سید کمال قریشی
سید کمال قریشی (۱۳۱۳–۱۳۶۰) یکی از برجستهترین شخصیتهای انقلابی شهر کرج بود که به عنوان اولین شهید ترور کرج در تاریخ انقلاب اسلامی ایران ثبت شده است.[۱][۲] او به مدت حدود چهل سال در خط مقدم مبارزه با رژیم پهلوی و منافقین فعالیت داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، فعالیتهای خود را ادامه داد تا اینکه در ۱۴ مرداد ۱۳۶۰ به دست سازمان مجاهدین خلق ایران ترور و شهادت یافت.[۳].
زندگینامه
تولد و خانواده
سید کمال قریشی در سال ۱۳۱۳ در روستای برغان از توابع ساوجبلاغ (شهرستان کرج) در استان البرز به دنیا آمد.[۱] پدرش، سید محمد، کارگر و کشاورز زحمتکشی بود که با کارگری و کشاورزی زندگی خانواده را تأمین میکرد.[۱] در هشتسالگی، به دلیل شرایط اقتصادی دشوار، مادرش او را به مدرسه برد.[۲].
دوران تحصیل و آغاز فعالیت
به دلیل روحیه انتقادی و پایبندی به امر به معروف و نهی از منکر، در هشتسالگی از مدرسه اخراج شد.[۲] تا حدود ۱۴سالگی، در روستای برغان تحت نظارت مادر و برادر بزرگش، سید جلال (پدر شهیدان قریشی)، به کارگری مشغول بود.[۱] از این زمان به نجاری پرداخت و در ۲۵سالگی، مغازهای در خیابان شهید بهشتی کرج اجاره کرد.[۱].
فعالیتهای مذهبی و انقلابی
دوره پیش از انقلاب
از دوران نوجوانی، روحیه انتقادی و دینی داشت. در سالهای ۱۳۴۱–۱۳۴۲، مغازهاش در خیابان شهید بهشتی را به عنوان مرکز پخش اعلامیههای امام خمینی استفاده کرد.[۱] این فعالیتها باعث دستگیری و بازجویی مکرر توسط شهربانی رژیم پهلوی شد.[۳] در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، شعری در وصف امام خمینی سرود و آن را در حضور امام در قم خواند.[۳]
نقش در انقلاب اسلامی
تظاهرات و فعالیتهای انقلابی
مهدیه برغانیها (مکان فعالیت سید کمال) یکی از مراکز تجمع انقلابیون کرج بود.[۳] در دوران انقلاب، با سربازان خانوادههای مذهبی ارتباط برقرار کرد و آنها را به حفظ نظم تظاهرات ترغیب نمود.[۱]
نقش در تسخیر شهربانی کرج
در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، سید کمال قریشی با تیمسار محمد بیان (فرماندار نظامی کرج) ملاقات کرد و او را متقاعد به تسخیر شهربانی مرکزی کرد.[۴] این اقدام به سقوط شهربانی و پیروزی انقلاب در کرج کمک کرد.[۳].
دوران پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب، به کمیته انقلاب پیوست و در آنها خدمت کرد.[۱]. او در سال ۱۳۵۹، به همراه مصطفی چمران در جبهههای بستان و سوسنگرد جنگید.[۳].
مبارزه با منافقین
سید کمال قریشی در برگزاری اولین تظاهرات ضد ابوالحسن بنیصدر در کرج نقش داشت.[۱] این فعالیتها تهدیدهای مکرر منافقین را به دنبال داشت، اما امام با ایمان و عقیده به مبارزه ادامه داد.[۱]. او از مخالفان سرسخت سازمان مجاهدین خلق ایران بود و با شعر و سخنرانی علیه آنها فعالیت میکرد. این مخالفت به درگیریهای گاهبهگاه منجر شد.[۱].
ویژگیهای شخصیتی
سید کمال قریشی به دلیل کارهای خیرخواهی معروف بود. در تسهیل ازدواج جوانان، کمک به ایتام و حل مشکلات معیشتی فعال بود، اما برای زندگی شخصی خود وام نمیگرفت.[۲] روایت میشود که پیش از شهادت، برای خود مجلس ختم خواند و نواری از تلقین تدفین خود تهیه کرد.[۵][۶].
شهادت
در عصر چهارشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۶۰، حوالی ساعت چهار بعدازظهر، دو نفر به کارگاه نجاری سید کمال قریشی در محله حصار مراجعه کردند.[۷] پس از درخواست تعمیر قاب عکس یا خطکش، ضارب تیر هفتتیر را به شقیقه راست وی شلیک کرد.[۷] فراریان با موتور همکار سید کمال (پسرش محمود) فرار کردند.[۷].
امام خمینی در اثر این اصابت شهادت یافت.[۱] پیکرش بعدها توسط منافقین سوزانده شد.[۷].
خانواده
سید کمال قریشی پدر شهیدان سید احمد و سید محمود قریشی است.
- سید احمد قریشی که از جانباران جنگ عراق با ایران بود، به عنوان یکی از فرماندهان تیپ فاطمیون در سوریه برای دفاع از حرم حضور داشت و در سال ۱۴۰۰ به شهادت رسید.[۸]
- سید محمود قریشیدر عملیات خیبر ( سال ۱۳۶۲) مفقود شد و پیکرش ۱۳ سال بعد بازگردانده شد.[۹]
او همچنین عموی شهیدان قریشی (چهار برادر شهید) بود:[۱۰] شهیدان قریشی، چهار برادر شهید به نامهای سید علیاصغر، سید عباس، سید جمال و سید محمد هستند که در دفاع مقدس به شهادت رسیدند.[۱۰].
شیوه دفن
روایت میشود که اولین شهید ترور کرج، تلقین تدفینش با صدای خود شهید خوانده شد.[۲] پیکرش در گلزار شهدای امامزاده محمد (ع) حصارک کرج دفن شد.[۱۱].
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «شهیدی که به خاطر امربه معروف و نهی از منکر از مدرسه اخراج شد». خبرگزاری شبستان. ۴ آگوست ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ «سید کمال قریشی، مبارزی که موجب سقوط شهربانی کرج در سال ۵۷ شد». شبکه اطلاعرسانی راه دانا. ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «وقتی فرماندار نظامی کرج بهمن ۵۷ شهربانی را به توپ بست». شبکه اطلاعرسانی راه دانا. ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «شهیدی كه قبل از شهادت برای خود مجلس ختم گرفت». خبرگزاری ایرنا. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «شهیدی كه قبل از شهادت برای خود مجلس ختم گرفت». آخرین خبر. ۴ آگوست ۲۰۱۷. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «برگی از زندگی شهیدان قریشی ها؛ روایت ایثار و جانبازی». خبرگزاری شبستان. ۱۱ آگوست ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ««قریشی» از فرماندهان فاطمیون آسمانی شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۱. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «شهید قریشی-سیدمحمود». شهدای البرز. ۶ اکتبر ۲۰۲۲. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «معرفی شهیدان قریشی». خبرگزاری ایرنا. ۲۷ دسامبر ۲۰۱۹. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.
- ↑ «شهید سید کمال قریشی». مرکز مطالعات تروریسم پژوهشگاه هابیلیان. ۲ آگوست ۲۰۲۰. دریافتشده در ۲ نوامبر ۲۰۲۵.