مجتمع تسا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی البرز
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


== فعالیت‌ها ==
== فعالیت‌ها ==
### تولیدات اصلی
=== تولیدات اصلی===
مجتمع تسای کرج در تولید قطعات کلیدی سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم فعالیت می‌کرد، از جمله:
مجتمع تسای کرج در تولید قطعات کلیدی سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم فعالیت می‌کرد، از جمله:
* روتورهای سانتریفیوژ پیشرفته
* روتورهای سانتریفیوژ پیشرفته
خط ۱۷: خط ۱۷:
* قطعات سانتریفیوژهای نسل جدید<ref name="iranwatch"/><ref name="isis2025">{{یادکرد وب|عنوان=Post-Attack Assessment of the First 12 Days of Israeli and U.S. Strikes on Iranian Nuclear Facilities|وبگاه=ISIS|تاریخ=۲۰۲۵-۰۶-۲۴|نشانی=https://isis-online.org/isis-reports/post-attack-assessment-of-the-first-12-days-of-israeli-strikes-on-iranian-nuclear-facilities|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۰-۲۷}}</ref>
* قطعات سانتریفیوژهای نسل جدید<ref name="iranwatch"/><ref name="isis2025">{{یادکرد وب|عنوان=Post-Attack Assessment of the First 12 Days of Israeli and U.S. Strikes on Iranian Nuclear Facilities|وبگاه=ISIS|تاریخ=۲۰۲۵-۰۶-۲۴|نشانی=https://isis-online.org/isis-reports/post-attack-assessment-of-the-first-12-days-of-israeli-strikes-on-iranian-nuclear-facilities|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۰-۲۷}}</ref>


### انواع سانتریفیوژها
این مجتمع در تولید قطعات سانتریفیوژهای IR-1 (نسل اول)، IR-2M (نسل دوم بهبودیافته)، IR-4 و IR-6 (نسل‌های پیشرفته‌تر)، و آزمایش سانتریفیوژهای IR-8 (پیشرفته‌ترین) دخیل بود.<ref name="iranwatch"/>
این مجتمع در تولید قطعات سانتریفیوژهای IR-1 (نسل اول)، IR-2M (نسل دوم بهبودیافته)، IR-4 و IR-6 (نسل‌های پیشرفته‌تر)، و آزمایش سانتریفیوژهای IR-8 (پیشرفته‌ترین) دخیل بود.<ref name="iranwatch"/>


### نقش در برنامه هسته‌ای
=== نقش در برنامه هسته‌ای===
بر اساس گزارش‌های [[وزارت خزانه‌داری ایالات متحده]]، مجتمع تسای کرج نقش حیاتی در برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از طریق تولید سانتریفیوژها ایفا می‌کرد.<ref name="treasury2025">{{یادکرد وب|عنوان=Treasury Imposes Sanctions on Enablers of Iran's Nuclear Program|وبگاه=U.S. Department of the Treasury|تاریخ=۲۰۲۵-۰۴-۰۹|نشانی=https://home.treasury.gov/news/press-releases/sb0077|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۰-۲۷}}</ref>
بر اساس گزارش‌های [[وزارت خزانه‌داری ایالات متحده]]، مجتمع تسای کرج نقش حیاتی در برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از طریق تولید سانتریفیوژها ایفا می‌کرد.<ref name="treasury2025">{{یادکرد وب|عنوان=Treasury Imposes Sanctions on Enablers of Iran's Nuclear Program|وبگاه=U.S. Department of the Treasury|تاریخ=۲۰۲۵-۰۴-۰۹|نشانی=https://home.treasury.gov/news/press-releases/sb0077|تاریخ بازدید=۲۰۲۵-۱۰-۲۷}}</ref>


نسخهٔ ‏۲۷ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۵۳

مجتمع تسای کرج (به انگلیسی: TESA Karaj Complex) یکی از مراکز تولیدی وابسته به شرکت تکنولوژی سانتریفیوژ ایران (TESA) است که در تولید قطعات سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم نقش داشته است.[۱] این مجتمع در شهر کرج واقع شده و تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) قرار داشته است.[۲] مجتمع تسای کرج در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۴ هدف حملات پهپادی قرار گرفت و تجهیزات آن به مکان‌های دیگر منتقل شد.[۳]

تاریخچه

شرکت تکنولوژی سانتریفیوژ ایران (TESA) در اواسط دهه ۱۳۸۰ تأسیس شد و فعالیت‌های شرکت فرآیند تکنیک (Farayand Technique) را که در سال ۱۳۸۶ تحت تحریم قرار گرفته بود، بر عهده گرفت.[۱] برنامه سانتریفیوژ ایران از اواسط دهه ۱۳۶۰ آغاز شد و تحقیقات آن در سال ۱۳۷۶ به شرکت کلایه الکتریک در تهران منتقل گردید. از سال ۱۳۸۱، این فناوری به نطنز منتقل شد.[۱]

مجتمع تسای کرج به عنوان یکی از کارگاه‌های تولیدی TESA در دهه ۱۳۸۰ راه‌اندازی شد و بر تولید قطعات سانتریفیوژ تمرکز داشت.[۴]

موقعیت جغرافیایی

مجتمع تسای کرج در شهر کرج، در غرب تهران، واقع شده است. این مکان در منطقه‌ای صنعتی و قابل کنترل امنیتی قرار دارد و در مجاورت سایر مراکز وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران (AEOI) است.[۱]

فعالیت‌ها

تولیدات اصلی

مجتمع تسای کرج در تولید قطعات کلیدی سانتریفیوژهای غنی‌سازی اورانیوم فعالیت می‌کرد، از جمله:

  • روتورهای سانتریفیوژ پیشرفته
  • بلوزها (bellows) و قطعات اتصال
  • درپوش‌ها (end caps)
  • قطعات سانتریفیوژهای نسل جدید[۱][۵]

این مجتمع در تولید قطعات سانتریفیوژهای IR-1 (نسل اول)، IR-2M (نسل دوم بهبودیافته)، IR-4 و IR-6 (نسل‌های پیشرفته‌تر)، و آزمایش سانتریفیوژهای IR-8 (پیشرفته‌ترین) دخیل بود.[۱]

نقش در برنامه هسته‌ای

بر اساس گزارش‌های وزارت خزانه‌داری ایالات متحده، مجتمع تسای کرج نقش حیاتی در برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از طریق تولید سانتریفیوژها ایفا می‌کرد.[۶]

نظارت بین‌المللی

تحت برجام (توافق جامع اقدام مشترک، ۲۰۱۵)، مجتمع تسای کرج تحت نظارت IAEA قرار گرفت. این نظارت شامل نصب چهار دوربین نظارتی برای مراقبت از فرآیندهای تولید بود.[۴]

حوادث

      1. حمله ۱۴۰۰ (۲۰۲۱)

در ۲ تیر ۱۴۰۰ (۲۳ ژوئن ۲۰۲۱)، مجتمع تسای کرج هدف حمله پهپادی قرار گرفت. شواهدی وجود داشت که اثبات می‌کرد که این عملیات خرابکارانه توسط اسرائیل انجام شده است.[۷]

پیامدها:

  • تخریب بخش‌هایی از ساختمان‌های تولیدی
  • آسیب به دوربین‌های IAEA
  • توقف موقت فعالیت‌ها[۸]

پس از این حمله و عدم محکومیت آن از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی(IAEA)، ایران دسترسی آژانس را به دوربین‌ها را محدود کرد که منجر به تنش‌های دیپلماتیک شد.[۷]

      1. حمله ۱۴۰۴ (۲۰۲۵)

در ۲۸ خرداد ۱۴۰۴ (۱۸ ژوئن ۲۰۲۵)، مجتمع تسای کرج هدف حمله هوایی قرار گرفت. IAEA تأیید کرد که دو ساختمان تولیدی سانتریفیوژ تخریب شدند.[۲][۹]

انتقال فعالیت‌ها

      1. انتقال به اصفهان (۱۴۰۰/۲۰۲۲)

در دی ۱۴۰۰ (ژانویه ۲۰۲۲)، ایران تولید سانتریفیوژها را از کرج به مجتمعی جدید در اصفهان منتقل کرد تا امنیت افزایش یابد.[۱۰]

      1. انتقال به نطنز (۱۴۰۱/۲۰۲۲)

در فروردین ۱۴۰۱ (آوریل ۲۰۲۲)، تجهیزات دیگری به مجتمع شهید احمدی روشن در نطنز منتقل شد.[۱۱]

تحریم‌ها

TESA در آبان ۱۳۹۰ (نوامبر ۲۰۱۱) تحت فرمان اجرایی ۱۳۳۸۲ ایالات متحده تحریم شد.[۱۲] در فروردین ۱۴۰۴ (آوریل ۲۰۲۵)، شرکت‌های همکار مانند آتبین ایستا و پگاه آلومینیوم اراک نیز تحریم شدند.[۶]

وضعیت فعلی

پس از حملات و انتقال تجهیزات، مجتمع تسای کرج عملاً غیرفعال است و فعالیت‌های آن به مکان‌های امن‌تر منتقل شده.[۵]


منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ «Iran Centrifuge Technology Company (TESA)». Iran Watch. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «Update on Developments in Iran». IAEA. ۲۰۲۵-۰۶-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  3. ↑ «IAEA confirms IDF hit Iranian Karaj, nuclear enrichment sites». The Jerusalem Post. ۲۰۲۵-۰۶-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «Iran's Nuclear Facilities: Status Updates». Arms Control Association. ۲۰۲۵-۰۶-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «Post-Attack Assessment of the First 12 Days of Israeli and U.S. Strikes on Iranian Nuclear Facilities». ISIS. ۲۰۲۵-۰۶-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ «Treasury Imposes Sanctions on Enablers of Iran's Nuclear Program». U.S. Department of the Treasury. ۲۰۲۵-۰۴-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «Iran says Israel attacked Karaj site to thwart nuclear talks». Al Jazeera. ۲۰۲۱-۰۷-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  8. ↑ «Iran Atomic Agency Says It Thwarted Attack on a Facility». The New York Times. ۲۰۲۱-۰۶-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  9. ↑ «Two Iranian centrifuge production sites destroyed: IAEA». Al Arabiya. ۲۰۲۵-۰۶-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  10. ↑ «Iran moves centrifuge-parts production out of disputed workshop to Isfahan, IAEA says». Reuters. ۲۰۲۲-۰۱-۳۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  11. ↑ «Iran transfers centrifuge machines from Karaj to Natanz for security reasons». Press TV. ۲۰۲۲-۰۴-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
  12. ↑ «New Sanctions Targeting Iran's Nuclear Program». U.S. Department of State. ۲۰۱۱-۱۱-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۲۷.
برگرفته از «https://wikialborz.com/index.php?title=مجتمع_تسا&oldid=8196»