آبشار بیلقان

آبشار بیلقان (یا آبشار مصنوعی بیلقان) یکی از بزرگترین آبشارهای مصنوعی ایران است که در استان البرز، کرج و در ابتدای جاده چالوس قرار دارد. این آبشار که در سال ۱۳۹۰ به بهره‌برداری رسید، با ارتفاع ۳۰ متر، عرض دهانه ۱۴ متر و دبی ۶۰۰ مترمکعب در ساعت، آب را از رودخانه کرج به بالای آبشار انتقال می‌دهد و به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم ورودی شهر کرج شناخته می‌شود.

موقعیت جغرافیایی

آبشار بیلقان بعد از پل بیلقان و در ابتدای محور کرج-چالوس واقع شده است. این آبشار در منطقه‌ای به نام بیلقان در شمال شرقی شهر کرج قرار گرفته که در ۴ کیلومتری این شهر و در نزدیکی منطقه عظیمیه است. بیلقان در مجاورت رودخانه کرج واقع شده و در مسیر ارتباطی تهران به مازندران و استان‌های شمالی ایران قرار دارد.

دهستان بیلقان در واقع آخرین حد محدوده شهری کرج محسوب می‌شود و بعد از آن روستاهای کناره جاده چالوس که در حاشیه رودخانه کرج واقع شده‌اند، قرار گرفته‌اند. روستاهای حسین‌آباد، بهمنیه و باغ پیر از جمله بخش‌های این دهستان زیبا هستند.

تاریخچه

طراحی و ساخت

شهرداری کرج از سال ۱۳۸۹ پروژه بزرگترین آبشار مصنوعی کشور را با ظرفیت بازدید سالانه سه میلیون مسافر عبوری آغاز کرد. این پروژه با هدف بهبود سیما و منظر شهری و زیباسازی ورودی شهر کرج از مسیر جاده چالوس طراحی شد.

پروژه آبشار بیلقان در مدت کمتر از یک‌سال طراحی، اجرا و به بهره‌برداری رسید. برای ساخت این آبشار با ۳۰ متر ارتفاع و ۱۴ متر عرض دهانه، ۲۱۶ تن بتن استفاده شد. هزینه ساخت این آبشار حدود دو میلیارد ریال (در سال ۱۳۹۰) از محل بودجه شهرداری بود.

افتتاح و بهره‌برداری

آبشار مصنوعی بیلقان در تاریخ ۱۱ خرداد ۱۳۹۰ با حضور سیدعلی آقازاده، شهردار وقت کرج، رسماً افتتاح و به بهره‌برداری رسید. این آبشار به‌عنوان بزرگترین آبشار مصنوعی ایران معرفی شد و با استقبال شهروندان و مسافران عبوری مواجه گردید.

آبشار در روزهای پنج‌شنبه و جمعه به منظور جلوگیری از بروز حوادث و تصادفات و با توافق با پلیس راهور، خاموش شد.

ویژگی‌ها و مشخصات فنی

ابعاد و ظرفیت

آبشار مصنوعی بیلقان به ارتفاع ۳۰ متر و عرض دهانه ۱۴ متر در ابتدای محور کرج-چالوس واقع شده است. این آبشار با دبی ۶۰۰ مترمکعب در ساعت، آب را از رودخانه کرج به بالای آبشار انتقال می‌دهد. برخی منابع ارتفاع آن را ۲۰ متر و دبی را ۴۵۰ مترمکعب در ساعت ذکر کرده‌اند.

سیستم‌های فنی

آبشار مصنوعی بیلقان دارای نورپردازی ویژه مولتی کالر است. سنگ‌گذاری آن با سنگ‌های طبیعی انجام شده است. این آبشار مجهز به سیستم مه‌پاش جهت ایجاد مه مصنوعی و تلطیف محیط است.

همچنین، آبشار مجهز به دستگاه گرم‌کننده جهت جلوگیری از یخ‌زدگی است که این قابلیت را به آن می‌دهد که در تمام فصل‌ها از جمله زمستان هم فعال باشد. در راستای ایمن‌سازی آبشار و ایجاد استحکام لازم، دیواره نگهبان از جنس بتن مسلح و با استفاده از تکنیک RoCKBuIT طراحی و اجرا شده است که نگهدارنده کوه و سنگ‌های روی آبشار است.

اهمیت و جایگاه

جایگاه گردشگری

آبشار بیلقان یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم استان البرز و شهر کرج به شمار می‌رود. این آبشار که چهره ورودی شهر کرج را بسیار زیبا و دیدنی کرده است، در یکی از ورودی‌های مهم استان البرز واقع شده است. بنابراین مسافران عبوری در مسیر می‌توانند از منظر سواره‌رو از این آبشار دیدن کنند.

با قرار گرفتن این آبشار در مسیر مواصلاتی استان‌های شمالی کشور و ابتدای جاده چالوس که یکی از زیباترین جاده‌های ایران و جهان شناخته می‌شود، ظرفیت بازدید سالانه سه میلیون مسافر عبوری برای آن پیش‌بینی شده بود.

اهمیت شهری

طرح آبشار بیلقان که با استقبال شهروندان و ساکنان روبه‌رو شد، چهره ورودی شهر کرج از مسیر جاده چالوس را به‌نحو شایسته‌ای زیبا کرد. این پروژه در راستای بهسازی محور خلج‌آباد-بیلقان به‌عنوان یکی از محورهای مهم پرتردد توریستی به بهره‌برداری رسید.

زیباسازی شهر و توجه به بهداشت روانی شهروندان از اولویت‌های شهرداری کرج بوده و آبشار بیلقان در راستای بالابردن روحیه و نشاط خاطر شهروندان ساخته شد.

ارتباط با البرز

آبشار بیلقان در منطقه بیلقان استان البرز واقع شده است. استان البرز در سال ۱۳۸۹ با جدا شدن شهرستان‌های کرج، نظرآباد و ساوجبلاغ از استان تهران تشکیل شد. مرکز استان، کلانشهر کرج است که چهارمین کلانشهر ایران محسوب می‌شود.

نزدیک بودن منطقه بیلقان به رودخانه کرج، عبور جاده زیبای چالوس از کنار بیلقان، پل بیلقان (پل B۱) که بلندترین پل اکسترادوز خاورمیانه است، و فضاهای تفریحی اطراف آن از یک سو و وجود آثار تاریخی، فرهنگی و مذهبی از سوی دیگر، باعث توجه گردشگران به این دهستان زیبا شده است. حمام بیلقان که قدمت آن به قرن هشتم (دوران قاجار) می‌رسد در باغ پیر است.

منطقه بیلقان دارای آبگیر بیلقان نیز هست که یکی از سازه‌های آبی قدیمی و مهم در مسیر رودخانه کرج است.

چالش‌ها و مسائل

خاموشی آبشار

آبشار بیلقان با توجه به واقع شدن در مسیر پرترافیک محور بیلقان در ایام تعطیل و نیمه‌تعطیل، طبق توافق صورت گرفته با اداره راهنمایی و رانندگی در روزهای پنج‌شنبه و جمعه خاموش شد. این تصمیم به منظور جلوگیری از بروز حوادث و تصادفات و مدیریت ترافیک در این محور پرتردد گرفته شد.

بنابر گزارش‌های شهروندان، آبشار بیلقان در سال‌های اخیر اغلب خاموش بوده و فعالیت مستمر نداشته است.

جستارهای وابسته

کرج

استان البرز

جاده چالوس

بیلقان (البرز)

رودخانه کرج

حمام بیلقان

پل بیلقان

سد امیرکبیر

پیوند به بیرون

خبر افتتاح آبشار بیلقان در خبرگزاری مهر

گزارش راه‌اندازی بزرگترین آبشار مصنوعی استان البرز