دانشکده موسیقی دانشگاه هنر
دانشکده موسیقی دانشگاه هنر نخستین دانشکده موسیقی مستقل در تاریخ ایران است که در سال ۱۳۷۳ در پردیس کرج دانشگاه هنر تأسیس شد. این دانشکده در ابتدا با دو رشته کارشناسی موسیقی و موسیقی نظامی فعالیت خود را آغاز کرد و امروزه به یکی از مهمترین مراکز آموزش عالی موسیقی در کشور تبدیل شده است.[۱]
تاریخچه
پیشینه آموزش موسیقی در ایران
آموزش عالی موسیقی در ایران سابقهای طولانی دارد که به سال ۱۲۹۷ خورشیدی بازمیگردد، زمانی که «مدرسه موزیک» به عنوان بخشی از دارالفنون تأسیس شد. این مدرسه بعدها با نامهای مختلفی همچون «هنرستان عالی موسیقی» شناخته شد و قدیمیترین مرکز آموزش موسیقی در ایران محسوب میشود.[۲]
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸، پنج موسسه آموزشی هنری شامل دانشگاه فارابی، دانشکده هنرهای تزئینی، دانشکده هنرهای دراماتیک، هنرستان عالی موسیقی و هنرکده موسیقی ملی با یکدیگر ادغام شدند و دانشگاه هنر را تشکیل دادند.[۳]
تأسیس دانشکده موسیقی
در سال ۱۳۶۸، رشته کارشناسی موسیقی ایجاد شد و زیر نظر دانشکده هنرهای کاربردی دانشگاه هنر به فعالیت پرداخت. سپس پس از موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال ۱۳۷۳، دانشکده موسیقی به عنوان اولین دانشکده موسیقی مستقل در تاریخ ایران با دو رشته کارشناسی موسیقی و موسیقی نظامی تأسیس شد و در پردیس کرج استقرار یافت.[۴]
استاد شریف لطفی بنیانگذار و نخستین رئیس دانشکده موسیقی دانشگاه هنر تهران بود و از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۹ این مسئولیت را بر عهده داشت. وی در تأسیس این دانشکده نقش اساسی ایفا کرد و توانست نخستین ارکستر فیلارمونیک تهران را نیز بنیان نهاد.[۵]
موقعیت جغرافیایی
دانشکده موسیقی در پردیس کرج دانشگاه هنر واقع شده است که در استان البرز قرار دارد. آدرس این دانشکده: کرج، میدان آزادگان، خیابان مطهری، بلوار نبوت، خیابان بوعلی، خیابان امام رضا، روبروی شهرک اوج است. این مجموعه در محل پردیس بینالمللی فارابی دانشگاه هنر مستقر است.[۶]
گروههای آموزشی
دانشکده موسیقی با پنج گروه آموزشی فعالیت میکند:[۷]
گروه آموزشی نوازندگی موسیقی ایرانی
این گروه از سال ۱۳۷۳ دوره مستقل کارشناسی نوازندگی موسیقی ایرانی و از سال ۱۳۷۸ مقطع کارشناسی ارشد این رشته را راهاندازی کرد. رویکرد این گروه از یکسو رجوع به شیوههای سنتی آموزش موسیقی دستگاهی و از سوی دیگر با تمرکز بر روشهای نوین آموزش موسیقی است.[۷]
گروه آموزشی نوازندگی موسیقی جهانی
گروه نوازندگی موسیقی جهانی (ساز جهانی) فعالیت خود را از سال ۱۳۷۳ در مقطع کارشناسی و از سال ۱۳۷۸ در مقطع کارشناسی ارشد آغاز کرد. این گروه در زیرگروههای سازهای زهی، سازهای بادی، ساز پیانو و ساز گیتار دانشجو میپذیرد.[۸]
اعضای هیئت علمی این گروه شامل دکتر حمید عسکری، دکتر پویان آزاده، ایمان فخر، نیلوفر بدریکوهی و ربکا آشوقیان هستند.[۷]
گروه آموزشی آهنگسازی
گروه آموزشی آهنگسازی دانشکده موسیقی از سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را با راهاندازی دوره کارشناسی ارشد آهنگسازی به عنوان اولین مرکز آموزش عالی رشته آهنگسازی پس از انقلاب آغاز کرد. در سال ۱۳۸۹ دوره کارشناسی آهنگسازی نیز به دورههای تحصیلی افزوده شد.[۷]
اعضای هیئت علمی این گروه عبارتند از: حمیدرضا دیبازر، محمدرضا تفضلی و دکتر مجید تحریری.[۷]
گروه آموزشی موسیقیشناسی (اتنوموزیکولوژی)
این گروه مطالعاتی در دانشکده موسیقی از سال ۱۳۹۱ فعالیت خود را در زمینه جذب و تدریس علاقهمندان در مقطع کارشناسی ارشد آغاز کرد. اعضای پیوسته این گروه عبارتند از دکتر محمدرضا آزادهفر (استاد تمام، دانشآموخته دکتری تخصصی اتنوموزیکولوژی از دانشگاه شفیلد انگلستان) و دکتر سیدحسین میثمی (دانشیار، دانشآموخته دکتری تخصصی پژوهش هنر).[۹]
دکتر آزادهفر از سال ۱۳۸۹ تا ابتدای سال ۱۳۹۳ به عنوان رئیس دانشکده موسیقی فعالیت کرد و در سال ۱۳۹۷ موفق به کسب رتبه استاد تمام شد. وی همچنین از سال ۲۰۱۴ به عنوان نماینده بینالمللی شورای بینالمللی موسیقی سنتی (ICTM) در ایران منصوب شده است.[۱۰]
گروه آموزشی موسیقی نظامی
این گروه یکی از اولین رشتههای موسیقی دانشگاهی است که از سال ۱۳۷۳ با تأسیس دانشکده موسیقی راهاندازی شد. هدف این رشته تربیت نیروهای متخصص موسیقی برای مراکز نظامی و انتظامی کشور است.[۱۱]
رشته موسیقی نظامی با دو روش پذیرش فعالیت میکند: پذیرش از طریق آگهی و استخدام افراد دارای دیپلم، و پذیرش پرسنل درجهداری ارتش.[۷]
اعضای هیئت علمی
دانشکده موسیقی دارای هیئت علمی مجرب و متخصصی است که در زمینههای مختلف موسیقی فعالیت میکنند. برخی از اعضای برجسته هیئت علمی عبارتند از:[۱۲]
گروه موسیقی ایرانی
- امیرحسن امین شریفی (مربی)
- محمود بالنده (مربی)
- پریچهر خواجه (معاون آموزشی دانشکده)
- بابک خضرایی (دکتر، رئیس دانشکده از سال ۱۴۰۲)
گروه موسیقی جهانی
- دکتر پویان آزاده
- محمدرضا آزادهفر (دکتر)
- ربکا آشوقیان
- نیلوفر بدریکوهی
- دکتر حمید عسکری
- ایمان فخر
گروه آهنگسازی
- حمیدرضا دیبازر
- محمدرضا تفضلی
- دکتر مجید تحریری
گروه موسیقیشناسی
- دکتر محمدرضا آزادهفر (استاد تمام)
- دکتر سیدحسین میثمی (دانشیار)
دکتر بابک خضرایی از سال ۱۴۰۲ به عنوان رئیس دانشکده موسیقی منصوب شده است. وی دانشآموخته دکتری پژوهش هنر با رساله «طبقهبندی چرخههای ریتمیک کمی آشکار و نهان (عروضی و ایقاعی) در موسیقی کلاسیک ایرانی» است.[۱۳]
رشتههای تحصیلی
دانشکده موسیقی در حال حاضر در مقاطع مختلف کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو میپذیرد:[۱۴]
مقطع کارشناسی
- نوازندگی موسیقی ایرانی (پیوسته و ناپیوسته)
- نوازندگی موسیقی جهانی (پیوسته و ناپیوسته)
- آهنگسازی
- موسیقی نظامی
مقطع کارشناسی ارشد
- نوازندگی موسیقی ایرانی
- نوازندگی موسیقی جهانی
- آهنگسازی
- موسیقیشناسی (اتنوموزیکولوژی)
ظرفیت پذیرش و تعداد دانشجویان بر اساس آمار سال ۱۳۹۸، دانشگاه هنر با دارا بودن بیش از ۴۳۰۰ دانشجو، تعداد ۱۱۱۰ نفر پذیرش دانشجوی جدید داشت که نسبت به سال قبل ۱۰ درصد افزایش یافته بود. دانشکده موسیقی با ۸ رشته مقطع در قالب این آمار کلی قرار دارد.[۱۵]
ظرفیت پذیرش سالانه در رشتههای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال، در سالهای اخیر ظرفیت پذیرش برای رشته آهنگسازی حدود ۱۲ نفر، نوازندگی موسیقی ایرانی و جهانی هر کدام حدود ۱۲ تا ۱۵ نفر و موسیقی نظامی نیز حدود ۱۵ نفر بوده است.[۱۶]
امکانات و فضاهای آموزشی
دانشکده موسیقی دارای امکانات و فضاهای آموزشی مناسبی برای آموزش و پژوهش است:[۹]
فضاهای آموزشی
فضاهای آموزشی دانشکده شامل ۲۴ کلاس آموزشی، ۹ اتاق تمرین و یک آمفیتئاتر است که در ساختمان اصلی و طبقه دوم ساختمان شماره ۲ دانشکده واقع شدهاند.[۱۷]
آمفیتئاتر دانشکده به طور منظم میزبان اجراهای صحنهای، کنسرتهای دانشجویی و رسیتالهای استادان و دانشجویان است.[۱۸]
استودیو ضبط
دانشکده مجهز به استودیوی ضبط و امکانات صدابرداری حرفهای است که برای ضبط اجراها و آثار موسیقایی مورد استفاده قرار میگیرد.[۷]
کارگاه الکتروآکوستیک و موسیقی تجربی
کارگاه الکتروآکوستیک و موسیقی تجربی دانشکده با دارا بودن امکانات سختافزاری و نرمافزاری مناسب، امکان خلق اثر در حوزه موسیقی معاصر و الکترونیک را برای دانشجویان فراهم کرده است.[۹]
کتابخانه و آرشیو تخصصی
دانشکده موسیقی دارای کتابخانه و آرشیو تخصصی موسیقی است که منابع علمی و پژوهشی غنی در اختیار دانشجویان و پژوهشگران قرار میدهد.[۱۴]
آزمایشگاه تحقیقات بینرشتهای موسیقی ایرانی
آزمایشگاه تحقیقات بینرشتهای در زمینه موسیقی وابسته به دانشکده موسیقی، مهمترین مرجع مطالعات موسیقی در کشور است. هدف این آزمایشگاه حمایت از مطالعات زمینههای علم و صنعت در موضوعات مرتبط با موسیقی برای کاربرد و آمادهسازی زمینه بهرهبرداری ملی از دستاوردهای مطالعات موسیقی و علوم مرتبط است.[۹]
فعالیتهای پژوهشی و فرهنگی
دانشکده موسیقی علاوه بر فعالیتهای آموزشی، در زمینه پژوهش و برگزاری رویدادهای علمی و فرهنگی نیز فعال است:[۹]
معاونت پژوهشی
معاونت پژوهشی و فناوری دانشکده موسیقی به سرپرستی دکتر سیدحسین میثمی، مسئول برنامهریزی و اجرای تمامی فعالیتهای اداری و اجرایی دانشکده موسیقی در زمینه پژوهش است.[۷]
رویدادهای علمی پژوهشی
رویدادهای علمی، پژوهشی و فناوری موسیقی به صورت دورهای و غیردورهای در حوزه معاونت پژوهشی و فناوری دانشکده موسیقی برنامهریزی و حمایت میشود. مهمترین رویدادهای دورهای دانشکده در این زمینه عبارتند از:[۹]
- برگزاری هفته پژوهش در آذرماه هر سال
- برگزاری سمپوزیوم اتنوموزیکولوژی ایران به صورت سالانه
- برگزاری دوسالانه موسیقی آیینی و مذهبی ایران
گرامیداشت ردیف موسیقی دستگاهی ایران
دانشکده موسیقی به همراه بنیاد رودکی و با همکاری کمیسیون ملی یونسکو، مراسم گرامیداشت ثبت ردیف موسیقی دستگاهی ایران در میراث جهانی یونسکو را برگزار میکند. این رویداد شامل سخنرانیهای علمی و اجرای قطعاتی از ردیف موسیقی دستگاهی ایران است.[۱۹]
دستاوردها و افتخارات
موفقیتهای بینالمللی
فارغالتحصیلان دانشکده موسیقی موفقیتهای قابل توجهی در عرصه بینالمللی کسب کردهاند. به عنوان مثال، تعدادی از فارغالتحصیلان کارشناسی ارشد رشته آهنگسازی به عنوان برگزیدگان نهایی در فستیوال بینالمللی آهنگسازی ACIMC در شهر پاریس انتخاب شدند و آثارشان توسط آنسامبلهای معتبر اروپایی اجرا شد.[۲۰]
رتبه علمی
دانشگاه هنر با ۷۳۳ مقاله منتشر شده، رتبه ۷۹ را در بین دانشگاههای کشور به خود اختصاص داده است. کتاب «ساختار ملودی در موسیقی ایرانی» اثر دکتر محمدرضا آزادهفر در سال ۱۳۹۷ برگزیده کتاب سال خانه موسیقی ایران شد.[۲۱]
ارتباط با استان البرز
دانشکده موسیقی دانشگاه هنر به عنوان بخشی از پردیس کرج، در استان البرز واقع شده و یکی از مراکز مهم فرهنگی و هنری این استان محسوب میشود. این دانشکده در کرج، مرکز استان البرز، مستقر است و با برگزاری کنسرتها، کارگاهها و رویدادهای موسیقایی، نقش مهمی در توسعه فرهنگ موسیقایی منطقه ایفا میکند.[۲۲]
استقرار دانشکده در کرج از سال ۱۳۷۳، باعث شده تا این شهر به یکی از قطبهای آموزش موسیقی آکادمیک در کشور تبدیل شود. دانشجویان و علاقهمندان به موسیقی از سراسر کشور و به ویژه از شهرهای استان البرز از جمله فردیس، نظرآباد، ساوجبلاغ، طالقان، اشتهارد و هشتگرد برای تحصیل در این دانشکده اقدام میکنند.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «معرفی دانشگاه هنر تهران». کتابچی. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «دانشگاه هنر». فیلمبا. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «دانشگاه هنر تهران، بزرگترین مجموعه آموزش عالی هنری ایران». ایران و فرهنگ. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «معرفی دانشکده هنر تهران». آرت آکادمی. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «انسانی به مثابه یک کتاب». مرور. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «دانشکده موسیقی دانشگاه هنر». ریتم آهنگ. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ ۷٫۵ ۷٫۶ ۷٫۷ «معاونت آموزشی دانشکده موسیقی». دانشکده موسیقی دانشگاه هنر. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «رشته نوازندگی موسیقی جهانی». آهنار. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ ۹٫۵ «رشتههای تحصیلی پردیس فارابی». دانشگاه هنر. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «art» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است - ↑ «محمدرضا آزادهفر». کتابراه. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «موسیقی نظامی». هونار. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «هیئت علمی دانشکده موسیقی». سیویلیکا. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «بازدید حسین براتی از دانشکده موسیقی». خبرآنلاین. ۱۴۰۲-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «رشتههای تحصیلی پردیس فارابی». دانشگاه هنر. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «افزایش ۱۰ درصدی ورود دانشجویان به دانشگاه هنر». ایسنا. ۱۳۹۸-۰۸-۱۴. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «ظرفیت دانشکده کارشناسی هنر تهران». ۳۰ رَنگ. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «فضاهای آموزشی». اینستاگرام. ۱۴۰۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «کنسرت دانشجویی دانشکده موسیقی». خبرگزاری مهر. ۱۳۹۸-۰۸-۰۹. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «پاسداشت ردیف موسیقی دستگاهی ایران با مراسم در دانشکده هنر». دیدهبان هنر. ۲۰۲۵-۰۹-۲۹. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «درخشش محمد تکنابی در فستیوال پاریس». میوزیک باس. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «محمدرضا آزادهفر». طاقچه. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.
- ↑ «کارگاه موسیقی در کرج». گام میوزیک. ۲۰۲۳-۰۵-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۵-۱۱-۱۷.