سیروس قائم‌مقامی

سیروس قائم‌مقامی (۱۳۰۸(اراک) – ۱۳۸۱(کرج)) مجسمه‌ساز برجسته ایرانی و از پیشگامان هنر مجسمه‌سازی مدرن در ایران بود. وی در کرج سکونت داشت و نگارخانه‌ای به نام او در کرج فعالیت دارد او یکی از اولین شاگردان ایرانی استاد مارینو مارینی، مجسمه‌ساز مشهور ایتالیایی، محسوب می‌شود.

زندگی‌نامه

دوران کودکی و جوانی

سیروس قائم‌مقامی در سال ۱۳۰۸ در شهر اراک متولد شد. او در سال ۱۳۳۱ وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و آغاز تحصیل در رشته مجسمه‌سازی را آغاز کرد.

تحصیلات در ایتالیا

در سال ۱۳۳۶، قائم‌مقامی دیپلم خود را از آکادمی بررا میلان در ایتالیا دریافت کرد. در دوران اقامت در ایتالیا، او مجسمه‌سازی را زیر نظر مستقیم پروفسور مارینو مارینی مجسمه‌ساز مشهور و برجسته ایتالیایی فرا گرفت و در این دوران از شاگردان ممتاز این استاد بزرگ بود. مارینو مارینی که یکی از برجسته‌ترین مجسمه‌سازان قرن بیستم اروپا محسوب می‌شود، تأثیر عمیقی بر سبک و تکنیک هنری قائم‌مقامی گذاشت و این تأثیرات در آثار وی قابل مشاهده است.

فعالیت‌های آموزشی

تدریس در هنرستان

پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۳۹، سیروس قائم‌مقامی به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد. او در فاصله سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۵۱ در هنرستان هنرهای زیبای تهران تدریس کرد. هنرستان هنرهای زیبای تهران که محل تدریس قائم‌مقامی بود، اولین محل سازماندهی‌شده ورود هنرهای دیداری مدرن به ساختار آموزش هنر در ایران بود.

قائم‌مقامی در کنار سایر استادان برجسته‌ای چون محمدابراهیم جعفری، مهدی حسینی، فرامرز پیلارام، و ناهید سالانی در هنرستان کمال‌الدین بهزاد نیز فعالیت کرد. این هنرستان پایگاه ظهور هنرمندان طراز اول تجسمی ایران محسوب می‌شود.

شاگردان برجسته

قائم‌مقامی طی سال‌های تدریس خود، نسل جدیدی از هنرمندان ایرانی را تربیت کرد که بعداً به چهره‌های شاخص هنر معاصر ایران تبدیل شدند. روش تدریس او که متأثر از تعلیمات استاد مارینو مارینی بود، بر اصول استاد-شاگردی سنتی استوار بود که نقش مهمی در انتقال دانش و تکنیک‌های مجسمه‌سازی مدرن به نسل جوان هنرمندان ایرانی داشت.

آثار هنری

سبک و تکنیک

آثار سیروس قائم‌مقامی متأثر از آموزه‌های مارینو مارینی بود که خود از هنر اتروسک و مجسمه‌سازی کلاسیک الهام می‌گرفت. در آثار قائم‌مقامی، تأکید بر فرم‌های ساده و قدرتمند، سطوح خشن و حالت‌های عاطفی قوی مشهود است.

مجموعه‌های نمایشگاهی

پس از درگذشت قائم‌مقامی در سال ۱۳۸۱ در کرج، اولین نمایشگاه مروری بر آثارش در سال ۱۳۸۳ در نگارخانه برگ تهران برپا شد. در سال ۱۳۸۴ نیز نمایشگاه مروری از آثار وی به همراه محمدعلی مددی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد که شامل ۱۵ اثر حجمی و سه تابلوی نقاشی از قائم‌مقامی بود.

فعالیت‌های هنری در کرج

تأسیس گالری

پس از سال‌ها فعالیت در تهران، قائم‌مقامی بخشی از فعالیت‌های هنری خود را به شهر کرج منتقل کرد. امروزه یکی از مهم‌ترین گالری‌های شهر کرج به نام «گالری استاد سیروس قائم‌مقامی» نام‌گذاری شده است.

مرکز هنرهای تجسمی البرز

گالری استاد سیروس قائم‌مقامی که در خیابان شهید مطهری کرج، نبش خیابان شاهد۲ قرار دارد، به‌عنوان دفتر مرکزی انجمن هنرهای تجسمی استان البرز فعالیت می‌کند. این گالری محل برگزاری نمایشگاه‌های هنری متنوعی از هنرمندان محلی و ملی است.

نکوداشت و یادبود

نشست‌های پژوهشی

در سال ۱۳۹۰، هجدهمین نشست پژوهشی هنر در نگارخانه برگ تهران به نکوداشت سیروس قائم‌مقامی اختصاص یافت. این مراسم همراه با چاپ کاتالوگی از آثار این هنرمند و مرمت یکی از آثار در حال تخریب وی برگزار شد.

خرید آثار توسط سازمان زیباسازی

سازمان زیباسازی شهر تهران نیز تعدادی از کارهای قائم‌مقامی را خریداری کرده است، که این امر نشان‌دهنده ارزش و اهمیت آثار وی در هنر معاصر ایران است.

میراث هنری

سیروس قائم‌مقامی با انتقال دانش و تکنیک‌های مجسمه‌سازی مدرن اروپایی به ایران و تربیت نسل جدید هنرمندان، نقش مهمی در توسعه هنر مجسمه‌سازی معاصر ایران ایفا کرد. آثار وی که در چهارمین دوسالانه مجسمه‌سازی تهران به نمایش درآمد، نمونه‌ای از ترکیب موفق سنت هنری ایران با تکنیک‌های مدرن اروپایی محسوب می‌شود.

امروزه نام قائم‌مقامی به‌عنوان یکی از پیشگامان مجسمه‌سازی مدرن ایران در تاریخ هنر کشور ثبت شده و تأثیر آموزه‌های وی در آثار شاگردان و نسل‌های بعدی هنرمندان ایرانی قابل مشاهده است.