کهنه ده

کهنه ده روستایی سرسبز در استان البرز ایران است که در دهستان نسا و از توابع بخش آسارا، شهرستان کرج واقع شده است. این روستا که در فاصله ۱۱ کیلومتری شهر آسارا و ۱۰۷ کیلومتری کرج (مرکز استان) قرار دارد، یکی از زیباترین و جذاب‌ترین نقاط گردشگری استان البرز محسوب می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

روستای کهنه ده در دل رشته‌کوه البرز و در ارتفاعات واقع شده است. این روستا در چهار کیلومتری غرب روستای گچسر و در مجاورت رودخانه گچسر قرار دارد. موقعیت این روستا در محور جاده کرج-چالوس و نزدیکی آن به جاده اصلی، دسترسی نسبتاً مناسبی را برای گردشگران فراهم کرده است.

جمعیت و ساختار اجتماعی

بر اساس آخرین سرشماری رسمی در سال ۱۳۹۵، جمعیت روستای کهنه ده ۱۶۸ نفر (۵۶ خانوار) بوده است. در سرشماری سال ۱۳۸۵ نیز جمعیت آن ۱۳۱ نفر (۳۷ خانوار) گزارش شده بود. بر اساس گزارش‌های محلی، در حال حاضر حدود ۶۵ خانوار در این روستا ساکن هستند که ۱۰ خانوار ثابت و بقیه در حال رفت و آمد هستند.

زبان و فرهنگ محلی

ساکنان روستای کهنه ده عمدتاً به زبان تاتی و گویش‌های بومی البرز سخن می‌گویند. این زبان از شاخه‌های زبان‌های کهن ایرانی با ریشه دیلمی و مازندرانی است و از نظر ساختار و واژگان بسیار به زبان مازندرانی و تاتی نزدیک است. زبان تاتی یکی از زبان‌های ایرانی شاخه شمال غربی محسوب می‌شود که روزگاری از آذربایجان تا شمال خراسان گسترده بود.

اقتصاد و معیشت

اقتصاد ساکنان کهنه ده عمدتاً بر پایه کشاورزی، دامداری و باغداری استوار است. دامداری در این روستا شامل پرورش گوسفند و بز است که از مراتع سرسبز و چراگاه‌های گسترده منطقه بهره‌مند می‌شوند.

محصولات کشاورزی

بخشی از زمین‌های کشاورزی روستا برای کاشت حبوبات، سبزیجات محلی و درختان میوه مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. از مهم‌ترین محصولات باغی این منطقه می‌توان به سیب، آلو، گیلاس و گردو اشاره کرد. تولید محصولات لبنی و انواع فرآورده‌های دامی نیز یکی از منابع درآمد و تأمین مواد غذایی اهالی است.

گیاهان دارویی

روستای کهنه ده به دلیل برخورداری از پوشش جنگلی و خاک حاصلخیز، منبع بی‌نظیری از گیاهان دارویی و میوه‌های کوهستانی را در خود جای داده است. از گیاهان دارویی موجود در این منطقه می‌توان به سوداواش، کوزیره، ترم، اوجی، کول پر، کورچنگک، کلیل کوهی و گل ختمی اشاره کرد.

صنایع دستی و فرهنگ سنتی

صنایع دستی در کهنه ده و روستاهای اطراف جایگاه ویژه‌ای دارد و بازتاب‌دهنده هنر و ذوق سنتی مردم منطقه است. از مهم‌ترین هنرهای دستی روستا می‌توان به:

• قالی‌بافی و گلیم‌بافی
• چرم‌دوزی
• صنایع چوبی شامل معرق، ساخت ابزار کشاورزی و سازه‌های سنتی

اشاره کرد.

غذاهای محلی

غذاهای محلی کهنه ده ترکیبی از سنت‌های شمال ایران است. از معروف‌ترین غذاهای این روستا می‌توان به آش ترش، دیزی سنگی، یوان آش و خورش عدس طالقانی اشاره کرد.

جاذبه‌های گردشگری

غار یخ مراد

مهم‌ترین جاذبه گردشگری در نزدیکی روستای کهنه ده، غار یخ مراد است که تنها در یک کیلومتری روستا قرار دارد. این غار یکی از معدود غارهای طبقاتی ایران با چهار طبقه و اختلاف ارتفاع بیش از ۳۰ متر است. دهانه غار سه متر پهنا و هفت متر ارتفاع دارد و درون آن قندیل‌ها و چشمه‌های یخی دائمی تشکیل شده‌اند.

سایر جاذبه‌ها

از جمله جاذبه‌های دیدنی در نزدیکی روستا می‌توان به:

• رودخانه گچسر
• قله کلاش ویا
• سیب چال
• ییلاق آزادبر

اشاره کرد.

مشکلات و چالش‌ها

روستای کهنه ده با مشکلات متعددی روبه‌روست که عمدتاً ناشی از موقعیت کوهستانی و دورافتادگی آن است:

مشکلات زیرساختی

• نبود برق و استفاده از فانوس‌های نفتی و لمپا
• عدم دسترسی به گاز شهری
• وضعیت نامناسب راه‌های ارتباطی

چالش‌های محیط‌زیستی

• آلودگی ناشی از پسماندهای راه‌سازی
• نابودی محیط زیست در اثر فعالیت‌های ساختمانی