، فضا و زیبایی‌شناسی، دیدگاه هنری‌اش را عمیق کرد. ارشادی بعدها گفت: «ایتالیا به من آموخت که هنر در جزئیات روزمره نهفته است.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
پس از دریافت دیپلم در آبادان با نمرات درخشان، همایون ارشادی در سال ۱۳۴۴ (۱۹۶۵) برای ادامه تحصیل در رشته معماری راهی ایتالیا شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://namnak.com|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش|تاریخ=۱۴۰۴}}</ref> او در دانشگاه Ca' Foscari ونیز معماری خواند و یازده سال در اروپا باقی ماند. سال‌های اقامت در ایتالیا تأثیر عمیقی بر نگاه او به فرم، فضا و زیبایی گذاشت.


=== بازگشت به ایران و مهاجرت به کانادا ===
=== بازگشت به ایران و مهاجرت به کانادا ===
 
پس از بازگشت، ارشادی در شرکت ساختمانی در [[اهواز]] کار کرد. یک سال پس از انقلاب (۱۳۵۸)، به کانادا مهاجرت کرد و تا ۱۳۷۰ در ونکوور به عنوان معمار در پروژه‌های ساختمانی فعالیت داشت. دو فرزندش (یک دختر و یک پسر) در آنجا به دنیا آمدند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://photokade.com/بیوگرافی-همایون-ارشادی-و-همسرش/|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و همسرش از ایتالیا تا علت فوت|ناشر=فتوکده|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
پس از بازگشت به ایران، ارشادی در یک شرکت ساختمانی در [[اهواز]] مشغول به کار شد. یک سال پس از انقلاب (۱۳۵۸)، او برای ادامه زندگی راهی کانادا شد و تا سال ۱۳۷۰ در ونکوور اقامت داشت و در پروژه‌های ساختمانی مشارکت کرد. در کانادا به عنوان معمار موفق کار کرد و دو فرزندش آنجا به دنیا آمدند.


=== ازدواج و فرزندان ===
=== ازدواج و فرزندان ===
 
ارشادی با سوسن کریمی ازدواج کرد و از این پیوند دو فرزند داشت. او زندگی خصوصی‌اش را از رسانه‌ها دور نگه می‌داشت و بر حفظ حریم خانواده تأکید داشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.eghtesadonline.com/fa/news/2099386|عنوان=همایون ارشادی کیست؟ / علت فوت ناگهانی همایون ارشادی چیست؟|ناشر=اقتصاد آنلاین|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
همایون ارشادی با سوسن کریمی ازدواج کرد و از این زندگی مشترک صاحب دو فرزند - یک دختر و یک پسر - شد. او همواره جزئیات زندگی خصوصی خود را از رسانه‌ها دور نگه می‌داشت.


=== شغل دوم: گالری مبلمان ===
=== شغل دوم: گالری مبلمان ===
 
پیش از تمرکز بر بازیگری، ارشادی با خواهرش گالری مبلمانی در تهران داشت که در آن مبلمان کلاسیک را بازسازی و طراحی می‌کردند. با افزایش پروژه‌های سینمایی، این کسب‌وکار را رها کرد، اما تجربیات معماری‌اش در انتخاب نقش‌ها مؤثر بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/85993387|عنوان=همایون ارشادی؛ بازیگر ایرانی در کلاسِ جهانی|ناشر=ایرنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
پیش از اینکه بازیگری به شغل اصلی او تبدیل شود، همایون ارشادی همراه خواهرش یک گالری مبل داشتند که در آن به بازسازی و طراحی مبلمان کلاسیک می‌پرداختند. با افزایش فعالیت‌های سینمایی، از آن کار فاصله گرفت.


== ورود به عرصه بازیگری ==
== ورود به عرصه بازیگری ==
=== آشنایی با تهمینه میلانی و نخستین فیلم ===
=== آشنایی با تهمینه میلانی و نخستین فیلم ===
 
ورود ارشادی به سینما اتفاقی بود. در ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و از طریق دوستی با محمد نیک‌بین (همسر [[تهمینه میلانی]])، با او آشنا شد. میلانی در ۱۳۷۳ او را برای نقش کوتاهی در «[[کاکادو]]» انتخاب کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.rouydad24.ir/fa/news/435526|عنوان=همایون ارشادی کیست؟|ناشر=رویداد۲۴|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>
ورود همایون ارشادی به سینما کاملاً اتفاقی بود. او در سال ۱۳۷۰ به ایران بازگشت. به واسطه دوستی با محمد نیک‌بین، با تهمینه میلانی، همسر نیک‌بین، آشنا شد. او یکی از شاهدان ازدواج آن‌ها بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rouydad24.ir|عنوان=همایون ارشادی کیست؟|تاریخ=۱۴۰۴}}</ref> در سال ۱۳۷۳، تهمینه میلانی از او خواست در فیلم «کاکادو» نقش کوتاهی ایفا کند. این اولین حضور او در سینما بود.


=== انتخاب توسط عباس کیارستمی ===
=== انتخاب توسط عباس کیارستمی ===
 
میلانی استعداد ارشادی را به [[عباس کیارستمی]] معرفی کرد و در ۱۳۷۵، او نقش اصلی «[[طعم گیلاس]]» را گرفت. کیارستمی گفت: «همایون با سکوتش، عمق انسانی را منتقل می‌کند.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/2141128|عنوان=همایون ارشادی: مردی که با سکوت زیست|ناشر=خبرآنلاین|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
معرفی ارشادی به عباس کیارستمی نقطه عطف زندگی او شد. تهمینه میلانی استعداد ارشادی را به کیارستمی معرفی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> در سال ۱۳۷۵، کیارستمی او را برای بازی در نقش اصلی فیلم «طعم گیلاس» انتخاب کرد.


== فعالیت‌های هنری ==
== فعالیت‌های هنری ==
=== سینمای ایران ===
=== سینمای ایران ===
==== طعم گیلاس: نقطه عطف ====
==== طعم گیلاس: نقطه عطف ====
 
«[[طعم گیلاس]]» (۱۳۷۶) با نقش «آقای بدیعی» (مردی در جستجوی دفن‌کننده پس از خودکشی)، ارشادی را جهانی کرد. فیلم با فضایی فلسفی و مینیمال، بر زندگی و مرگ تأمل می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/طعم_گیلاس|عنوان=طعم گیلاس|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref> این فیلم در ۱۹۹۷ '''نخل طلای کن''' را برد و بازی ارشادی را «صادقانه و بی‌واسطه» نامیدند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.delgarm.com/gkmljx1.a365672|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی + علت فوت همایون ارشادی|ناشر=دلگرم|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>
فیلم '''«طعم گیلاس»''' (۱۳۷۶) به کارگردانی عباس کیارستمی مهم‌ترین نقش‌آفرینی ارشادی بود. او در نقش «آقای بدیعی»، مردی میانسال که قصد خودکشی دارد و دنبال کسی می‌گردد تا پس از مرگش او را دفن کند، ظاهر شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/طعم_گیلاس|عنوان=طعم گیلاس - ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> فیلم با فضایی مینیمال و تأمل‌برانگیز، سکوت، گفتگوهای آرام، و تصویری از زندگی در دل مرگ ساخته شده بود.
 
«طعم گیلاس» در سال ۱۹۹۷ موفق به کسب '''نخل طلای جشنواره فیلم کن''' شد. این جایزه یکی از مهم‌ترین دستاوردهای تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/طعم_گیلاس|عنوان=طعم گیلاس - ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> بازی ارشادی مورد تحسین منتقدان داخلی و بین‌المللی قرار گرفت و او را به نماد بازیگری بی‌واسطه و صادق در سینمای هنری بدل ساخت.


==== درخت گلابی ====
==== درخت گلابی ====
 
در «[[درخت گلابی]]» (۱۳۷۶) به کارگردانی [[داریوش مهرجویی]]، نقش محمود (نویسنده‌ای در باغ پدری) را بازی کرد؛ فیلمی بر اساس داستان گلی ترقی درباره عشق از دست‌رفته.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی|ناشر=جواهری‌بینا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
در سال ۱۳۷۶ (۱۹۹۸)، همایون ارشادی در فیلم '''«درخت گلابی»''' به کارگردانی داریوش مهرجویی ایفای نقش کرد. او در نقش محمود، نویسنده‌ای که برای نوشتن کتاب جدید به باغ پدری خود در [[دماوند]] پناه می‌برد، ظاهر شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی بازیگر فیلم تا ثریا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> فیلم با الهام از داستان «جایی دیگر» نوشته گلی ترقی ساخته شده و به خاطرات عشق از دست رفته می‌پردازد.


=== سینمای بین‌المللی ===
=== سینمای بین‌المللی ===
==== بادبادک باز (The Kite Runner - 2007) ====
==== بادبادک باز (The Kite Runner - 2007) ====
 
در «[[بادبادک‌باز]]» (۲۰۰۷) به کارگردانی مارک فورستر، نقش پدر امیر (بابا) را ایفا کرد؛ اولین تجربه هالیوودی موفقش.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
در سال ۲۰۰۷، ارشادی در فیلم '''«بادبادک باز»''' (The Kite Runner) به کارگردانی مارک فورستر ایفای نقش کرد. او در نقش پدر امیر (بابا) ظاهر شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی بازیگر فیلم تا ثریا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> این اولین تجربه بین‌المللی و هالیوودی او بود که تجربه‌ای موفق محسوب شد.


==== آگورا (Agora - 2009) ====
==== آگورا (Agora - 2009) ====
 
در «[[آگورا (فیلم)|آگورا]]» (۲۰۰۹) آلخاندرو آمانابار، نقش آسپاسیوس (استاد هیپاتیا) را داشت؛ درامی تاریخی درباره اسکندریه باستان.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/آگورا_(فیلم)|عنوان=آگورا (فیلم)|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
در سال ۲۰۰۹، همایون ارشادی با نقش '''آسپاسیوس''' در فیلم تاریخی '''«آگورا»''' (Agora) به کارگردانی آلخاندرو آمنابار حضور یافت. این فیلم درام تاریخی اسپانیایی درباره هیپاتیا، فیلسوف و ریاضی‌دان زن قرن چهارم میلادی در اسکندریه است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/آگورا|عنوان=آگورا (فیلم) - ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref>


==== سی دقیقه پس از نیمه‌شب (Zero Dark Thirty - 2012) ====
==== سی دقیقه پس از نیمه‌شب (Zero Dark Thirty - 2012) ====
 
در «[[صفر تاریک سی]]» (۲۰۱۲) کاترین بیگلو، نقش کوتاهی در عملیات بن‌لادن ایفا کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی|ناشر=جواهری‌بینا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
در سال ۲۰۱۲، همایون ارشادی در فیلم '''«سی دقیقه پس از نیمه‌شب»''' (Zero Dark Thirty) ساخته کاترین بیگلو حضور کوتاهی داشت. این فیلم درباره عملیات ترور اسامه بن‌لادن بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://javaheribina.com|عنوان=بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی بازیگر فیلم تا ثریا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref>


==== تحت‌تعقیب‌ترین مرد (A Most Wanted Man - 2014) ====
==== تحت‌تعقیب‌ترین مرد (A Most Wanted Man - 2014) ====
در «[[مردی که بیشتر از همه تحت تعقیب است]]» (۲۰۱۴) آنتون کوربین، نقش دکتر فیصل عبدالله (بازرگان مظنون) را بازی کرد؛ بر اساس رمان جان لوکاره.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>


در سال ۲۰۱۴، ارشادی به پروژه '''«تحت‌تعقیب‌ترین مرد»''' (A Most Wanted Man) به کارگردانی آنتون کوربن پیوست. او در کنار بازیگرانی چون فیلیپ سیمور هافمن، ریچل مک‌آدامز و ویلم دفو در نقش '''دکتر فیصل عبدالله''' (یک بازرگان مسلمان مظنون به تأمین مالی تروریسم) ایفای نقش کرد. این فیلم بر اساس رمان جان لوکاره ساخته شده بود.
==== علی و نینو (Ali and Nino - 2016) ====
در «[[علی و نینو]]» (۲۰۱۶) عاصف کاپادیا، نقش پدر علی را داشت؛ عاشقانه‌ای بر اساس رمان کلاسیک.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/علی_و_نینو|عنوان=علی و نینو|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>


==== علی و نینو (Ali and Nino - 2016) ====
== ارتباط با البرز و تأثیر فرهنگی ==
همایون ارشادی در سال‌های پایانی زندگی به [[کرج]] (مرکز استان [[البرز]]) نقل مکان کرد و این منطقه را به عنوان خانه دوم خود انتخاب نمود. آرامگاه او در [[بهشت سکینه کرج]]، نمادی از پیوند هنرمندان مهاجر با جامعه محلی شد. مراسم تشییع در ۲۱ آبان ۱۴۰۴ با حضور هنرمندان البرزی و جمعی از سینماگران، به یادگاری از ارشادی تبدیل شد و نشان‌دهنده تأثیر او بر فرهنگ هنری استان بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/6653715|عنوان=پیکر همایون ارشادی در کرج به خاک سپرده شد|ناشر=خبرگزاری مهر|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mojnews.com/بخش-هنر-238/665639-آخرین-وداع-با-همایون-ارشادی-در-بهشت-سکینه-کرج|عنوان=آخرین وداع با همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج|ناشر=خبرگزاری موج|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>


در سال ۲۰۱۶، ارشادی در فیلم عاشقانه '''«علی و نینو»''' (Ali and Nino) محصول انگلستان-آذربایجان در نقش صفرخان، پدر علی، بازی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/علی_و_نینو|عنوان=علی و نینو - ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref>
تأثیر فرهنگی ارشادی فراتر از مرزها بود. کیارستمی او را «بازیگری که با سکوت سخن می‌گوید» نامید، و منتقدان لس‌آنجلس تایمز بازی‌اش در «بادبادک‌باز» را «عمیق و انسانی» ستودند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref> ارشادی در مسترکلاس‌های ایروان (۱۴۰۳) و راوی مستند استقلال (۱۳۹۶) نیز شرکت داشت، که نشان‌دهنده تنوع تأثیرش است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1404082113119|عنوان=همایون ارشادی به خانه ابدی بدرقه شد|ناشر=ایسنا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>


== بیماری و درگذشت ==
== بیماری و درگذشت ==
 
ارشادی مدتی با '''سرطان''' مبارزه کرد و چند دوره شیمی‌درمانی در خارج گذراند. صبح ۲۰ آبان ۱۴۰۴ (۱۱ نوامبر ۲۰۲۵)، در ۷۸ سالگی بر اثر متاستاز سرطان در [[کرج]] درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ilna.ir/بخش-فرهنگ-هنر-6/1713201|عنوان=پیکر همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج آرام گرفت|ناشر=ایلنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
همایون ارشادی مدتی درگیر بیماری '''سرطان''' بود و چند دوره شیمی‌درمانی را در خارج از کشور پشت سر گذاشت.
 
صبح سه‌شنبه '''۲۰ آبان ۱۴۰۴''' (۱۱ نوامبر ۲۰۲۵)، همایون ارشادی در [[کرج]] در سن ۷۸ سالگی درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> علت مرگ او متاستاز سرطان بود.


=== تشییع و خاکسپاری ===
=== تشییع و خاکسپاری ===
 
مراسم تشییع صبح ۲۱ آبان ۱۴۰۴ در [[بهشت سکینه کرج]] با حضور هنرمندان مانند [[داریوش مهرجویی]] و مردم محلی برگزار شد. پیکر در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد و تجمع، یادآوری از میراث هنری او در البرز بود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1404/08/20/3445458|عنوان=اعلام مراسم خاکسپاری زنده‌یاد «همایون ارشادی»|ناشر=تسنیم|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/9024549|عنوان=پیکر همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران در بهشت سکینه کرج آرام گرفت|ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
مراسم تشییع پیکر همایون ارشادی صبح چهارشنبه '''۲۱ آبان ۱۴۰۴''' در [[بهشت سکینه کرج]] برگزار شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref> پیکر او در [[قطعه هنرمندان بهشت سکینه کرج]] به خاک سپرده شد.
 


== فیلم‌شناسی ==
== فیلم‌شناسی ==
=== سینمای ایران ===
=== سینمای ایران ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable sortable"
|-
|-
! ردیف !! عنوان فیلم !! سال تولید !! کارگردان
! ردیف !! عنوان فیلم !! سال تولید !! کارگردان
خط ۲۱۱: خط ۲۰۴:
|-
|-
| ۶۰ || ماهور || ۱۴۰۲ || محمدحسین لطیفی
| ۶۰ || ماهور || ۱۴۰۲ || محمدحسین لطیفی
|}
|}<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=فیلم‌شناسی همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>


=== سینمای بین‌المللی ===
=== سینمای بین‌المللی ===
 
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! ردیف !! عنوان فیلم !! سال تولید !! کارگردان !! نقش
! ردیف !! عنوان فیلم !! سال تولید !! کارگردان !! نقش
خط ۲۳۲: خط ۲۲۴:
|-
|-
| ۷ || The Last Inhabitant (آخرین ساکن) || ۲۰۱۶ || Jivan Avetisyan (جیوان آوتیسیان) || ابراهیم
| ۷ || The Last Inhabitant (آخرین ساکن) || ۲۰۱۶ || Jivan Avetisyan (جیوان آوتیسیان) || ابراهیم
|}
|}<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=فیلم‌های خارجی همایون ارشادی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
 
=== فیلم‌های مستند ===
=== فیلم‌های مستند ===
 
* آبی به رنگ آسمان (۱۳۹۶) – امیر رفیعی
*آبی به رنگ آسمان (۱۳۹۶) – امیر رفیعی
* آخرین زنگی زمانه – مهرداد خاکی
 
* برف (زندگی فرهاد مهراد)
*آخرین زنگی زمانه – مهرداد خاکی
 
*برف (زندگی فرهاد مهراد)


=== فیلم‌های کوتاه ===
=== فیلم‌های کوتاه ===
 
* طولانی‌تر از همیشه (۱۳۹۸) – فرزین سعید<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=فیلم‌های کوتاه همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
*طولانی‌تر از همیشه (۱۳۹۸) – فرزین سعید<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۱۳۹۶}}</ref>


=== سریال‌های تلویزیونی ===
=== سریال‌های تلویزیونی ===
 
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! ردیف !! عنوان سریال !! سال تولید !! کارگردان !! شبکه پخش
! ردیف !! عنوان سریال !! سال تولید !! کارگردان !! شبکه پخش
خط ۲۹۲: خط ۲۸۰:
|-
|-
| ۲۱ || اهل هوا || ۱۴۰۲ || کریم لک‌زاده || شبکه نمایش خانگی
| ۲۱ || اهل هوا || ۱۴۰۲ || کریم لک‌زاده || شبکه نمایش خانگی
|}
|}<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=سریال‌های همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
 
== جوایز و افتخارات ==
== جوایز و افتخارات ==
=== جوایز بین‌المللی ===
=== جوایز بین‌المللی ===
 
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! سال !! جایزه !! دسته‌بندی !! فیلم/پروژه !! نتیجه
! سال !! جایزه !! دسته‌بندی !! فیلم/پروژه !! نتیجه
|-
|-
| ۱۹۹۷ || جشنواره فیلم کن || نخل طلا || طعم گیلاس || برنده (به طور مشترک با عباس کیارستمی)
| ۱۹۹۷ || [[جشنواره فیلم کن]] || نخل طلا || طعم گیلاس || برنده (به طور مشترک با عباس کیارستمی)<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/طعم_گیلاس|عنوان=طعم گیلاس|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
|-
|-
| ۲۰۰۸ || انجمن منتقدان فیلم دالاس-فورت وورث || بهترین بازیگر نقش مکمل مرد || بادبادک‌باز || نامزد
| ۲۰۰۸ || انجمن منتقدان فیلم دالاس-فورت وورث || بهترین بازیگر نقش مکمل مرد || بادبادک‌باز || نامزد<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.delgarm.com/gkmljx1.a365672|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی + علت فوت همایون ارشادی|ناشر=دلگرم|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
|-
|-
| ۲۰۰۸ || جوایز AARP Movies for Grownups || بهترین بازیگر مکمل || بادبادک‌باز || نامزد
| ۲۰۰۸ || جوایز AARP Movies for Grownups || بهترین بازیگر مکمل || بادبادک‌باز || نامزد
|-
|-
| ۲۰۱۳ || جشنواره بین‌المللی فیلم دبی || بهترین بازیگر || خانه‌ای روی تپه || نامزد
| ۲۰۱۳ || [[جشنواره بین‌المللی فیلم دبی]] || بهترین بازیگر || خانه‌ای روی تپه || نامزد<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
|-
|-
| ۲۰۱۶ || جوایز بین‌المللی فیلم و ویدئو تورنتو || بهترین روایت || آرمان‌شهر || نامزد
| ۲۰۱۶ || جوایز بین‌المللی فیلم و ویدئو تورنتو || بهترین روایت || آرمان‌شهر || نامزد<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://namnak.com/همایون-ارشادی.p63470|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش|ناشر=نمناک|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
|-
|-
| ۲۰۱۷ || جایزه سپنتا (جشنواره فیلم ایرانی سان‌فرانسیسکو) || بهترین بازیگر فیلم کوتاه || فانوس آبی || برنده
| ۲۰۱۷ || جایزه سپنتا ([[جشنواره فیلم ایرانی سان‌فرانسیسکو]]) || بهترین بازیگر فیلم کوتاه || فانوس آبی || برنده
|-
|-
| ۲۰۱۹ || جایزه بنیاد بلونلیج (جشنواره فیلم ونیز) || بازیگری || - || برنده
| ۲۰۱۹ || جایزه بنیاد بلونلیج ([[جشنواره فیلم ونیز]]) || بازیگری || - || برنده<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://borna.news/fa/news/2278916|عنوان=کارنامه هنری و جوایز مرحوم همایون ارشادی|ناشر=خبرگزاری برنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
|}
|}


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس|refs=
<ref name="bbc">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/c9wv2pq5wweo|عنوان=همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران، درگذشت|ناشر=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="irna1">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/85993235|عنوان=همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده می‌شود|ناشر=ایرنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="asriran">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.asriran.com/fa/news/1112868|عنوان=پنج نکته مهم و خاص زندگی همایون ارشادی|ناشر=عصر ایران|تاریخ=۲۰۱۹}}</ref>
<ref name="rouydad24">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.rouydad24.ir/fa/news/435526|عنوان=همایون ارشادی کیست؟|ناشر=رویداد۲۴|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>
<ref name="namnak">{{یادکرد وب|نشانی=https://namnak.com/همایون-ارشادی.p63470|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش|ناشر=نمناک|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
<ref name="beytoote">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.beytoote.com/fun/actor-news/biography1-homayoun-ershadi.html|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی|ناشر=بیتوته|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
<ref name="photokade">{{یادکرد وب|نشانی=https://photokade.com/بیوگرافی-همایون-ارشادی-و-همسرش/|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی و همسرش از ایتالیا تا علت فوت|ناشر=فتوکده|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
<ref name="eghtesad">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.eghtesadonline.com/fa/news/2099386|عنوان=همایون ارشادی کیست؟ / علت فوت ناگهانی همایون ارشادی چیست؟|ناشر=اقتصاد آنلاین|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="irna2">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.irna.ir/news/85993387|عنوان=همایون ارشادی؛ بازیگر ایرانی در کلاسِ جهانی|ناشر=ایرنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
<ref name="khabaronline">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/2141128|عنوان=همایون ارشادی: مردی که با سکوت زیست|ناشر=خبرآنلاین|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="delgarm">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.delgarm.com/gkmljx1.a365672|عنوان=بیوگرافی همایون ارشادی + علت فوت همایون ارشادی|ناشر=دلگرم|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>
<ref name="ilna">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.ilna.ir/بخش-فرهنگ-هنر-6/1713201|عنوان=پیکر همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج آرام گرفت|ناشر=ایلنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
<ref name="mehr">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/6653715|عنوان=پیکر همایون ارشادی در کرج به خاک سپرده شد|ناشر=خبرگزاری مهر|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
<ref name="moj">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.mojnews.com/بخش-هنر-238/665639-آخرین-وداع-با-همایون-ارشادی-در-بهشت-سکینه-کرج|عنوان=آخرین وداع با همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج|ناشر=خبرگزاری موج|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
<ref name="tasnim">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1404/08/20/3445458|عنوان=اعلام مراسم خاکسپاری زنده‌یاد «همایون ارشادی»|ناشر=تسنیم|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="yjc">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/9024549|عنوان=پیکر همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران در بهشت سکینه کرج آرام گرفت|ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۲}}</ref>
<ref name="isna">{{یادکرد وب|نشانی=https://www.isna.ir/news/1404082113119|عنوان=همایون ارشادی به خانه ابدی بدرقه شد|ناشر=ایسنا|تاریخ=۲۰۲۵}}</ref>
<ref name="borna">{{یادکرد وب|نشانی=https://borna.news/fa/news/2278916|عنوان=کارنامه هنری و جوایز مرحوم همایون ارشادی|ناشر=خبرگزاری برنا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۱۱}}</ref>
<ref name="wiki">{{یادکرد وب|نشانی=https://fa.wikipedia.org/wiki/همایون_ارشادی|عنوان=همایون ارشادی|ناشر=ویکی‌پدیا|تاریخ=۲۰۲۵-۱۱-۲۰}}</ref>
}}


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
 
* [https://www.imdb.com/name/nm0257884/ صفحه همایون ارشادی در IMDb]
[https://www.imdb.com/name/nm0257884/ صفحه همایون ارشادی در IMDb]
* [https://en.wikipedia.org/wiki/Homayoun_Ershadi صفحه همایون ارشادی در ویکی‌پدیای انگلیسی]
 
[https://en.wikipedia.org/wiki/Homayoun_Ershadi صفحه همایون ارشادی در ویکی‌پدیای انگلیسی]


[[رده:زادگان ۱۳۲۶]]
[[رده:زادگان ۱۳۲۶]]
خط ۳۳۶: خط ۳۴۱:
[[رده:خاک‌سپاری‌ها در بهشت سکینه]]
[[رده:خاک‌سپاری‌ها در بهشت سکینه]]
[[رده:آثار ملی شهرستان کرج]]
[[رده:آثار ملی شهرستان کرج]]
[[رده:متولدین ۱۳۲۶ (ایرانی)]]
[[رده:درگذشتگان ۱۴۰۴ (ایرانی)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۴۸

همایون ارشادی (۵ فروردین ۱۳۲۶ اصفهان – ۲۰ آبان ۱۴۰۴ کرج) بازیگر برجسته، سینما، تلویزیون و تئاتر ایران بود که با ایفای نقش اصلی در فیلم «طعم گیلاس» به کارگردانی عباس کیارستمی به شهرت جهانی دست یافت و برنده نخل طلای جشنواره کن شد.[۱] او که ابتدا در رشته معماری تحصیل کرده بود، بعدها به یکی از چهره‌های ماندگار و بین‌المللی سینمای ایران تبدیل شد و در بیش از ۶۵ فیلم سینمایی، ۲۰ سریال تلویزیونی و چندین اثر مستند و کوتاه ایفای نقش کرد. ارشادی که سال‌های پایانی عمرش را در کرج (استان البرز) گذراند، پیکرش در قطعه هنرمندان بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد و نمادی از پیوند هنرمندان با این منطقه شد.[۲]

همایون ارشادی
پرونده:Homayoun Ershadi 2015.jpg
زادهٔ۲۵ مارس ۱۹۴۷
اصفهان
درگذشتالگو:Death date and age
کرج
آرامگاهبهشت سکینه کرج
پیشه(ها)بازیگر، معمار
سال‌های فعالیت۱۳۷۳–۱۴۰۴
آثار برجستهطعم گیلاس، درخت گلابی، بادبادک‌باز
همسرسوسن کریمی
فرزندان۲
جوایزنخل طلا (۱۹۹۷)، جایزه بلونلیج ونیز (۲۰۱۹)

زندگی شخصی

تولد و کودکی

همایون ارشادی در ۵ فروردین ۱۳۲۶ (۲۵ مارس ۱۹۴۷) در شهر اصفهان در خانواده‌ای فرهنگی و بازاندیش متولد شد.[۳] دوران کودکی‌اش را در کوچه‌های تاریخی اصفهان گذراند، اما خانواده‌اش به آبادان مهاجرت کردند. آبادان در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰، به عنوان شهری چندفرهنگی با تأثیر مدرنیته نفتی، بر شکل‌گیری شخصیت هنری او نقش بسزایی داشت. ارشادی تا پایان دبیرستان در آبادان تحصیل کرد و از نمرات درخشانش برای ادامه تحصیل در خارج استفاده کرد.[۴]

آشنایی با سینما در دوران کودکی

ارشادی از کودکی شیفته سینما شد. شرکت نفت آبادان سینمایی مجهز داشت که هر جمعه صبح فیلم‌های خارجی پخش می‌کرد. او در مصاحبه‌ای گفت: «جمعه صبح‌ها هر هفته برای دیدن فیلم‌ها به سینما می‌رفتیم. بدین ترتیب از کودکی با سینما آشنا بودم و این تجربیات اولیه، پایه علاقه‌ام به هنر شد.»[۵] این فضای چندفرهنگی آبادان، با ترکیب سنت ایرانی و فرهنگ غربی، بر نگاه هنری او تأثیر گذاشت.

تحصیلات دانشگاهی در ایتالیا

پس از دیپلم با نمرات عالی در ۱۳۴۴ (۱۹۶۵)، ارشادی برای تحصیل در رشته معماری به ایتالیا رفت و در دانشگاه Ca' Foscari ونیز مشغول به تحصیل شد.[۶] او ۱۱ سال در اروپا ماند و این دوره، با تمرکز بر فرم، فضا و زیبایی‌شناسی، دیدگاه هنری‌اش را عمیق کرد. ارشادی بعدها گفت: «ایتالیا به من آموخت که هنر در جزئیات روزمره نهفته است.»[۷]

بازگشت به ایران و مهاجرت به کانادا

پس از بازگشت، ارشادی در شرکت ساختمانی در اهواز کار کرد. یک سال پس از انقلاب (۱۳۵۸)، به کانادا مهاجرت کرد و تا ۱۳۷۰ در ونکوور به عنوان معمار در پروژه‌های ساختمانی فعالیت داشت. دو فرزندش (یک دختر و یک پسر) در آنجا به دنیا آمدند.[۸]

ازدواج و فرزندان

ارشادی با سوسن کریمی ازدواج کرد و از این پیوند دو فرزند داشت. او زندگی خصوصی‌اش را از رسانه‌ها دور نگه می‌داشت و بر حفظ حریم خانواده تأکید داشت.[۹]

شغل دوم: گالری مبلمان

پیش از تمرکز بر بازیگری، ارشادی با خواهرش گالری مبلمانی در تهران داشت که در آن مبلمان کلاسیک را بازسازی و طراحی می‌کردند. با افزایش پروژه‌های سینمایی، این کسب‌وکار را رها کرد، اما تجربیات معماری‌اش در انتخاب نقش‌ها مؤثر بود.[۱۰]

ورود به عرصه بازیگری

آشنایی با تهمینه میلانی و نخستین فیلم

ورود ارشادی به سینما اتفاقی بود. در ۱۳۷۰ به ایران بازگشت و از طریق دوستی با محمد نیک‌بین (همسر تهمینه میلانی)، با او آشنا شد. میلانی در ۱۳۷۳ او را برای نقش کوتاهی در «کاکادو» انتخاب کرد.[۱۱]

انتخاب توسط عباس کیارستمی

میلانی استعداد ارشادی را به عباس کیارستمی معرفی کرد و در ۱۳۷۵، او نقش اصلی «طعم گیلاس» را گرفت. کیارستمی گفت: «همایون با سکوتش، عمق انسانی را منتقل می‌کند.»[۱۲]

فعالیت‌های هنری

سینمای ایران

طعم گیلاس: نقطه عطف

«طعم گیلاس» (۱۳۷۶) با نقش «آقای بدیعی» (مردی در جستجوی دفن‌کننده پس از خودکشی)، ارشادی را جهانی کرد. فیلم با فضایی فلسفی و مینیمال، بر زندگی و مرگ تأمل می‌کند.[۱۳] این فیلم در ۱۹۹۷ نخل طلای کن را برد و بازی ارشادی را «صادقانه و بی‌واسطه» نامیدند.[۱۴]

درخت گلابی

در «درخت گلابی» (۱۳۷۶) به کارگردانی داریوش مهرجویی، نقش محمود (نویسنده‌ای در باغ پدری) را بازی کرد؛ فیلمی بر اساس داستان گلی ترقی درباره عشق از دست‌رفته.[۱۵]

سینمای بین‌المللی

بادبادک باز (The Kite Runner - 2007)

در «بادبادک‌باز» (۲۰۰۷) به کارگردانی مارک فورستر، نقش پدر امیر (بابا) را ایفا کرد؛ اولین تجربه هالیوودی موفقش.[۱۶]

آگورا (Agora - 2009)

در «آگورا» (۲۰۰۹) آلخاندرو آمانابار، نقش آسپاسیوس (استاد هیپاتیا) را داشت؛ درامی تاریخی درباره اسکندریه باستان.[۱۷]

سی دقیقه پس از نیمه‌شب (Zero Dark Thirty - 2012)

در «صفر تاریک سی» (۲۰۱۲) کاترین بیگلو، نقش کوتاهی در عملیات بن‌لادن ایفا کرد.[۱۸]

تحت‌تعقیب‌ترین مرد (A Most Wanted Man - 2014)

در «مردی که بیشتر از همه تحت تعقیب است» (۲۰۱۴) آنتون کوربین، نقش دکتر فیصل عبدالله (بازرگان مظنون) را بازی کرد؛ بر اساس رمان جان لوکاره.[۱۹]

علی و نینو (Ali and Nino - 2016)

در «علی و نینو» (۲۰۱۶) عاصف کاپادیا، نقش پدر علی را داشت؛ عاشقانه‌ای بر اساس رمان کلاسیک.[۲۰]

ارتباط با البرز و تأثیر فرهنگی

همایون ارشادی در سال‌های پایانی زندگی به کرج (مرکز استان البرز) نقل مکان کرد و این منطقه را به عنوان خانه دوم خود انتخاب نمود. آرامگاه او در بهشت سکینه کرج، نمادی از پیوند هنرمندان مهاجر با جامعه محلی شد. مراسم تشییع در ۲۱ آبان ۱۴۰۴ با حضور هنرمندان البرزی و جمعی از سینماگران، به یادگاری از ارشادی تبدیل شد و نشان‌دهنده تأثیر او بر فرهنگ هنری استان بود.[۲۱][۲۲]

تأثیر فرهنگی ارشادی فراتر از مرزها بود. کیارستمی او را «بازیگری که با سکوت سخن می‌گوید» نامید، و منتقدان لس‌آنجلس تایمز بازی‌اش در «بادبادک‌باز» را «عمیق و انسانی» ستودند.[۲۳] ارشادی در مسترکلاس‌های ایروان (۱۴۰۳) و راوی مستند استقلال (۱۳۹۶) نیز شرکت داشت، که نشان‌دهنده تنوع تأثیرش است.[۲۴]

بیماری و درگذشت

ارشادی مدتی با سرطان مبارزه کرد و چند دوره شیمی‌درمانی در خارج گذراند. صبح ۲۰ آبان ۱۴۰۴ (۱۱ نوامبر ۲۰۲۵)، در ۷۸ سالگی بر اثر متاستاز سرطان در کرج درگذشت.[۲۵]

تشییع و خاکسپاری

مراسم تشییع صبح ۲۱ آبان ۱۴۰۴ در بهشت سکینه کرج با حضور هنرمندان مانند داریوش مهرجویی و مردم محلی برگزار شد. پیکر در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد و تجمع، یادآوری از میراث هنری او در البرز بود.[۲۶][۲۷]

فیلم‌شناسی

سینمای ایران

ردیف عنوان فیلم سال تولید کارگردان
۱ کاکادو ۱۳۷۳ تهمینه میلانی
۲ عشق گمشده ۱۳۷۵ علی مصفا
۳ طعم گیلاس ۱۳۷۶ عباس کیارستمی
۴ درخت گلابی ۱۳۷۶ داریوش مهرجویی
۵ پارتی ۱۳۷۹ سامان مقدم
۶ بوی گل سرخ ۱۳۸۰ علی مصفا
۷ مزاحم ۱۳۸۰ سیروس الوند
۸ جایی دیگر ۱۳۸۱ محمد عبدالوند
۹ واکنش پنجم ۱۳۸۱ تهمینه میلانی
۱۰ سیمای زنی در دوردست ۱۳۸۳ علی مصفا
۱۱ تفکرات آقای نویسنده ۱۳۸۳ محمد سیحونی
۱۲ پرونده هاوانا ۱۳۸۴ علیرضا رئیسیان
۱۳ سفر به هیدالو ۱۳۸۴ مجتبی راعی
۱۴ رؤیای خیس ۱۳۸۴ پویان جعفری
۱۵ از دوردست ۱۳۸۴ علی مصفا
۱۶ زندگی با چشمان بسته ۱۳۸۷ رضا درمیشیان
۱۷ آل ۱۳۸۸ بهرام بهرامیان
۱۸ آینه‌های روبرو ۱۳۸۸ نگار آذربایجانی
۱۹ آسمان محبوب ۱۳۸۸ داریوش مهرجویی
۲۰ یکی از ما دو نفر ۱۳۸۹ داریوش یاری
۲۱ زمان معکوس ۱۳۸۹ انور ابلوچ
۲۲ بی‌انتها ۱۳۸۹ داریوش یاری
۲۳ ما همه گناهکاریم ۱۳۸۹ سیروس الوند
۲۴ یک عاشقانه ساده ۱۳۹۰ داریوش یاری
۲۵ یک سطر واقعیت ۱۳۹۰ علی وزیریان
۲۶ بی خداحافظی ۱۳۹۰ نرگس آبیار
۲۷ چک ۱۳۹۰ کاظم معصومی
۲۸ نارنجی‌پوش ۱۳۹۰ داریوش مهرجویی
۲۹ ملکه ۱۳۹۰ محمدعلی باشه‌آهنگر
۳۰ یک، دو، سه،... پنج ۱۳۹۱ محسن قرایی
۳۱ چه خوبه که برگشتی ۱۳۹۱ داریوش مهرجویی
۳۲ گناهکاران ۱۳۹۱ فریدون جیرانی
۳۳ روزگاری عشق و خیانت ۱۳۹۲ شهرام شاه حسینی
۳۴ اشباح ۱۳۹۲ داریوش مهرجویی
۳۵ لاله ۱۳۹۲ اسدالله نیک‌نژاد
۳۶ به تهران خوش آمدید ۱۳۹۲ رضا سبحانی
۳۷ ناخواسته ۱۳۹۲ ایرج افشار
۳۸ پنج ستاره ۱۳۹۲ محمدحسین لطیفی
۳۹ ماهی سیاه کوچولو ۱۳۹۳ علی محمدی
۴۰ دریا و ماهی پرنده ۱۳۹۳ شهرام شاه حسینی
۴۱ چهارشنبه خون به پا می‌شود ۱۳۹۳ الهه نوبخت
۴۲ آشوب ۱۳۹۴ مانی حقیقی
۴۳ ماحی ۱۳۹۴ مسعود اطیابی
۴۴ فصل نرگس ۱۳۹۴ نگار آذربایجانی
۴۵ بن‌بست وثوق ۱۳۹۵ سعید فیروزآبادی
۴۶ انزوا ۱۳۹۵ مرتضی‌علی عباس‌میرزایی
۴۷ ایتالیا ایتالیا ۱۳۹۵ کاوه صباغ‌زاده
۴۸ خرگیوش ۱۳۹۵ مانی باغبانی
۴۹ هت‌تریک ۱۳۹۵ رامتین لواسانی
۵۰ لینا ۱۳۹۶ رامین راسولی
۵۱ سرو زیر آب ۱۳۹۶ رضا گران
۵۲ مجبوریم ۱۳۹۸ رضا درمیشیان
۵۳ نیلگون ۱۳۹۸ مجید توکلی
۵۴ حکم تجدیدنظر ۱۳۹۸ بهروز افخمی
۵۵ زد و بند ۱۳۹۹ علیرضا امینی
۵۶ روز ششم ۱۳۹۹ حمید زرگرنژاد
۵۷ ماهان ۱۴۰۰ هادی نائیجی
۵۸ عطرآلود ۱۴۰۱ باسط نعیمی
۵۹ توطئه (حکایت داستان) ۱۴۰۱ بهرام و بهمن گودرزی
۶۰ ماهور ۱۴۰۲ محمدحسین لطیفی

[۲۸]

سینمای بین‌المللی

ردیف عنوان فیلم سال تولید کارگردان نقش
۱ The Kite Runner (بادبادک‌باز) ۲۰۰۷ Marc Forster (مارک فورستر) بابا
۲ Agora (آگورا) ۲۰۰۹ Alejandro Amenábar (آلخاندرو آمانابار) آسپاسیوس
۳ Zero Dark Thirty (صفر تاریک سی) ۲۰۱۲ Kathryn Bigelow (کاترین بیگلو) حسن غول
۴ A Most Wanted Man (مردی که بیشتر از همه تحت تعقیب است) ۲۰۱۴ Anton Corbijn (آنتون کوربین) فیصل عبدالله
۵ Utopia (آرمان‌شهر) ۲۰۱۵ Hassan Nazer (حسن نذیر) عمو نجیب
۶ Ali and Nino (علی و نینو) ۲۰۱۶ Asif Kapadia (عاصف کاپادیا) پدر علی
۷ The Last Inhabitant (آخرین ساکن) ۲۰۱۶ Jivan Avetisyan (جیوان آوتیسیان) ابراهیم

[۲۹]

فیلم‌های مستند

  • آبی به رنگ آسمان (۱۳۹۶) – امیر رفیعی
  • آخرین زنگی زمانه – مهرداد خاکی
  • برف (زندگی فرهاد مهراد)

فیلم‌های کوتاه

  • طولانی‌تر از همیشه (۱۳۹۸) – فرزین سعید[۳۰]

سریال‌های تلویزیونی

ردیف عنوان سریال سال تولید کارگردان شبکه پخش
۱ همشاگردی‌ها ۱۳۷۷ احمد نجیب‌زاده و مسعود شاه‌محمدی شبکه ۱
۲ بگذار آفتاب برآید ۱۳۷۷-۱۳۷۸ حسین مختاری شبکه ۳
۳ آخرین روزهای شاد بودن ۱۳۸۰ حجت قاسم‌زاده اصل شبکه ۱
۴ باران عشق ۱۳۸۰ حجت قاسم‌زاده اصل شبکه تهران
۵ باغ بلور ۱۳۸۱-۱۳۸۲ رامبد جوان پخش نشده
۶ من نه منم ۱۳۸۵ بهروز خلجی شبکه دو
۷ شمس‌العماره ۱۳۸۸ سامان مقدم شبکه دو
۸ تا ثریا ۱۳۹۰ سیروس مقدم شبکه یک
۹ به خاطر مونا ۱۳۹۱ مرتضی کوشایی شبکه سه
۱۰ خانه‌ای روی تپه ۱۳۹۱-۱۳۹۲ داریوش یاری شبکه دو
۱۱ راه شیری ۱۳۹۳ سامان مقدم شبکه دو
۱۲ زخم ۱۳۹۳ مسعود آب‌پرور شبکه سه
۱۳ آسپرین ۱۳۹۴-۱۳۹۵ فرهاد نجفی شبکه نمایش خانگی
۱۴ دیوار به دیوار ۱۳۹۶ سامان مقدم شبکه سه
۱۵ رقص روی شیشه ۱۳۹۷ مهدی گلستانه شبکه نمایش خانگی
۱۶ دل‌دار ۱۳۹۸ جمشید و نوید محمودی شبکه دو
۱۷ مانکن ۱۳۹۸ حسین سهیلی‌زاده شبکه نمایش خانگی
۱۸ جلال ۲ ۱۳۹۹ حسن نجفی شبکه ۱
۱۹ هم بازی ۱۴۰۰ سروش محمدزاده شبکه ۲
۲۰ سایه باز ۱۴۰۲ علی یاور شبکه نمایش خانگی
۲۱ اهل هوا ۱۴۰۲ کریم لک‌زاده شبکه نمایش خانگی

[۳۱]

جوایز و افتخارات

جوایز بین‌المللی

سال جایزه دسته‌بندی فیلم/پروژه نتیجه
۱۹۹۷ جشنواره فیلم کن نخل طلا طعم گیلاس برنده (به طور مشترک با عباس کیارستمی)[۳۲]
۲۰۰۸ انجمن منتقدان فیلم دالاس-فورت وورث بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بادبادک‌باز نامزد[۳۳]
۲۰۰۸ جوایز AARP Movies for Grownups بهترین بازیگر مکمل بادبادک‌باز نامزد
۲۰۱۳ جشنواره بین‌المللی فیلم دبی بهترین بازیگر خانه‌ای روی تپه نامزد[۳۴]
۲۰۱۶ جوایز بین‌المللی فیلم و ویدئو تورنتو بهترین روایت آرمان‌شهر نامزد[۳۵]
۲۰۱۷ جایزه سپنتا (جشنواره فیلم ایرانی سان‌فرانسیسکو) بهترین بازیگر فیلم کوتاه فانوس آبی برنده
۲۰۱۹ جایزه بنیاد بلونلیج (جشنواره فیلم ونیز) بازیگری - برنده[۳۶]

منابع

  1. ↑ «همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران، درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  2. ↑ «همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده می‌شود». ایرنا. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  3. ↑ «پنج نکته مهم و خاص زندگی همایون ارشادی». عصر ایران. ۲۰۱۹.
  4. ↑ «همایون ارشادی در ۷۸ سالگی درگذشت؛ بیوگرافی بازیگر فیلم». روزیاتو. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  5. ↑ «همایون ارشادی کیست؟». رویداد۲۴. ۲۰۲۵-۱۱-۲۰.
  6. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش». نمناک. ۲۰۲۵.
  7. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی». بیتوته. ۲۰۲۵.
  8. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و همسرش از ایتالیا تا علت فوت». فتوکده. ۲۰۲۵.
  9. ↑ «همایون ارشادی کیست؟ / علت فوت ناگهانی همایون ارشادی چیست؟». اقتصاد آنلاین. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  10. ↑ «همایون ارشادی؛ بازیگر ایرانی در کلاسِ جهانی». ایرنا. ۲۰۲۵-۱۱-۱۲.
  11. ↑ «همایون ارشادی کیست؟». رویداد۲۴. ۲۰۲۵-۱۱-۲۰.
  12. ↑ «همایون ارشادی: مردی که با سکوت زیست». خبرآنلاین. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  13. ↑ «طعم گیلاس». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  14. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی + علت فوت همایون ارشادی». دلگرم. ۲۰۲۵-۱۱-۲۰.
  15. ↑ «بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی». جواهری‌بینا. ۲۰۲۵.
  16. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی». بیتوته. ۲۰۲۵.
  17. ↑ «آگورا (فیلم)». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  18. ↑ «بیوگرافی و زندگینامه همایون ارشادی». جواهری‌بینا. ۲۰۲۵.
  19. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی». بیتوته. ۲۰۲۵.
  20. ↑ «علی و نینو». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  21. ↑ «پیکر همایون ارشادی در کرج به خاک سپرده شد». خبرگزاری مهر. ۲۰۲۵-۱۱-۱۲.
  22. ↑ «آخرین وداع با همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج». خبرگزاری موج. ۲۰۲۵-۱۱-۱۲.
  23. ↑ «همایون ارشادی». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵-۱۱-۲۰.
  24. ↑ «همایون ارشادی به خانه ابدی بدرقه شد». ایسنا. ۲۰۲۵.
  25. ↑ «پیکر همایون ارشادی در بهشت سکینه کرج آرام گرفت». ایلنا. ۲۰۲۵-۱۱-۱۲.
  26. ↑ «اعلام مراسم خاکسپاری زنده‌یاد «همایون ارشادی»». تسنیم. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.
  27. ↑ «پیکر همایون ارشادی، بازیگر سینمای ایران در بهشت سکینه کرج آرام گرفت». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۰۲۵-۱۱-۱۲.
  28. ↑ «فیلم‌شناسی همایون ارشادی». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵-۱۱-۲۰.
  29. ↑ «فیلم‌های خارجی همایون ارشادی». بیتوته. ۲۰۲۵.
  30. ↑ «فیلم‌های کوتاه همایون ارشادی». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  31. ↑ «سریال‌های همایون ارشادی». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  32. ↑ «طعم گیلاس». ویکی‌پدیا. ۲۰۲۵.
  33. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی + علت فوت همایون ارشادی». دلگرم. ۲۰۲۵.
  34. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و درخشیدن او در فیلم‌های خارجی». بیتوته. ۲۰۲۵.
  35. ↑ «بیوگرافی همایون ارشادی و عکس همسرش». نمناک. ۲۰۲۵.
  36. ↑ «کارنامه هنری و جوایز مرحوم همایون ارشادی». خبرگزاری برنا. ۲۰۲۵-۱۱-۱۱.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://wikialborz.com/index.php?title=همایون_ارشادی&oldid=8377»